[dilara]

[size=medium]DOĞUMDAN SONRA İNEKLERİN ÜREME ORGANLARINDA NE GİBİ DEĞİŞİKLİKLER OLMAKTADIR?

Uterus ( rahim = yavruluk) doğumdan hemen sonra doğum öncesi büyüklüğünün yarısına ulaşır. (6-12 saat içinde 10 kg)

İlk beş günde: 5 kg
20-25 günde: 1 kg
50 gün sonra: 0.7 kg

Doğumdan 10 gün sonra uterus sınırları belirlenebilir, 14-15 gün sonra uterus el altında toplanabilir.

Uterusun histolojik ınvolüsyonu (küçülmesi) 40.güne kadar sürer.

Yavru zarları 6-12 saatte atılır.

Lochial akıntı 2-3 günde miktar olarak azalır.

9. günde çikolata rengine döner miktarı azalır yoğunluğu artar.

12-14. günlerde sarımtırak renkte ve içinde parçacıklar bulunur.

Doğumdan sonra 60 gün geçmeden yapılan tohumlamalardan iyi sonuç alınamamaktadır.

İdeal tohumlama sonuçları ”biyolojik dinlenme zamanının ” sonunda 9-12 haftalık sürede alınmaktadır.[/size]

[dilara]

[size=medium]İNEKLER KIZGINLIĞIN HANGİ DÖNEMİNDE TOHUMLANIRSA GEBEBELİK ŞANSI NE OLUR?

Kızgınlığın başlangıcında: % 44.0

Kızgınlığın ortasında: % 82.5

Kızgınlığın sonunda: % 75

Kızgınlık bitiminden 6 saat sonra: % 62.5

Kızgınlık bitiminden 12 saat sonra: % 32.0

Kızgınlık bitiminden 18 saat sonra: % 28

Kızgınlık bitiminden 24 saat sonra: % 12[/size]

[dilara]

[size=medium]BUZAĞILAMADAN SONRA FARKLI ARALIKLARLA TOHUMLAMANIN YETİŞTİRMEYE ETKİSİ

doğumdan sonra ilk tohum aralığı-İnek sayısı-İlk tohumlamada gebe kalma oranı

0-30gün 290 %48.3
60gün 2012 %62.5
90gün 4431 %73.1
120gün 3068 %71.5
150gün 1265 %73.4
180gün 619 %69.7
[/size]

[dilara]

[size=medium]PARASİKLİK ÖSTRUS) KIZGINLIK SÜRELERİ ORTASINDA GÖRÜLEN KIZGINLIK NEDİR?

İneğini tohumlatan yetiştiriciler, tohumlama tarihinden yaklaşık 8-10 gün sonra, veteriner hekimi arayıp tohumlattığı ineğin tekrar kızgınlık gösterdiğini bildirerek aynı ineğin tekrar tohumlanmasını isteyebilir. Zira inek gerçekten kızgınlık belirtileri göstermiştir ve bu durum muayene edilerek anlaşılabilir. Böyle bir durumda ineğin tohumlanmasına gerek yoktur.

KIZGINLIK SONRASI GÖRÜLEN KANAMALAR NEDİR?

Sığırların kızgınlık gösterdiklerinin bir kanıtı da, kızgınlık sona erdikten yaklaşık 48 saat sonra vulva dudaklarından görülen kanamadır. Bu olaya nadiren ineklerde, sıklıkla düvelerde (ineklerde % 60, düvelerde % 80) rastlanılır. Tamamı ile fizyolojik bir olaydır. Bazı yetiştiriciler tohumlattıkları hayvanlarında kanama gördüklerinde, gebe kalmayacakları inanışı içerisindedirler. Yetiştiriciler bu yanlış inanıştan dolayı aydınlatılmalıdır. Kanama gösteren bir hayvanın tohumlanması hiçbir anlam ifade etmez, çünkü böyle bir inekte yaklaşık 48 saat önce kızgınlık sona ermiş demektir..[/size]

[dilara]

[size=medium]DİŞİ DÖLERME ORGANLARININ EN ÖNEMLİ KISMI YUMURTALIKLAR VE ÇALIŞMASI NASILDIR?

Hayvanları belli bir süre yavru vererek, süt ve diğer verimleri nedeniyle beslediğimize göre, bir yıl gebe kalmayan, doğurup süt vermeyen bir inek boşu boşuna beslenmiş ve masraflarının karşılığını vermemiş olur.

Yumurtalıklar dişi dölerme organlarının en iç kısmında, karın boşluğunda bulunurlar. Fındık büyüklüğünden ceviz büyüklüğüne kadar olurlar. Bazı hallerde bunlardan çok küçük veya çok büyük de olabilirler. Bunların üzerlerinde her 18-21 günde ufak şişlikler (follikül) oluşur, açılır ve içlerinden yumurta çıkar.

