[Murat KUTAY]

AHIRLARDA GÜBRE YOLLARI

Ülkemiz hayvancılığında verimliliği uluslar arası standartlara çıkartabilmek için ihtiyaca cevap verebilen, gelişmeye açık, bakım esnasında işçiliği en aza indiren, hayvan sağlığına uygun barınaklara ihtiyaç olduğunu daha önceki yazılarımızda belirtmiştik.

Süt sığırcılığında ve besicilikte ayak bölgesi ve tırnaklarda oluşan hastalıklar hayvanlarda süt verimlerinin azalmasına ve döl tutma kayıplarına, daha da ileri giderse ölümlere sebep olur. Bu da hayvanlarımızın zamanından önce üretimden çıkası yada daha fazla tedavi masrafı demektir. Mesela tırnak hastalığına yakalanmış 30 lt süt veren bir sağmalda süt kaybı; İlk 10 saatin sonunda 3 lt, 3.günün sonunda 6-8 lt

Olurken aynı zamanda da canlı ağırlığı 500 kg olan hayvanda 100 kg a kadar ağırlık kaybı olduğu gözlenmiştir.

50 sağmallık bir ahırın günlük süt kaybını düşünürsek (50*6= 300 lt) hiçte azımsanmayacak bir miktar oluşturmaktadır. Bu sebeple ahırlar yapılırken gübre yolları kolay temizlenebilir olmalı, hayvan sidiğinin kolayca akabileceği bir meyilde yapılmalı mümkünse gübre yoluna boyuna olmak üzere betona 2cm derinliğide ve 2cm eninde 5cm aralıklarla kanallar yapılmalıdır. ( bak. Tarım ve hayvancılık sayfası gübre sıyırıcı) Bu kanallar hayvanın ayağının sidikle temasını keserek yumuşak dokunun sidik asidi ile deformasyonunu engelliyecektir.

Yurdumuzun bir çok yerinde maalesef sığırlarımızın altları özellikle kış aylarında günde bir yada iki kez temizlenmektedir. Oysa modern ahırlarda hayvan sayısına göre ahır içi temizlik istediğimiz aralıklarda ve istediğimiz kadar yapılabilmektedir. Üstelik bunun için işçi çalıştırmaya da gerek yoktur. Yapılacak ahırın gübre yolları usulüne uygun imal edilmesi ve uygun bir otomatik sıyırıcı konulması halinde ahır içi temizliği zahmetsiz ve mükemmel bir şekilde yapılabilir.

Büyükbaş hayvanlarda ayak hastalıkları her ne kadar verdiğimiz yemlere bağlı gelişme gösterse de mikrobik olan bütün hastalıklar hayvanın bastığı yerin kirli olması sebebiyle oluşur.
Hayvanın bastığı yerdeki asit önce tırnak dokusunu yumuşatır buna bağlı olarak tırnak aşırı uzar ve bozuk şekilli ayak yapılarına sebep olur.
Hayvan yere bastığında vücut ağırlığına göre tırnak biçim değişikliğine uğrar.Böyle durumlarda hayvanın ağırlığını çeken tırnağın dış kenarı ve ökçeler devre dışı kaldığından hayvanın yükü tırnağın iç kısmına etki eder buda o bölgede yaralanmalara sebep olur. Buradaki kan akışı da düzensizleşir. Tırnak içi denilen bu bölgede kısa sürede şekil değişiklikleri, ölü dokular meydana gelir ve bu kısım enfekte olur. Mikrop yuvası haline gelen bu bölgeden mikroplar kan yoluyla ayağın içine doğru ilerleyerek hayvanda ciddi rahatsızlıklara ve verim kayıplarına sebep olur.

Tırnak hastalıklarına sebep olan bir diğer etkende ahır içi sıcaklığı ve rutubetidir.
Sıcak ve rutubetli ortamlar mikropların üremesini hızla arttırdığından hayvanlarda dolama ve tırnak arası deri hastalıklarına sebep olur.
Aşırı sıcak ortamlarda tırnaklar sertleşir ve kırılganlaşır. Tırnak derisi kurur ve çatlar. Bu çatlaklardan mikrop girişi kolaylaşır.
Rutubette tırnak arası derinin yumuşamasına sebep olur. Bu sebeple ahır içi havalandırması iyi olmalıdır. (Bu konuyu ahır içi havalandırmada işleyeceğiz) Ahır projeleri hazırlanırken gübre yolları iyi planlanmalı, ahır içi hijyeni kolay sağlayacak şekilde yapılmalıdır.

Yatırımcıya daha sonradan keşke sözünü söyletmemelidir.

[kozzanoglualper]

bilgi içn teşk….

[Yazar]

Yazılar