- Bu konu 12 yanıt içerir, 3 izleyen vardır ve en son 13 yıl 1 ay önce
-
PMV-1 kisa ismiyle taninan bu hastalik güvercin hastaliklari içinde en bulasici ve agir olanlarindan birisidir ve Paratifo ile beraber en fazla güvercin ölümüne yol acan hastaliktir.. Ülkemizde genelde “salla bas” adi ile bilinmesine karsi, aslen salla bas bir çok hastaliklardan dolayi güvercinlerimizde bas gösterebilen bir hastalik belirtisidir. Paratifo, zehirlenme, bakterisel enfeksiyonlar bu hastaliklarin basinda gelir ve hepsi kusta salla bas hareketinin görünmesine neden olur. Bu hastaliklardan bazilari ötekilerine göre daha kolay tedavi edilebilir ve bazilarinin tedavisi yoktur. Fakat duymus olabileceklerinizin aksine sahte sallabas diye bir hastalik yoktur. Bu nedenle bas dönmesi disinda baska belirtilere bakilmadan her hangi bir tedavi yöntemine geçmek yanlis olabilir.
PMV-1 kümes hayvanlari hastaligi olan “Newcastle” hastaligi virüsünün yakin akrabasidir. Fakat çesitli kaynaklarda belirtildigi gibi “Newcastle” hastaligi degildir. PMV-1 tavuklara bulasmiyacagi gibi “Newcastle” da güvercinlere bulasmaz. Bu nedenle PMV isaretleri gösteren güvercinlere “Newcastle” hastaligi ilaçlari kullanmak faydasizdir.
PMV-1’in bulasma yollari dogrudan temas veya patojen tasiyan tozdur. Bu toz (salmalarimizda olan beyaz toz) hava yoluyla bulasima neden olabilecegi gibi at sinegi, sivri sinek, sinek, fare veya insanlar tarafindanda bir sonraki kusa gecebilir. Bu nedenle salmalarin havalandirma kosullarinin ideal olmasi büyük derecede önemlidir. Salmalara sineklerin ve farelerin girmesini engelleyici önlemler alinmasi sadece bu hastaliga karsi degil bir çok hastaliga karsi etkin bir önlemdir. Bütün bu nedenlerin yaninda bence en büyük tehlike insanlardan gelmektedir. Ziyaret ettigimiz salmalarda dokundugumuz kuslardan veya elbiselerimize (özellikle ayakkabi tabanina) tutunan tozlardan en büyük zarar gelmektedir.
Kuslarimizi görmeye gelen kuscularda bu riske dahildir. Güvercin beslemenin sosyal bir hayat tarzi oldugunu düsünürsek bu riskleri ortadan kaldirmanin mümkün olmadigini fakat önlemler alinabilecegini görürüz.
Bu önlemleri düsünürken aklimizda bulundurmamiz gereken bir gerçek sadece gözle görünür belirtileri tasiyan kuslarin bu tür hastaliklara sahip olmadigidir. Basi dönmüs bir kusun bu hastaligin son asamalarinda oldugu ve büyük bir olasilikla ayni salmada daha bir çok kusun bu hastaligi tasidigi (hasta veya tasiyici durumunda) baska bir gerçektir.
Bu tür riskleri olabildigince azaltmak için bence yapilabilecek seyler sunlardir:
* Ziyaret eden kisilerin kuslariniza dokunmalarina izin vermeyin. Eger ziyaretciniz usta bir kuscuysa nedenlerini anliyacaktir.
* Salmalariniza yürüyerek girilebiliyorsa, ziyaretcilerinizi ya disarida tutun yada kullanmalari için bir iki çift terlik bulundurun.
* Ziyaret ettiginiz bir kuscudan geri geldiginizde salmaniza gitmeden ellerinizi dezenfekte edici bir sabunla yikayip elbiselerinizi ve ayakkabinizi degistirin.