Bu yumurtalar buradan ayrılarak ufak bir borucuk aracılığı ile (rahimin) içine geçerler

DÖLLENME-GEBELİK-DOĞUM

Bu esnada tohumlama yahut aşım olmuş ise, erkek tohumcuğu (spermatozoon) da bu civarda bulunuyorsa yumurta ile birleşir. Bu birleşmeye (ilkah) döllenme diyoruz. Döllenmiş yumurta rahme inerek orada yerleşir, büyümeye başlar ve her hayvan cinsi için belirli bir süre bekleyerek olgunlaşır, büyür. Döllenmiş yumurtanın belirli bir süre rahimde büyümek için beklemesine de gebelik diyoruz.

Eğer yumurta, yukarıda söylediğimiz gibi yumurtalıktan kopar, erkek tohumcuğu ile karşılaşmazsa döllenemez ve telef olarak dişi dölerme yollarından çıkar, gider ve hayvan da gebe kalmaz..[/size]

[dilara]

[size=medium]Yumurta yumurtalıkta olgunlaşıp çıkmaya hazırlanırken hayvanın vücudunda ve huyunda birtakım değişiklikler görülür. Yeni bir yavrunun çekirdeğini oluşturacak yumurtanın boşa gitmemesi, döllenip yavru haline gelmesi için doğa hayvanlara bir istek vermiştir. Bu istek (erkek hayvanı arama isteme ) şeklinde belirirken dişilik organlarında da döllenen yumurtayı barındırabilecek şekilde değişiklikler olur.

Bu değişikliklerin belirmesine kızgınlık (hırap) denilmektedir. İneklerde daha özel olarak boğasaklık, koyunlarda koça gelme diye adlandırılır.

Tohumlama veya aşımdan muhakkak gebelik isteniyorsa hayvanların kızgınlıkta olduğu zamanlar tohumlanmaları veya aştırılmaları lazımdır. O halde hayvan sahipleri hayvanlarının kızgın olduğunu anlayıp, ayırmayı bilmelidir.[/size]

[dilara]

[size=medium]BOĞASAK İNEK NASIL BELLİ OLUR?

1-kafası havadadır, mütemadiyen çeker, koklanır

2-göz bebeği büyür

3-iştahı azalır, ağzı salyalanır, sık sık böğürür,

4-sinirli heyecanlıdır

5-süt verimi azalır

6-başka ineklere atlar, boğa peşinde gezer

7-gerisinden şeffaf bir akıntı gelir

8-dölerme organının içi kırmızımtıraktır, şişkindir

9-başka ineklerin atlamasına izin verir.[/size]

[dilara]

[size=medium]SUNİ TOHUMLAMA İLE TABİİ AŞIMLAR ARASINDA GEBELİK SONUCU BAKIMINDAN FARK VAR MIDIR?

YOKTUR. Her ikisinde de aynı sonuç alınır. Yeter ki dişi hayvanlar hastalıksız ve zamanında tohumlanmış olsun. Bazı hallerde suni tohumlamadan daha iyi sonuç alınabilir. Özellikle dölerme yollarının yapılış kusurları sonucu tohumun ilerlemesine bir engel varsa, bu engel suni tohumlama ile kolayca aşılabileceğinden hayvan gebe kalabilir.

Fakat buna rağmen suni tohumlamayı her türlü kısırlığı giderici bir çare olarak kabul etmemek gerekir.[/size]

[dilara]

[size=medium]TOHUM (SPERMA) NEDİR?

Tohum, erkek dölerme yollarının ürünü bir sıvıdır. İçinde (tohum cisimcikleri) ile bunların beslenmesine, yaşamasına yardımcı olan tohum sıvısından ibarettir.

Bir erkek hayvanın bir defada verdiği tohum (sperma) miktarı hayvanların cinsine göre değiştiği gibi şahıstan şahısa da değişir. Boğalar ortalama 4 santimetreküp sperma verirler.

Spermanın içinde milyarlarca (tohum cisimciği) vardır. Bu cisimcikler başlı kuyruklu, ancak mikroskopla görülebilecek derecede küçük canlılardır. Kuyruklarının hareketi ile tohum sıvısı içinde ve dişi dölerme yolları içinde ilerlerler. Yumurtalıktan çıkmış yumurtaya tesadüf ederlerse içlerinden yalnız birisi yumurtayı delerek içine girer ve onunla birleşerek döllerse gebelik şekillenir.

İYİ BİR TOHUM NASIL OLMALIDIR?

