Köpek yavruları da tıpkı insan bebekleri gibi hayatlarının başında birçok şeyi annelerinden onları gözlemleyerek öğrenirler. Gelişim safhalarının ilerleyen dönemlerinde ise diğer köpekleri gözlemlemeyi sürdürürken aynı zamanda deneme ve yanılma yöntemiyle de öğrenirler.

Genel olarak evcil hayvan satışı yapan dükkanlara satış amacıyla getirilen yavrular annelerinden 4 – 5 haftalıkken ayrılırlar, stresli ve sıkıntılı ortamlarda oradan oraya nakledilerek satışa sunulacakları yerlere getirilirler. Bu yavrular annelerinden erken ayrıldıkları için köpek olmayı öğrenmeden büyümeye mahkum edilirler. Çevremizde gördüğümüz diğer köpeklere karşı hırçınlık gösteren köpeklerin yegane derdi annelerinden erken ayrılmalarından ötürü köpekler ile sosyal olmayı öğrenememiş olmalarıdır.

Köpeğin akıl gelişimi sırasında önem taşıyan birkaç kritik dönem vardır, isterseniz sırası ile kısa kısa bu dönemleri inceleyelim:

Yetiştiricilerin çoğu yavrunun davranışlarının çoğunun genetik kökenli olduğunu söylüyor olmaları çok büyük hatadır çünkü davranışların büyük bölümü doğum sonrasında öğrenilmeye başlanır.

Akıl gelişiminin ilk safhası prenatal (yeni doğan) dönemi olan 0 – 14 gün arasındaki dönemdir. Bu dönemde yavrunun hisleri gelişir, köpek olmayı öğrenmeye başlar. Emekleyerek doğum kutusunun içinde yavaşça hareket eder. Gününün %90’ını uyuyarak geçirir, ısı farklılıklarını algılar, bol bol süt emer, dışkılayabilmesi için annesinin düzenli olarak yalamalarına ihtiyaç duyar. Bu dönemde anne köpeğin davranışları bebeklerin gelişiminde çok önemli rol oynar, vücut ısısını ayarlayamayan yavrular birbirlerine ve annelerine ihtiyaç duyarlar. 10 günlük civarında gözleri açılmaya başlar.

Geçiş dönemi de denilebilecek 15 – 21 gün arasında yavrunun gözleri artık açılmıştır 4 ayağı üzerinde titrek adımlarla birazcık ilerler, yumuşak mamaları beceriksizce yiyebilmeye başlamıştır. Kardeşleriyle patileşme denilebilecek basit oyunlar oynamaya başlayan yavrular bu dönemde annenin yalamasına gerek duymadan dışkılamaya başlarlar ancak anne onları temiz tutmak için yalamaya devam eder.

22 – 28 günlük ( 3 – 4 haftalık ), 29 -34 günlük ( 4 – 5 haftalık ) olduğu dönemden yavrular sosyalleşme döneminin ilk evresine girerler. Bu dönemde merkezi sinir sistemi hızla gelişmeye devam eder yavru iyice görebilir ve duyabilir hale gelmiştir. Yavrular bu dönemde birbirleriyle ciddi oyunlar oynarlar yakalama, enseden tutup sallama ( yakalama – öldürme ), ısırık atma, havlama, hırlama ve kuyruk sallama gibi davranışlar bu dönemde gelişir. Bu dönemde yavruların birbirleriyle olabildiğince çok oynamasına izin verilmeli, annenin kısa aralıklarla yavrulardan uzaklaştırılması gerekmektedir ancak bebeklerin hala annelerine ihtiyaçları olduğu unutulmamalıdır. Yavrular birbirleriyle oynarlarken ağızlarını ne şekilde kullanacaklarını da öğrenirler ve ileriki dönemlerde sahiplerine karşı da nazik davranmayı öğrenmiş olurlar.

Bu yazım biraz “arkası yarın” gibi olacak ancak bizim bebeklerin gelişimi zaten kitaplar dolusu bilgi içerdiğinden bunun böyle olacağı belliydi. Bu sebepledir ki bir sonraki yazıma ”Sosyalleşmenin 2. Evresi” ile başlayacağım.

Bir sonraki yazımda buluşana kadar Sağlıklı, bol tüylü dostluk dolu günler dileğiyle;

Saba MİREL
İstanbul 18/06/06