* Satin aldiginiz kuslari kendi kuslarinizin yanina almadan en az 30 gun ayri bir salmada tutup gözleme alin. Çogu virüs ve bakterilerin yasam devri 30 gün oldugu için kendisini göstermemis hastaliklarin kuslarinizi etkilemeden ortaya çikmalarini saglamis olursunuz.
* Salmanizin havalandirmasina büyük önem verin. Bu kuslarin disinda sizin sagliginiz içinde önemli.
* Yemlik, suluk ve banyoluklarinizi salmanin disinda tutmayin. Vahsi hayvanlarin bunlari kullanmasini engelleyin.
* Serçe, kumru gibi vahsi kuslarin salmaniza girmesini engelleyin. Kuslarimizi etkileyecek bakteri, virüz ve parazitlerin vahsi hayvanlarda dogal olarak olabilecegini ve bu hayvanlari etkilemiyebilecegini unutmayin.
* Kuslarinizi tasidiklari parazitlerden arindirin. Bunlarin kuslarinizin zayif düsüp hastaliklara kolay hedef olmasina yol açacagini bilin.
* Kuslarinizi yerde yemlemeyin. Yemlik kullanmak çogu hastalik risklerini elemine edecektir.
* Kuslariniza her gün taze su verin.
* Suluk ve yemliklerinizi temiz tutup iclerine diski ve toz girmesini engelleyin.
* Salmalarinizi temiz tutun.
* Salmalarin zemininin her zaman kuru olmasina dikkat edin (bakteri ve virüsler bu ortamda yasamlarini sürdüremez ve çogalamazlar). Diskilari devamli temizleyin. Çogu hastaliklarin ve kurtlarin bu yolla bulastigini unutmayin.
* Hastalik belirtileri gösteren kuslarinizi hemen ötekilerinden ayirin.Bunlar benim yapmaya çalistigim ve tavsiye ettigim seyler. Bunlardan her yapilan kuslarinizin hastalanma olasiligini biraz daha azaltir.
Kuslara dokunmanin bu hastalikla ilgisini ben kötü bir ani ile biliyorum:
Yillar önce Atlanta’dan ziyaretime gelen arkadasim Eran’la beraber Afganistanli bir arkadasin kuslarini seyretmeye gittik. Güzel bir gün geçirdik. Beraber kuslarini uçurduk, yeni çikan yavrularina baktik. Aksam üzeri bizim eve geldik. Eran daha ilk defa benim kuslari görüyordu. Ona ilk gösterdigim kus benim dumanlilarin yavrusuydu. Övüne övüne gösterdim ve yavruyu anlata anlata bitiremedim. Kus Eraninda bayagi hosuna gitti. Ondan sonra ergen kuslari uçurup seyrettik. Onlarda inmeden benim dumanli yavruyu havaya atim. Daha ikinci uçusu oldugu halde beni mahcup etmedi. Bir iki kere kuyrugunun üstünde kaydi ve ilk taklasini atti. Nasil ama dedim. Kus böyle olur. Daha sari sari tuyleri var. Iki tur daha atabilse oyuna girecek. Benim gurur kaynagim. Kuslari içeri soktuk. Aksam yemegini yiyip Eran’i hava alanina götürdüm ve yolcu ettim.