İyi bir tohum, yani gebe bırakma kabiliyetinde olan tohumda tohum cisimciklerinin sayısı fazla olmalı, cisimciklerin ileri doğru hareketleri çok, süratli olmalı, az hareketli veya hareketsiz olmamalıdır.

Tabii aşımlarda erkek hayvanların verdiği tohumların hareketli veya az sayıda olup olmadığı görülemez. Fakat suni tohumlamada alınan her tohum evvela muayene edilir, tohumlama kabiliyetinde olup olmadığı anlaşılır ve ancak ondan sonra kullanılır..[/size]

[dilara]

[size=small]ERKEK HAYVANLARDAN TOHUM NASIL ALINIR?

Erkek hayvanlardan tohum değişik yollarla alınırsa da en iyisi (suni vajen) denilen aletler kullanılmasıdır. Bu alet içine ince bir lastik boru geçirilmiş ebonitten yapılmış, iki ucu açık bir boru ile bunun bir ucuna takılan tohum kabından ibarettir.

Tohum alınacağı zaman kalın boru ile ince lastik boru arasına sıcak su konulur. Borunun iç kısmı yağlanır, içine hava verilerek şişirilir ve ucuna tohum kabı takılır. Erkek hayvan tabii aşım yapıyormuş gibi kandırılarak bu aletin içine tohumu alınır.

ALINAN TOHUM NE YAPILIR?

Alınan tohum mikroskop denilen büyültücü bir aletle muayene edilir. bu muayenelerle tohumun miktarı, rengi, kokusu, içindeki tohum cisimciklerinin sayısı, hareket kabiliyetleri incelenir. Eğer tohum uygun görülürse o vakit bir takım kimyasal maddeler ile miktarı çoğaltılır. Bu çoğaltma sayesinde tabii aşımlarla yalnız bir dişiye yetecek tohum, gebe bırakma kabiliyetine herhangi zarar gelmeden, yüzlerce, binlerce hayvana yetecek hale getirilir. Çoğaltılan tohum soğukta saklanarak kullanılacakları yerlere özel termoslar ile gönderilir.[/size]

[dilara]

[size=medium]HAZIRLANMIŞ TOHUM NE KADAR ZAMAN KULLANILABİLİR?

Tohum saklamak için çeşitli usuller vardır. Bugün gelinen noktada hazırlanmış tohumu çok soğuk derecelerde (-196 C) soğutucu sıvılar (sıvı azot gazı) içinde dondurarak yıllarca kullanmak mümkündür. Böylece dondurulmuş spermaların kullanılması ile çok iyi boğalar öldükten sonra senelerce sonra bile onların dondurulmuş spermalarından yavru almak mümkündür. Aynı zamanda bu gibi ünlü boğaların bütün hayatlarında verdiği tohumların damlası bile ziyan edilmeden kullanılabilmektedir. Tohumlar sıvı azot içerisinde tutuldukları sürece bozulmadan çok uzun süre saklanabilirler. Ancak iyi gebelik sonuçlarının alınabilmesi için en fazla beş yıl süreyle saklanan donmuş sperma kullanılması yararlıdır. Ancak donmuş spermalar iyi şartlarda on yıl süre ile saklanabilir.[/size]

[dilara]

[size=medium]BİR TOHUMLAMA İLE HAYVANLARIN HEPSİ GEBE KALABİLİR Mİ?

Yetiştiriciler suni tohumlamayı aşı gibi kabul etmekte, iğne yapma zannetmektedirler. İneklerinin bir tohumlama ile gebe kalmasını istemekte, tohumlandıktan sonra inek dönerse ”ineğim kısır kaldı” diye kabul etmektedirler. İneğin dönmesinin bir çok sebebi vardır. Bunlardan bir tanesi doğa gereği sakat doğma şansı olan yavruların daha baştan gelişimi engellenmekte bu da karşımıza döl tutmama olarak çıkmaktadır. Sakat olmaktansa hiç olmaması daha iyidir. Ayrıca spermalar baştan sona kadar kontrol edilmesine karşın bugünkü yöntemler ile yumurtanın kontrolünün pratik olarak yapılması mümkün değildir. Daha sonra yavrunun tutunup yapışıp büyüyüp geliştiği ortamlar olan yumurta yolu ve rahminin ürettiği sıvılar ve kendi yapılarının özellikleri döl tutmama nedeni olabilmektedir. Bunların dışında ineğin üreme organlarında (yumurtalık ve yumurta yolu ve rahminin hastalıkları da döl tutmama üzerinde etkilidir.[/size]

[Hakan ARI]

bilgilendirme için teşekkürler dilara… :flowers::flowers::bravo::bravo:

[bayteriner_07]

paylaşım için tsk ed..

[Mehmet AKIN]

güzel calısma.
teşekkürler :flowers::flowers:

[Yazar]

Yazılar