[Hakan ARI]

stiklâl Mar?? Niçin Yaz?ld??

Trablusgarp, Balkan, Çanakkale, Yemen ve Millî Mücadele… Bire dörtle, bire on aras?nda ve amans?z bir dö?ü?…Dünyan?n en güçlü devletleri üstümüze çullanm??…Anadolu insan? masum bir ceylan… Mehmetcik ise sanki can pazar?nda; cepheler ölüme ko?u beldesi olmu?. Her Mehmet gö?sünü serhat, yüre?ini kalkan yapm??. Ama nereye kadar? Tarihin kanl? seyrine can borcumuzu, kan borcumuzu ödemi?iz.

?nsan?n da bir tahammül gücü var. Zor’u ba?ar?r, ola?anüstüyü yapars?n?z belki ama sürekli de?il. ??te söylemesi dilimize zor gelse de vak?a art?k bir y?lg?nl?k ba?lam??t?r. Bu y?lg?nl???n, t?pk? közün üstünden külün üflenip savruldu?u gibi at?lmas? gerekmektedir.Yeniden bir kendimize geli? ?artt?r. ?nsanlar? heyecanland?racak, gönülleri co?turacak; gözlerde damla damla ya?lar s?ralayacak bir manevi atmosferin olu?turulmas? zaruridir. Körükle bas?lan havan?n demiri eritti?i gibi, insan?m?z? “vatan, millet, bayrak, sancak istiklâl sevdas?” gibi kutlu bir amaçta birle?tirip, yüce bir potan?n içerisinde tek yürek, tek beden olmu?ças?na dirilten millî bir ink?lâba ihtiyaç vard?r.

O zaman insanlar cephelerde yeniden ayyuka kalkar; herkes erkek kad?n k?z-k?zan evlerinden dü?manla kavga için tekrar ko?arlar.

Bunu da ancak ?iirin enfüsî, kelimelerin hikmet yüklü s?ralan???yla yapabilirdiniz.

??te ?stiklâl Mar?? bu amaçla yazd?r?lmak istenmi? ve yar??ma aç?lm??t?r.

Yar??ma Aç?l?yor

Trablusgarp, Balkan, Çanakkale, Yemen ve Millî Mücadele… Bire dörtle, bire on aras?nda ve amans?z bir dö?ü?…Dünyan?n en güçlü devletleri üstümüze çullanm??…Anadolu insan? masum bir ceylan… Mehmetcik ise sanki can pazar?nda; cepheler ölüme ko?u beldesi olmu?. Her Mehmet gö?sünü serhat, yüre?ini kalkan yapm??. Ama nereye kadar? Tarihin kanl? seyrine can borcumuzu, kan borcumuzu ödemi?iz.

?nsan?n da bir tahammül gücü var. Zor’u ba?ar?r, ola?anüstüyü yapars?n?z belki ama sürekli de?il. ??te söylemesi dilimize zor gelse de vak?a art?k bir y?lg?nl?k ba?lam??t?r. Bu y?lg?nl???n, t?pk? közün üstünden külün üflenip savruldu?u gibi at?lmas? gerekmektedir.Yeniden bir kendimize geli? ?artt?r. ?nsanlar? heyecanland?racak, gönülleri co?turacak; gözlerde damla damla ya?lar s?ralayacak bir manevi atmosferin olu?turulmas? zaruridir. Körükle bas?lan havan?n demiri eritti?i gibi, insan?m?z? “vatan, millet, bayrak, sancak istiklâl sevdas?” gibi kutlu bir amaçta birle?tirip, yüce bir potan?n içerisinde tek yürek, tek beden olmu?ças?na dirilten millî bir ink?lâba ihtiyaç vard?r.

O zaman insanlar cephelerde yeniden ayyuka kalkar; herkes erkek kad?n k?z-k?zan evlerinden dü?manla kavga için tekrar ko?arlar.

Bunu da ancak ?iirin enfüsî, kelimelerin hikmet yüklü s?ralan???yla yapabilirdiniz.

??te ?stiklâl Mar?? bu amaçla yazd?r?lmak istenmi? ve yar??ma aç?lm??t?r.

Yar??ma Aç?l?yor

??te o günlerde, “Genel Kurmay Ba?kanl???n?n” iste?i üzerine, Millî E?itim Bakanl??? 7 Kas?m 1920’de gazetelere verdi?i bir ilanla “?stiklâl Mar?? için müsabaka aç?ld???n?, güfte ve beste için 500’er lira mükafat konuldu?unu bildirdi”

Yar??maya kat?lan ?iirler memleketin dört bir yan?ndan gelmeye ba?lam??, be?yüzü a?m??t?.

