[SensatioN]

EVCİL HAYVANLARDA KANCALIKURT ENFESTASYONLARI

AİLE : ANCYLOSTOMATIDAE
Tür: Ancylostoma caninum – köpek
Uncinaria stenocephala – köpek, kedi
Ancylostoma tubaeforme – kedi
Gaiegeria pachyscelis – koyun,keçi
Ancylostoma braziliense – köpek,kedi
Bunostomum trigonocephalum – koyun, keçi
Ancylostoma duodenale – insan
Bunostomum phlebotomum – sığır
Necator americanus – insan
Morfoloji: 1-2cm uzunluktadırlar. Ağız kapsülleri büyüktür. Çeşitli sayıda diş ve kesici levhalar içerir.

Biyoloji: Yumurtaları tipik Trichostrongylus yumurtasına benzer. Çift çeperlidir. Çok sayıda blastomeri vardır. Yumurta içinde L1 23°-30°C’de 2-8 günde enfektif form olan L3’e değişir.
Ancylostoma duodenale

Son konağın enfestasyonu 2 şekilde olur:
1. L3 deriyi (kıl diplerinden, parmak arasındaki ince deriden) deler_percutan enfestasyon
2. L3 oral yolla alınır_oral enfestasyon
Alınan larvalar dolaşıma girer. Oral enfestasyonlarda bir kısım larvalar direk olarak ince barsaklara gelebilir. Konktaki gelişme, bulaşma şekline, yaşa, konağın dürencine bağlı olarak gerçekleşir.
* Deri yolu ile;
š 0-3 aylık hayvanlar: L3ler deriden girdikten sonra kan yoluyla akciğere gelirler. Burada olgunlaşırlar ve L4ler trachea, oesophagus ve mideden geçerek inca barsağa giderler. İnce barsakta L5ler, onlardan da ergin parazitler şekillenir.
š 3 aydan büyük hayvanlar: Bunlarad konakçı direnci söz konusudur. Akciğere gelen L3ler kalbe ve oradan da diğer organlara gider ve hipobiyoza girerler. Gebelerdeki hormonla değişiklikler, ince barsaklardaki ergin parazitlerin yok olması ya da köpeklerde uzun süreli kortikosteroid kullanımı gibi durumlarda inhibe larvalar harekete geçer. 3 şekilde dağılabilirler:
i. İnce barsağa gidip burada olgunlaşırlar. 4.haftadan itibaren dışkıda yumurta görülmeye başlar.
ii. Gebe hayvanlarda L3ler uterustan yavruya geçer. Yavruda doğumu takip eden 13.günden itibaren dışkıda yumurta görülebilir.
iii. Meme bezlerine giden larvalar doğumdan sonraki 20 gün boyunca laktasyonla atılır ve 16.günden itibaren dışkıda yumurta görülebilir.
Bir dişi köpek enfeste olduğunda yaklaşık 4 gebelik boyunca larva çıkarır.
* Oral yolla; Larvalar mukozayı delip, kan-lenf yoluyla akciğerlere giderler ya da ince barsaktaki Lieberkühn bezlerine giderler, mukozada histotropik dönem geçirirler. Olgunlaşırlar ve 15-25 gün sonra dışkıda yumurta görülmeye başlanır.
A.caninum’da fare ve ratlar paratenik konaktır.

Patojenite: Temel zarar kan emme ile verilir. L4, L5 ve erginlerin çiftleşme zamanında dişiler yüksek miktarda kan emer. Köpek ve kedi yavrularında yaklaşık 100 adet parazitin bulunması ölüme neden olur. parazitler ayrıca antikoagulan madde salgılarlar. Toksinleri ise hematopoietik sistemi bozar. Enfestasyonun ilerleyen dönemlerinde hipokromik, mikrositik anemi gelişir. Böylece parazitler vücut kanının %6-10’unu azaltırlar. Bağışıklığın tam olarak gelişmediği hayvanlarda akut anemiye bağlı ölüm şekillenir. Diğer hayvanlarda ise kronik anemiye bağlı olark mukozalar solgundur. Bir bölgede sürekli olarak kancalı kurt enfestasyonu varsa ayak bölgesinde kronik allerjik dermatitisi topallama, egzama görülür. Ayrıca gebelerde anemi, iştahsızlık, tüylerde bozulma, mineral madde yetersizliğine bağlı olarak hayvanlarda duvarları yalama, koyu renkli kan çizgileri içeren diare görülür. Bu da midede kanama olduğunu gösterir.

Epizootiyoloji: Hastalık yağışlı iklim kuşaklarında daha çok gözlenir. U.stenocephala soğuk bölgeleri tercih eder. Yumurtlama kapasitesi yüksektir. Günde 4-22bin yumurta üretilebilir. Yaşam süresi 8 yıla varabilir. Altı toprak, rutubetli köpek barınaklarında mutlaka ortaya çıkar.

Koruma: Barınakların altı beton olmalıdır. Dışkı günlük olarak temizlenmeli ve sodyum borat ile dezenfekte edilmelidir.
Sağaltım:
a) 0-3 aylık hayvanlarda: 0.gün 3.ay arasında 2 haftada bir, çok şiddetli olgularda haftada bir sağaltım yapılmalıdır.
b) Gebe hayvanlarda: Doğumdan önceki 15.günde ilk sağaltım yapılır. Doğumda 2. sağaltım yapılır. Doğumdan sonraki 15.günde 3., 30.günde 4., 45. günde 5., ikinci ayda da 6.sağaltım yapılır.
Ivermectin 0,2mg/kg
Mebendazol 50 mg/kg
Pirantel pomat 10 mg/kg
Fenbendazol 25-30mg/kg
Selamectin 6 mg/kg
Akut durumlarda kan kaybı giderilmeden yapılan antihelmentik tedavinin önemi yoktur. Kronik olaylarda demir, protein ve vitamin desteği mutlaka yapılmalıdır (öz.Mebendazol ve Fenbendazol tedavisinde şart)

Tanı: Flotasyon yöntemiyle yapılan dışkı bakısında yumruta görülmelidir.

İnsanlarda A.duodenale ve Necator americanus anemi ve kanlı diaereye yol açar. Temel olarak enfestasyon percutan ya da oral olarak gerçekleşir.

Deri larva migransi:
Hayvanları enfeste eden türler insanlara bulaşınca şekillenir. Deride kızarık yollar, püstüller görülebilir. Larvalar olgunlaşmaz. Bir süre sonra enfestasyon kendiliğinden geçer.

Ruminantlarda kancalı kurt enfestasyonlarının biyolojisi temel olarak aynıdır. En patojen tür Gaigeri pachyscelis’tir. Sağaltımında daha çok Avermectine grubu ilaçlar kullanılır.

[Yazar]

Yazılar