[Murat KUTAY]

Bir Sıvının İdrar Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır ?

Gerek veteriner hekimliğinde ve gerekse insan hekimliğinde zaman zaman vucuttan alınan bir sıvının idrar olup olmadığının anlaşılmasına gerek duyulmaktadır. Örneğin; böbreklerin bulunduğu bir bölgeden alınan punksiyon sıvısı idrar olabilir mi ? Hidronefroz, kistik tümörler ve ekinokokkoz arasında ayırıcı bir teşhis yapmak gerekirse nasıl bir yol izlenmeldir ?Bir sıvının idrar olup olmadığının gösterilmesinde yalnız idrar için karakteristik olan bazı maddelerin aranması şarttır. İdrar için bu maddeler üre, ürik asit ve kreatinin’dir. Bu üç maddenin bir sıvıda bulunması durumunda o sıvı için “idrar” tanımı kesin olarak yapılabilir.

Üre

1 – İdrar olup olmadığı araştırılan sıvıdan 25-50 ml alınır ve bir porselen kapsül içerisinde hafif bir şurup kıvamı alıncaya kadar ısıtılır. Soğutulduktan sonra üzerine birkaç ml yoğun nitrik asit ilave edilir. Eğer idrar olup olmadığı araştırılan sıvıda üre bulunuyorsa, üre ile nitrik asit birlikte kristal tortu oluşturur. Kristal kitlenin mikroskopik muayenesinde tipik, üstüste yığılmış, rombik (main şeklinde) levhalar görülür.

2 – Bir lam üzerine birkaç damla idrar olup olmadığı araştırılan sıvıdan alınarak kuruyuncaya kadar buharlaştırılır. Üzerine bir damla yoğun nitrik asit veya oksalik asit konur ve bir lamel ile kapatılır. Bu sıvıda idrar mevcut olduğu taktirde mikroskop altında üre nitrat (veya oksalat) kristalleri halinde görülür.

3 – Bir deney tüpüne 2 ml kadar idrar olup olmadığı araştırılan sıvıdan konur.Üzerine bir damla fenol kırmızısı indikatörü ilave edilir ve ortam pH’sı hafif asit reaksiyonu olacak şekilde ayarlanır. Bunun üzerine bir-iki damla tampon solüsyonu ve bir damla üreaz solüsyonu konur. 37 C derecede su banyosunda bekletilir. Kırmızı rengin meydana gelmesi ürenin varlığını gösterir.

Ürik Asit

1 – İdrar olup olmadığı araştırılan sıvıdan birkaç ml alınır ve amonyum klorür ile doyurulur. Bu işlemde 2 ml idrar için yaklaşık olarak 0.5 g amonyum klorür kullanılır. Daha sonra 3 saat bekletilir ve santrifüj edilir. Sıvı kısmı atılır ve tortuda Murexid deneyi yapılır. Bu deney için tortu porselen kaba alınır ve 2-3 damla yoğun nitrik asit ile karıştırılır. Nitrik asit ucuncaya kadar dikkatlice ısıtılır. Tortu kuruyup, tuğla kırmızısı rengi almalı ve bir damla NaOH eriyiği ilavesi ile menekşe rengi, amonyak damlatıldığında ise erguvan rengi oluşmalıdır. Muayene edilen madde kuvvetli asit reaskiyonda olmamalıdır. Kuvvetli asit reaksiyonda ise alkali ile nötralize edilmelidir.
2 – İdrar olup olmadığı araştırılan sıvıdan 100 ml kadar alınarak üzerine 2-10 ml yoğun hidroklorik asit eklenir, karıştılır ve 24 saat soğuk ortamda bekletilir. Daha sonra mikroskopta incelenerek ürik asit kristallerinin olup olmadığı araştırılır.

Kreatinin

İdrar olup olmadığı araştırılan sıvıdan 2-3 ml alınır ve üzerine yeni hazırlanmış sodyum nitroprussid çözeltisinden birkaç damla ilave edilir, karıştırılır. Bu karışıma % 10’luk NaOH çözeltisinden birkaç damla damlatılır. Eğer sıvıda kreatinin varsa yakut kırmızı renk oluşur. Reaksiyon birkaç damla asetik asitle asit yapılırsa kırmızı renk hemen kaybolur ve bu rengin asetondan ileri gelmediğinin göstergesi olarak kabul edilir.

[Yazar]

Yazılar