Öğretmen olup atanmayı beklemek, mühendis olup işsiz gezmek yerine at antrenörlüğü okuyup ayda 5 bin, ya da mekatronik eğitimi alıp ayda 2 bin 500 YTL kazanmak mümkün

İSTANBUL – Optisyenlik, mekatronik, atçılık işletmeciliği, sualtı teknolojisi, iklimlendirme- soğutma, gıda teknolojisi, diş protez… Pek çok kişinin ismini bile duymadığı bu meslekler aslında Türkiye’de son yıllarda istihdamın en fazla olduğu ve yüksek maaşla iş bulunabilen alanlar.
ÖSS’nin ardından milyonlarca öğrencinin gözü dört yıllık programlarda. Ancak meslek yüksekokullarındaki iki yıllık bazı bölümler gençlere çok daha fazla imkân sunuyor. Örneğin at işletmeciliği veya antrenörlüğü mezunları ayda 5 bin YTL gelir elde edebiliyor. Mekatronik son iki yılda parlayan meslek dallarından. Makine, elektronik ve yazılım kombinasyonundan oluşan sistemleri kapsayan alanda okuyanlar mezun olduklarında ayda 2 bin 500 YTL’ye varan maaşla çalışma şansına sahip. Optisyenlik okuyanlar ise gözlükçülükle ilgili yasanın değişmesi sayesinde mezun olur olmaz kendi dükkânlarını açama yetkisine sahip.

Mezun olmadan iş buluyorlar
En yüksek puanla Türkiye’nin en iyi üniversitelerine giren öğrenciler bile mezuniyet sonrası iş bulma kaygısı yaşıyor. Ancak sanayiye ara eleman yetiştiren meslek yüksekokulları daha mezun vermeden sektörden gelen talep üzerine öğrencilerinin listesini şirketlere, fabrikalara yolluyor. Gençler daha mezun olmadan işlerini garantiliyor. Bu bölümlerden bazıları at antrenörlüğü, atçılık işletmeciliği ve nalbantlık. Türkiye’de bu alanların eğitimi sadece Kocaeli ve İstanbul üniversitelerinde veriliyor.
Atın doğumundan yarış hayatı boyunca göstereceği performansı en üst seviyeye çekmek için akademik eğitimli personelin yetiştirildiği at antrenörlüğünde, öğrenciler mezun olduktan sonra yarışlarda çalışıyor ve her yarıştan prim alıyor. Atçılık işletmeciliğinde ise at yetiştirme çiftliklerinin, haraların, aşım istasyonlarının, idman pistlerinin ve hipodromun işletmesini üstlenecek kişiler yetiştiriliyor. Nalbantlıkta da atın ayak sağlığı, nal özellikleri, nal çakımı konularında eğitim veriliyor.

Avrupa’da antrenörlük şansı
İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Adem Şenüver, mezunlarının hepsinin çalıştığını vurgulayarak bölümler hakkında şu bilgileri veriyor: “Atçılık işletmeciliğinde akademik eğitim almış personel açığı var. Eski öğrencilerimizden İngiltere ve Hollanda’da da antrenörlük yapanlar var. Bu sene de birkaçını Fransa’ya yollayacağız. Antrenörlüğe ve işletmeciliğe bu yıl 15’er öğrenci alınacak. Nalbantlığa ise 10 kişi alınacak. Antrenörler her yarıştan pay alıyor. Nalbantlar da hayvanın ayak temizliği için çok önemli. Onlarda nal başına para alıyor. Bir nalbant ve antrenörün aylık geliri 5 milyarı buluyor. Atçılık işletmeciği yapanlar diğerleri kadar yüksek olmasa da gelirleri aylık 2 bin YTL’yi buluyor.”
Kocaeli Üniversitesi Körfez Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Erdener Balıkçı ise geçen pazar günü yapılan Gazi Koşusu’nu örnek vererek, “Koşuda ödül 600 bin YTL. Ödülün yüzde 10’u at antrenörüne veriliyor. Bu 60 bin YTL eder. At antrenörsüz sahaya çıkmıyor. Yeni yasaya göre de antrenör yüksekokul mezunu olmalı. İşletmecilik de önemli. Haraların işletmesi ve projeleri hiç düzgün değil. Bizim yetiştirdiğimiz öğrenciler beslenme, sağlık, hijyen, iş hukuku, deontoloji, samanın kullanımı gibi çok teknik konulara hâkim olarak mezun oluyor. Alanda aranan elemanlar” diye konuşuyor.