Ertesi gün aksam üzeri yine kuslara gittigimde her zamanki gibi gözlerimin ilk aradigi kus dumanli yavruydu. Fakat bu sefer hafif bir halsizligi vardi. Pek uçmakta istemedi. Bende zorlamadim. Bundan sonra her gün dahada kötüye gitti ve bir süre sonra kafasida dönmeye basladi. Ne kadar ugrastiysam nafile. Ben bunlari yaparken bir gün Afganistanli arkadastan e-mail gedi. Halim kötü diyordu. Kuslarim teker teker dökülüyor. Her gün bir iki tanesi ölüyor. Ne yapacagimi bilmiyorum. Birden ziyaret ettigimiz gün aklima geldi. Söyledigine göre ilk ölen kus biz gittigimizde ilk gösterdigi kustu ve bende elime alip incelemistim. Eve geri geldigimde arkadasima kuslari gösterecegim diye heyecanla ellerimi yikamadigimida hatirladim. Ilk dokundugum kusumda gözüm gibi baktigim dumanli yavrumdu. Bazen böyle hatalarimizla ögreniyoruz. Umarim benim ögrendiklerimde baskalarinin hata yapmadan ögrenmesine katkida bulunur.PMV-1’e geri dönelim:
Bu hastaligin isaretleri ilk olarak kuslarin fazla su içmeye baslamasi ve sulu diskilariyla baslar. Kisa zamanda kuslarda sinir sistemi sorunlari görülür. Felç, boyun titremesi, fazla ürkekli ve kilasik vücudun (özellikle boyun) dönmesi veya kivrilmasi. Sinir sistemi bozukluklarinin baslamasindan önce bu hastaligi teshis edebilmek için süphelendiginiz kusu sirtinin üzerinde yere birakarak veya aniden yaninda elinizi cirparak korkutup havalanmasini sagliyabilirsiniz. Sinirsel bozukluk gözle görünmese dahi bu hastaligi tasiyan kusda etkisi baslamisdir ve kus saglikli oldugunda yapabilecegi gibi korkutuldugunda normal bir kalkis yapamaz. Uçusa kalkisinda bir bozukluga sahit olabilirsiniz. Sirt üstü pozisyondan ayaga kalkmasida sorunlu olabilir. Süphelendiginiz kusu gözlem altina aldiginizda yemini yerde verirseniz, yem yemekte güçlük cektigini görebilirsiniz. Tam yeme gaga atarken basinin kenara cekmeside kilasik bir isaret. Hastalik ilerledikce bu hareket dahada agirlasacak ve kafasinin tamamen dönmesine kadar gidecektir. Bu kuslari beslemek icin kenarlari alçak olan tabak seklinde yemlikler ve suluklar kullanabilirsiniz. Fakat hastalik ilerledikce yem yemek ve su içmek kus icin imkansizlasacaktir. Bu durumda elle beslemeye geçmeniz gerekebilir. Hastaliklari bu seviyeye gelen kuslarin bazilari hemen ölürler ve bazilarida yasadiklari halde hayatlarinin sonuna kadar hafif sinir sistemi bozukluklari gösterirler. Sonuçta bu hastaliktan kuslarin kurtulmasi mumkun degildir. Yasayanlarda tasiyici haline gelirler.Boyun dönmesinin ve öteki sinirsel bozukluklarin bir çok hastaliga özellikle Paratifo’yada özgu oldugunu düsünürsek bu hastaliga kesin teshis koymanin tek yolu alinacak kanin labaratuarda analize edilmesidir. PMV-1 tasiyan kus iki uç hafta icinde antikor (kana disaridan giren maddelere karsi savunmaya geçen madde) üretmeye baslar ve bu antikorlar labaratuarda teshis edilebilir. Çogunlukla PMV-1’e yakalanan kuslarda Paratifoda mevcuttur. Paratifo kendisini ilk iki uç gün içinde gösterdigi icin test sirasinda bu hastaligida aramak yerindedir. Ilk teshisden sonra kus paratifo için tedavi edilirse ve iyilesme gösterirse bu PMV-1 virüsüne karsi vucudun savunmasini kolaylastirir. Dolayisiyla, anliyacaginiz gibi PMV-1’in antibiyotiklerle veya her hangi baska bir ilaçla tedavisi mümkün degildir. Yapilabilecek tek sey bu hastaliga karsi saglikli kuslari her yil asilamaktir. Konustugum bazi kisiler bu asinin sadece 6 ay vücuda yararli oldugunu ve 6 ay sonra tekrarlanmasi gerektigini savunuyor.