H. Basri ÇANTAY ?öyle devam ediyor:

Bu mar??n M. Âkif taraf?ndan yaz?lmas?n? kendisine söyledi?im zaman O:

– Ben ne yar??maya girerim, ne de ödül al?r?m,cevab?n? vermi?ti.

Ricalar?m? tekrar ettikçe:

– B?rak yazs?nlar. Bu ya?tan sonra yar??a m? ç?kaca??m. Ay?p de?il mi ? diyordu.

Bir gün Meclis’te H.Suphi Tanr?över (Maarif Bakan?), beni gördü. Dedi ki:

– ?imdiye kadar yar??maya 500′ den fazla ?iir geldi(M. Akif’in yazd??? dahil toplam 725). Gelen ?iirlerin hiç birisini be?enmedim; ?stiklâl Mar??’n? yazmas? için, Üstad’? ikna edemez misin? diye sordu.

– Âkif Bey müsabaka ?eklini ve ikramiyeyi kabul etmiyor. E?er buna bir çare ve ?ekil bulursan?z yazd?rmaya çal???r?m. Dü?ündü:

– Dur, dedi; ben kendisine bir tezkire yazay?m. Arzusuna tabi olaca??m?z? bildireyim. Fakat bunu kendisine siz veriniz

Bundan sonraki geli?meler ise ?öyle oldu:

Meclis’te Âkif’le yanyana oturuyoruz. Çantamdan bir ka??t parças? ç?kar?p ciddi ve dü?ünceli bir tav?rla s?ran?n üstüne kapand?m.

– Neye dü?ünüyorsun Basri?

– Mani olma i?im var!

– Peki, bir ?ey mi yazacaks?n?

– Evet.

– Ben mani olacaksam kalkay?m.

– Hay?r! Hiç olmazsa ilham?ndan ruhuma bir ?ey s?çrar.

– Anlamad?m.

– ?iir yazaca??m da…

– Ne ?iiri?

– Ne ?iiri olacak, ?stiklâl ?iiri. Art?k onu yazmak bize dü?tü!

– Gelen ?iirler ne olmu??

– Be?enilmemi?.

– (Üzüntüyle) Ya!?

– Üstad bu mar?? biz yazaca??z.

– Yazal?m ama ?artlar? berbat!

– Hay?r ?artlar? filan yok. Siz yazarsan?z müsabaka ?ekli kalkacak.

– Olmaz, kald?r?lamaz, ilan edildi.

– Can?m Vekâlet buna bir ?ekil bulacak. Sizin Mar??’n?z yine Meclis’te kabul edilecek. Güne? varken y?ld?z? kim arar?

– Peki bir de ikramiye vard?.

– Tabi alacaks?n?z!

– Vallahi almam!

– Yahu latife ediyorum. Onu da bir hay?r kurumuna veririz. Siz bunlar? dü?ünmeyin.

– Vekalet kabul edecek mi ya?

– Ben H. Suphi Beyle görü?tüm. Mutab?k kald?k. Hatta sizin nam?n?za söz bile verdim!

– Söz mü verdiniz, söz mü verdiniz?

– Evet!

– Peki ne yapaca??z?

– Yazaca??z!

(Buradaki yazaca??z sözünden murad?n, Âkif’e ithafen “Yazmal?s?n!” manas?nda söylendi?i gayet aç?kt?r)

Tekrar tekrar “söz verdin mi?” diye sorduktan ve benden ayn? kati cevaplar? ald?ktan sonra, elimdeki ka??da sar?ld?. Kalemini eline ald?. Benim dald???m yapma hayale ?imdi o gerçekten dalm??t?.

Mehmet Âkif neden yar??maya kat?lmad? ?

Mehmet Âkif, o s?rada Burdur Mebusu olarak Millet Meclisi’nde bulunmas?na ra?men, bu müsabakaya acaba neden kat?lmam??t??

Bunun iki sebebi vard? zannederim. Gerçi her iki sebep de müsabaka ile ilgilidir. Birincisi, ?iirin kar??l???nda verilece?i bildirilen mükâfaat idi. Âkif böyle millî bir vazife için para al?nmas?n? do?ru bulmuyor, hele kendisine hiç yak??t?ram?yordu. Üstelik ne kadar halisane duygularla kat?l?rsa kat?ls?n, yar??maya para için kat?lm?? ?üphesini daima üzerinde hissedecekti. Ona çok a??r gelen böyle bir bask?n?n alt?nda, tavizsiz ve mert gönlünün duygular?n? gere?i gibi ka??da dökebilmesi mümkün de?ildi.