Burslu okumak için ilk 3 bine girmek şart
Üniversite sınavından sonra adaylar tercih konusuna yoğunlaştı. Vakıf üniversitelerinde paralı bölümleri için bazılarında barajı aşmak yeterliyken, burslu okumak için ilk 3 bine girmek gerekiyor. ÖSS’nin ardından adaylar, dikkatlerini bölümlerin geçen yıl kaç puanla ve hangi yüzdelik dilime göre aldığı konusuna çevirdi.

Okul aynı, puan farklı
Vakıf üniversiteleri, tercihlerde öne çıksa da, paralı ve burslu kazanan öğrenciler arasındaki puan farkı, bazı üniversitelerde 100’ü buluyor. Örneğin, Bahçeşehir Üniversitesi Matematik- Bilgisayar Bölümü’ne burslu olarak girebilmek için geçen yıl 6.48 yüzdelik diliminde olmak ve 343.254 puan almak gerekiyordu. Aynı okulda paralı okumak isteyen öğrencinin ise 239.889 puan alması ve 99.06 yüzdelik diliminde olması yetti. Bu puana ulaşmak için ÖSS’de baraj olan 180 puanı almak ve 80 üzerinden verilen orta- öğretim başarı puanından 60 puan getirmek yetiyor. Koç’ta başarı bursu ile ekonomi okumak için 0.29’luk yüzdelik dilime girmek gerekiyor. Bu yüzdelik dilimde olabilmek için ilk 3 bin içinde olmak gerekiyor. Aynı bölümde paralı okumak için 307.204 puan almak yeterli.

Geleceği parlak meslekler
Sualtı Teknolojisi
İstanbul Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Türkiye’nin ilk ve tek sualtı okulu. Bu bölümde okuyan öğrenciler mezun olduktan sonra sualtı sanayi ve turizm sektöründe malzeme-bakım onarım ve satış konusunda çalışmanın yanı sıra Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne ait gemi kurtarma bölümünde ve limanda görev yapabiliyor. Okulun 150 mezununun tamamı sektörde çalışıyor. Okulda eğitimlerin uygulamalı yapıldığını belirten müdür yardımcısı Doç. Dr. Umay Fırat bu sene 40 öğrencinin alınacağını anlatarak şöyle konuşuyor: “Caddebostan Balıkadamlar Derneği’nin havuzunda uygulama dersleri yapılıyor. Öğrenciler senede iki defa teknik gezilere gidiyorlar ve her yıl 40 iş gününden oluşan staj yapıyorlar. Ülkemiz deniz ülkesi, alanlarında iş bulmaları kolay oluyor. Geçmiş senelerde öğrencilerimiz Dolmabahçe Sarayı rıhtımının hasar kontrolünü yaptı. Gemi altı temizliği, boru hattı döşeme gibi işleri de yapabiliyorlar.”

Optisyenlik
Görme bozukluklarının düzeltilmesi ve giderilmesi için dizayn edilmiş optik gereçleri tedarik eden ve hastaya uygulayan eğitim görmüş kişilerin yetiştirildiği optisyenlik programından optisyen olarak mezun olanlar ise artık daha şanslı. 2004 Haziranı’nda gözlükçülükle ilgili 64 yıllık yasanın değişmesiyle gözlükçü açmak ve gözlükçülük yapmak isteyenlerin üniversitede optisyenlik eğitimi almış olmaları şartı getirildi. Bu yüzden şu an pisayada optisyenler büyük rağbet görüyor. Bu eğitimin verildiği Muğla Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu’nun müdür yardımcısı Fatih Mehmet Demir, 1994 yılından bu yana 200 mezun verdiklerini belirterek, “Mezunlar yeni yasanın çıkmasının ardından iyi koşullarda iş imkânına kavuştu. Kendi dükkânlarını açabilmenin yanında gözlükçülerde mesul müdür olarak çalışabiliyor. Şu an mesul müdür açığı olduğu için bu görevde çalışmak isteyenlerin şartları çok iyi” diyor.

