[Mehmet AKIN]

Tüm dişilerde olduğu gibi köpeklerde de gebelik ve doğum özel bir dönemdir. Bu dönemde vücuttaki tüm hormonlarda farklılaşım söz konusudur. Annelik de içgüdüsel bir davranıştır ve bu davranışların hormonlar ile yakından ilişkisi vardır. Özellikle LTH (Luteotrop hormon) sütün salınması gibi önemli bir annelik vazifesini sağlayan hormondur. İlk kez doğum yapan bir köpeğin yavrularını emzirmesi hormonların annelik dürtüsü ile olan bağlantısını daha iyi açıklayabilir.

Hormon mekanizması birbirini stimüle ederek çalışır ve yumurtlamadan başlayarak gebeliğin sonuna hatta doğum ve süt salınmasına kadar pek çok mekanizmanın temelini oluşturur.

Vücutta şekillenen bu hormonal değişimlere bağlı olarak köpeğin davranışlarında da bazı değişimler gözlenir. Ancak karakter değişimlerinde etkin olan sadece hormonlar değildir. Çevresel faktörler ve stress de önemli rol oynamaktadır. Örneğin gebelik döneminde yaşanılan olumsuz bir olay (sahibinden ayrılma gibi) anne köpeğin doğum sonrasında yavruları ile ilgilenmemesine neden olabilir. Bunun yanında sahibine karşı agresif bir tutum içine de girebilir.

Özellikle gebeliğin son dönemlerinde belirginleşen davranış değişimlerinde neden annelik içgüdüsü ile yavrularını koruma dürtüsünün başlamasıdır. Henüz doğum yapmamış olmasına karşın yavrularını güven içerisinde doğurabileceği bir yer arayışı içindedir. Bu dönemde yer seçimi anne için çok önemlidir ve yapılacak her hangi bir değişim onun huzurunu kaçırabileceği gibi saldırganlaşmasına neden olabilir.

Doğum ile birlikte büyük bir davranış değişikliği gözlenir. Bu değişim bazen olumlu olabileceği gibi hiç istenmeyen olumsuzluklarda görülebilir.

Bazı anne köpekler doğum sonrasında yavrularına tamamen ilgisiz kalır ve onları beslemek dahi istemez. Hatta bazen yavrularını yeme eğilimi de olabilir. Bu durumun açıklaması oldukça güçtür. İlgisizliğin nedeni yetersiz hormon salınımı ile ilgili olabileceği gibi sahibinin ilgisini kaybetmek gibi bir nedenle de olabilir. Yavrularını yeme eğilimi ise yavruların güçsüz olması ile bağlantılı olabilir. Bu içgüdüsel olarak doğası gereği yapılan bir davranıştır. Ancak bazı annelerin yavrularına insan kokusu sindiğinden dolayı ilgisizlik gösterdiği ve yeme eğilimde olduğu da gözlenmiştir. Bu nedenle mümkün olduğunca doğum sonrasında yavrularla ilk temasın anne tarafından yapılması daha iyi olur.

Bazı köpekler hamilelik öncesinde saldırgan bir tavır sergilerken hamileliğin başlaması ile mizaçlarında bir yumuşama görülebilir. Hamilelik döneminde genellikle daha yavaş ve kontrollü hareketlerde sergileyebilirler.

Doğum için anne köpeğin kendi seçtiği yere müdahale edilmemesi faydalıdır. Ayrıca gerek duyulmadığı dürece doğuma müdahale edilmemeli eğer izin verirse okşayarak kasılmalar sırasında yanında olunmalıdır. Eğer yanına gittiğinizde huzursuzlanarak yer değiştirme çabası içerisine giriyorsa doğumu uzaktan izlemeniz daha iyi olacaktır. Yavrularına zarar gelebileceğini düşünerek yer değiştirme çabasında olabilir. Bu da doğum sürecini olumsuz etkileyebilir.

Hangi nedenle olursa olsun anne köpeğin yaşadığı bu davranış değişimleri genellikle geçicidir. Yarular kendi başlarının çaresine bakacak duruma geldiği andan itibaren yani emzirmenin bittiği dönem sonunda anne kendi yaşam şekline ve eski tarzına dönmekte gecikmeyecektir.

[Yazar]

Yazılar