PMV-1 aslinda tek basina kuslari öldürmez. Kuslarin ölüm nedenlerinin basinda yem ve su alamamalari gelir. Bunun yaninda PMV-1 kusun vücut savunma sistemini asiri derecede yiprattigi için ayni zamanda kusda baska hastaliklarda mevcuttur. Bunlarin basinda daha önce dedigim gibi paratifo gelir. Pamuk ve Coccidiosis bunu takip eder.
Hastalanan kuslarinizin tedavi edilemiyecegi ve ölmiyenlerin bile tasiyici hale gelecegi düsünülürse, istemesekde bir ilaç bulunana kadar tek çözüm bu kuslarin imha edilmesidir.
Ne olursa olsun, bu hastaligi tasiyan kuslari satmak veya baskalarina vermek yapilmamasi gereken bir seydir. Bulasicilik özelligi çok fazla oldugu için PMV-1 salginina yol açacak bir harekettir. Umarim kimse kendi kuslarinda yasadigi duygulari baka bir kuscunun veya kuscularin yasamasini istemez. Eger hasta kuslariniz sizin için çok degerliyse ve imha edemiyecekseniz, öteki kuslarinizdan her zaman ayri tutulmali ve öteki kuslarinizinda devamli asilarinin yapilmasi gerekmektedir. Bu hastaligi geçiren kuslarin asilanmasi mümkün degildir. Eger kuslariniz asilanmamissa ve bu hastaligin bir kusunuzda mevcut oldugunu düsünüyorsaniz, acil olarak geri kalan kuslarinizi asiliyabilirsiniz. Fakat asiyi vurduktan sonra antikorun iki üç hafta icinde üretilmeye baslamasindan dolayi bu süre içinde hastaliga yakalanan baska kuslarinizda olabilir.Hasta kuslari imha ettikten veya salmadan çikarttiktan sonra arta kalan yemlerin ve diskilarin her gün temizlenmesi ve salmanin bir ucundan öteki ucuna kadar dezenfekte edilmesi sarttir. Dezenfekte etmek için hazir “SANICOOP” gibi hazir temizleyiciler kullanabileceginiz gibi klorakli çamasir suyuda kullanabilirsiniz. Bundan bahsetmisken bu tür dezenfekte islemlerini gelenek haline getirip en az haftada bir bütün yemlik ve suluklari dezenfekte etmenizi ve buna yapabildiginiz kadar bütün salmayi eklemenizi tavsiye ederim.
PMV-1 hastaligi süresince kuslariniza genel antibiyotik vererek yan hastaliklarla basa çikmaniz ve B vitamini takviyesiyle kusunuza yardimci olmaniz, degerli kuslarinizin kendilerini en kisa zamanda toparlamalarina yardimci olur.
aşılama tabancası:
aşılama calısmaları:
Asi uygulayacak veya uygulayan arkadaslara bir kac dip not , Uygulanacak asinin kuslara enjekte edilmeden veya sürülmeden (firca yöntemi) asilarin Oda sicakligi dedigimiz ortamda 1 saat bekletildikten sonra yapilmasi makbüldür, Oda sicakligi nedir , 20 derece baz alinir, bir kac derece üstü veya alti olur, Maksat , kusun Bünyesine verilen asinin sok etkisi yaratmamasi , etkisini kaybetmemesi , kimyasal cözünümler, sivi halinin daha etken sekilde bünyeye dagilmasi, iletkenlik kazanmasi , Bir diger hususda Yukardaki resimlerle ilgili Kusu eliyle tutanda asiyi yapanda bazi uygulama hatalari var, Risk teskil eder , asinin nereye gittiginden emin olmak biraz güc yaralanma faktörleri var, Kusu tutan gagasindan tutup burun delikleri bos kalir vaziyette, asiyi vuranda , siringayi Kusun kafa yönünde degil , sirt yönüne dogru yatay sekilde , islemi gerceklestirebilirse riskler asgariye iner Saygilar,
- Bu konuyu yanıtlamak için giriş yapmış olmalısınız.