?kincisi ise, Mehmet Âkif, art?k umuma ilan edilen ve her önüne gelenin i?tirak edece?i, biraz çocukça gibi görünen bir yar??maya ça?r?lacak adam de?ildi. Âkif, o zamana kadar, Safahat’?n 7600 m?sra tutan ilk be? kitab?n? yay?nlam?? ve bu ?iirleriyle büyük bir millî ?air oldu?unu ispatlam?? durumda bulunuyordu. Kendisinin bu yüksek mevkii, edebiyat üstad? Recaizade Mahmut Ekrem taraf?ndan, daha Balkan Harbi s?ras?nda aç?klanm?? ve Üstad Ekrem, Âkif’e Memleketin bir Millî destana ihtiyac? vard?r. Onu ancak siz yazabilirsiniz Âkif Bey diyerek, kendisini tan?yanlar için çok mühim bir istekte bulunmu?tu. ?imdi bu seviyede olan bir büyük ?airin, adeta çoluk çocuk denilebilecek yüzlerce heveskarla birlikte yar??a ça?r?lmas?, elbette uygun bir?ey de?ildi.

Maarif Vekâleti müsabaka için bir heyet seçmi?ti. Doktor ?air Hüseyin Suat, Bursa Mebusu ?air Muhittin Baha, onlar bu heyette bulunacaklard?. Ancak onlar da birer istiklâl mar?? yaz?p vermi?lerdi. Sonradan Âkif’in mar? yazaca??n? duyunca ikisi de ?iirlerini geri ald?lar ve heyete girdiler.

Âkif’in ?stiklâl Mar?? ?iiri ilk defa 17 ?ubat 1337(1921) tarihinde, Ankarada Sebilü’r-Re?ad dergisi’nde yay?nland?. Bu ilk yay?n?nda be?inci k?tas?ndaki “u?ratma” kelimesi “bast?rma” ?eklinde iken, sonradan M. Âkif Bey taraf?ndan “u?ratma” ?eklinde de?i?tirilmi?tir.

Bunun d???nda ?stiklâl Mar??’m?z?n ilk metni ile sonrakiler aras?nda hiç bir fark yoktur.

Nihayet Mar? Büyük Millet Meclisi’nde. M. Âkif de s?ras?nda.

H. Suphi Bey, kürsüde ?stiklâl Mar??’n? okudu.

Meclis alk?? tufanlar? aras?nda çalkalan?yordu. O gün, görü?melerle geçti. Mar??n esas kabulü 12 Mart 1337 tarihinin ikinci celsesinde oldu.

Ne kadar ibretli bir durum ki ?stiklâl Mar?? ?airi tevazuundan kendi Mar??’n? kürsüden okumuyor. Bu görevi H. Suphi Bey yerine getiriyor.

Yine ne kadar ibretli bir durumdur ki, M. Âkif’in ?iiri, Millî Mar? olarak kabul edilirken ?airi, s?k?larak salondan d??ar? f?rlam??, cümle kap?s?ndan ç?km??, hatta caddeyi boylam??t?. Konulan ödülü de almam??, çek’ini yoksul kad?nlara ve çocuklara örgü i?leri ö?retmek üzere aç?lan “Daru’l-Mesai” ad?ndaki i? yurduna ba???lam??t?.

Sözün buras?nda ?u hakikati belirtelim; O günlerde bir memur maa?? 7.5 lirad?r ve 10 lira zenginlik ölçüsü say?lmaktad?r.

Bir ba?ka ibretli hâle bak?n ki, Âkif ödül olarak verilen 500 lira gibi o gün için büyük bir de?er ta??yan paray? almad??? günlerde, paltosu olmad??? için soka?a ya ödünç bir palto ile veyahutta ceketle ç?kmak durumunda kal?yordu.

Âkif, ?stiklâl Mar?? konusunda çok hassast?. Birkaç gazeteci, ölümünden k?sa bir süre önce ziyaretine gittiler. Söz ?stiklâl Mar??’ndan aç?ld?.

?stiklâl Mar?? denince Üstad?n gözleri büyümü? ve parlam??t?. Hastabak?c?n?n yard?m?yla do?ruldu, anlatmaya ba?lad?:

?stiklâl Mar??… O günler ne samimi, ne heyecanl? günlerdi! O ?iir, milletin o günkü heyecan?n?n bir ifadesidir. Binbir facia kar??s?nda bunalan ruhlar?n, ?zd?raplar içinde halas dakikalar?n? bekledi?i bir zamanda yaz?lan o Mar?, o günlerin k?ymetli bir hat?ras?d?r. O ?iir bir daha yaz?lamaz. Onu kimse yazamaz. Onu ben de yazamam. Onu yazmak için o günleri görmek, o günleri ya?amak lâz?m. O ?iir art?k benim de?ildir. O, milletin mal?d?r. Benim millete kar?? en k?ymetli hediyem budur.

?stiklâl Mar??’m?z, bizim âdeta tarihimizdir. Gelece?imizin bir aynas? ve bütün milletimizin iman ve ahlakta son gayesi olan temel esaslar?n bir özüdür.