Mekatronik
Yeni bir bilim dalı olan mekatronik geleceğin en parlak mesleklerinden. Öyle ki bu bölümde okuyan öğrenciler daha mezun olmadan sektörden iş teklifi alıyor. Mekatronik ev teknolojlerinden ileri tıbbi cihazlara, bilgisayar kontrollü tezgâhlardan robotlara kadar oldukça geniş bir alanı kapsıyor. Sakarya Üniversitesi Sakarya Meslek Yüksekokulu Mekatronik Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Durmuş Karayel, mezunların imalat ve ürün tasarımında yardımcı eleman olarak çalıştığını söylüyor: “Üç yıldır mezun veriyoruz. Piyasadan öğrencilerimize talep geliyor, mezun listesini istiyorlar. Tecrübeli öğrencilerimiz aylık 2 bin YTL ücretle çalışıyor. Dünyada ve Türkiye’de gelişime çok açık bir bölüm.”

İklimlendirme-soğutma
İklimlendirme ve soğutma, havanın ısı, temizlik, sirkülasyon ve nem içeriklerinin daimi olarak kontrol edilmesi anlamına geliyor. ABD’de iklimlendirme-soğutmanın önümüzdeki 10 yıl içinde en fazla gelecek vaat eden meslekler arasında olduğu düşünülüyor. Türkiye’de ise 1990’larda genişleyen klima pazarı istihdamı artırdı. Mezunlar bölümle ilgili sistemleri, teçhizatı kurup işleterek, bakım ve tamirini yaparak mesleklerini icra ediyor.

Büyütmek için tıklayınız

İstanbul Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu İklimlendirme-Soğutma Bölüm Başkanı Kadir İsa, alanın gençler tarafından fark edilmediğini belirterek insanların mavi yakalı olmak yerine beyaz yakalı olmayı tercih ettiklerini söylüyor. İsa, mezunların üst düzey yönetici olarak çalışabildiğini de belirterek şöyle konuşuyor: “Eğer öğrenci kendini okurken iyi donatırsa çalışma şartları yükseliyor. Makine mühendisinden daha yüksek maaşla işe başlayan ve mezun olur olmaz 1500 YTL ile çalışmaya başlayan öğrencilerimiz var.”

Diş protez gıda teknolojisi
Çalışma alanı geniş alanlardan bir diğeri de diş protez. Bu bölümü bitiren gençler diş hekimlerinin yanında çalışabildiği gibi kendi protez laboratuvarını da açabiliyor. Gıda teknolojisi okuyanlar da fabrikalarda, laboratuvarlarda tekniker olarak çalışıyor. Uludağ Üniversitesi Karacabey Meslek Yüksekokulu Teknik Programlar Bölüm Başkanı Yard. Doç. Dr. Canan Dokuzlu özellikle yemek sanayisinde hijyen sorumlusu olarak çalışmanın son dönemde çok revaçta olduğunu vurguluyor. Sakarya Üniversitesi Pamukova Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı öğretim görevlisi Gülfen Ekşi ise öğrencilerin bölgedeki fabrikalarda çok rahat iş bulduğunu vurguluyor.

Tercih yaparken bunlara dikkat!
İyi bir sınav sonucu kadar öğrencinin doğru tercih yapması da çok önemli. 20 Haziran’da yapılan ÖSS’nin ardından sınava giren 1 milyon 730 bin 850 öğrenci şimdi de tercih telaşında. Öğrencilerin gelecekteki mesleklerini belirleyecek bu önemli seçimde çok dikkatli olması gerekiyor. Rehberlik uzmanları, gençlerin önce ne yapmak istediklerine karar vermeleri gerektiğini vurgulayarak, “Gençler meslekler hakkında araştırma yapmalı ve seçecekleri bölümün özellikleriyle kişilik özellikleri arasında uyum olup olmadığına dikkat etmeli” tavsiyesinde bulunuyor.

Dört yıllıklar için 185 puan şart
ÖSS sonuçları 25 Temmuz’da belli olacak. Öğrenciler tercihlerini ise 25 Temmuz ile 2 Ağustos tarihleri arasında yaparak formlarını okul müdürlüklerine teslim edecek. Sözel, sayısal ve eşit ağırlık olmak üzere üç puan türünün en az birinden 160 puan alan adaylar tercih yapma hakkına sahip. Dört yıllık fakültede okumak isteyen öğrencilerin ise en az 185 almaları gerekiyor. Adaylar 24 tercih yapma hakkına sahip. Ağustos sonunda da yaklaşık 420 bin öğrenci bir yükseköğretim programına yerleşecek. Fen Bilimleri Merkezi uzmanları tarafından hazırlanan tercih rehberine göre dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle:
# Tercihlerinizi mezun olduğunuz alan ile aynı alanda olduğu kabul edilen yükseköğretim programlarından yapmaya çalışın. Aksi halde puan kaybınızın büyük olacağını unutmayın.
# İlk tercihlerinize ‘Puanım yeterli olmayabilir’ endişesine kapılmadan en çok istediğiniz programları yazın.
# Girmek istediğiniz yükseköğretim programlarının özel koşullarını mutlaka 2005 ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’ndan okuyun. Bazı programların özel koşulları olabiliyor (Güverte bölümü gibi).
# Tercih listenizin tamamını doldurmak zorunda değilsiniz. Okumayı düşünmediğiniz bir programı yazmayın.
# Tercih listenizin tutarlılık değerlendirmesini rehberlik öğretmeninizle yapın.

Sorulması gerekenler
Uğur Kariyer Merkezi Eğitim Danışmanı Gökşen Çiğdem ise her yıl pek çok adayın meslek seçiminde bilinçli davranmadığı için istemediği yükseköğretim programlarına yerleştirildiğini hatırlatarak gençlerin kendilerine şu soruları sormaları gerektiğini söylüyor:
# Nasıl Bir yaşam düşlüyorum?
# Yeteneklerim ve kişisel özelliklerim istediğim meslekte başarılı ve mutlu olmam için yeterli mi?
# İlgi duyduğum alternatif meslekler neler?
# Seçmeyi düşündüğüm mesleğin çalışma ortamı, iş bulma olanakları, geleceği, ekonomik şartları beklentime uygun mu ?
# Benim için üniversite mi yoksa şehir mi önemli ?
# Bu konularda ailemle görüş birliği sağlayabildim mi ?

Yeditepe’de hukuk konferansı
Hukuk Eğitimi Uluslararası Konsorsiyumu 3-5 Temmuz tarihleri arasında Yeditepe Üniversitesi’nde toplanıyor. 20 ülkeden gelen hukuk fakültesi dekanları ve öğretim üyelerinin bir araya geleceği konferansın konusu ‘Hukuk Eğitiminin Uluslararası Düzeye Ulaşması’.
Üniversitenin 26 Ağustos Yerleşkesi’nde yapılacak konferansın bu yıl ikincisi düzenleniyor. Avustralya, Belçika, Kanada, Şili, Ekvador, İsrail gibi birçok ülkeden üniversitelerin katılacağı etkinlikte bu yıl ilk kez Danimarka’dan Copenhagen, Hollanda’dan Asser College Europe, Almanya’dan Konstanz, Avusturya’dan Wien, Yunanistan’dan Democritus, Kuzey İrlanda’dan Queen’s üniversiteleri de yer alacak. Hukuk eğitiminin uluslarası düzeye taşınması için neler yapılması geretiğinin tartışılacağı toplantıda alandaki yeni gelişmeler de konu alınacak. Öte yandan üniversitesi 4-29 Temmuz tarihlerinde de Amerika’dan gelen hukuk öğrencilerini ağırlayacak. American University Washington College of Law’dan gelen 25 öğrenci 86 saatlik ders ve seminerlerden oluşan yaz okuluna katılacak. Tüm ders ve seminerler üniversitenin öğretim üyeleri tarafından verilecek.