Büyük Âkif, milletinin ruhunu okumu? ve onu sanki ta?a kaz?rcas?na yazarak, bir an?t gibi gözler önüne dikmi?tir.

Edebi aç?dan ?stiklal Mar??

?stiklâl Mar?? 41 m?srad?r. Aruz vezninin Fe’ilâtün/ fe’ilâtün/ fe’ilâtün/ fe’ilün, kal?b?yla yaz?lm??t?r.

1- B?R?NC? KIT’A

Korkma, sönmez bu ?afaklarda yüzen alsancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin y?ld?z?d?r, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.

1. K?t’an?n Manas?:

Ey Milletim ye’se dü?me; Allah’tan ümidini kesme; Endi?elenme. Bat? ufkunun gurup haline bakarak hüzünlenme. Ak?am ufkunun ?afak k?z?ll??? sönebilir; bir alev, bir ate? gibi parlayan alsanca??m milletimin son ferdi kalana kadar emin ve korkusuzca dalgalanacakt?r; asla sönmeyecektir.

Âkif, 3. ve 4. m?sralarda, Türk Milletinin istiklâline sars?lmaz iman?n? korkunç gök gürültüleri gibi hayk?r?yor. Bayra??n semalarda dalgalan???n? Türk milletinin varl???, kaderi ve talihiyle ayn? görüyor. Bir iman?, bir hükmü hayk?r?yor: Milletimiz var oldukça, Bayra??m?z göklerde nazl? nazl? dalgalanmaya devam edecektir.

2- ?K?NC? KIT’A

Çatma, kurban olay?m, çehreni ey nazl? hilâl!
Kahraman ?rk?ma bir gül…Ne bu ?iddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlar?m?z sonra helal;
Hakk?d?r, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl.

2. K?t’an?n Manas?

M.Âkif, ?stiklâl Mar??’n?n tamam?nda inanm?? adam, vefal? insan görüntüsünden asla taviz vermemi?tir. Bu inanm??l?k ve samimiyet içerisinde bir canl?ya seslenir gibi Bayra?a seslenir.

Ey benim güzel Bayra??m, ey benim hilal ka?l?m! Öyle darg?n gibi ka?lar?n? çatma. Senin ka?lar?n? çatman, bu Milleti derinden yaralar, üzer. Hem niçin bize k?zm?? gibi bak?yorsun?

Senin Millete güleryüz göstermen hayat verir, canl?l?k, dirilik verir. Bu Millet buna lay?kt?r.

Benim kahraman milletim hürriyet u?runa oluk oluk kan döktü. Gerekirse bundan sonra da döker. Hem benim Milletim Bayra??na renk olarak sadece al kan?n?n rengini uygun görmü?tür. Milletimin u?runa ba? koydu?u, can verdi?i, ?stiklâl simgesi olan Bayrak Milletime gülmezse, Millet de kan?n? helal etmeyecektir. Bu fedakarl??a kar??l?k senden sadece güleryüz bekliyoruz.

?stiklâl ve ba??ms?zl?k, Allah’tan ba?ka mabut tan?mayan Milletimin Hakk?d?r. Bundan asla ?üphe edilemez.

***

?ubat 1921. Taceddin Dergah?’nda merdivenden ç?k?nca hemen sol taraftaki küçük odada, rafta idare (küçük gaz lambas?) yanmakta; yer yata??nda yatmakta olan Mehmet Âkif uyanm??, ka??t ar?yor. Yok. Eline geçirdi?i kur?un kalemle yer yata??n?n sa??ndaki duvara dönmü?; p?nar gibi ilham f??k?ran imanl? ba?r?ndan ç?kan, Türk’ün tarihini ve ebedi gelece?ini bir m?srada anlatan k?t’ay? yaz?yor. Sabah namaz? ezan?na kalkan oda kom?usu Haf?z Bekir Efendi (Konya meb’usu) M. Âkif’i elindeki çak?s? ile duvardaki (ka??da ald???) k?t’ay? kaz?rken görüyor.

3- ÜÇÜNCÜ KIT’A

?airin, Bayra??m?za yönelip, kurban olay?m diye ba?layan ikinci dörtlü?ünden sonra, 3. k?t’ada bir meydan okuma görülüyor.

Bu k?t’ada benzeyen de benzetilen de yapmac?k de?il, sade, samimi tabii ve do?ald?r.

Ben ezelden beridir hür ya?ad?m, hür ya?ar?m.
Hangi ç?lg?n bana zincir vuracakm??? ?a?ar?m!
Kükremi? sel gibiyim: Bendimi çi?ner, a?ar?m;
Y?rtar?m da?lar?, enginlere s??mam ta?ar?m.

3. K?t’an?n Manas?:

Bu Millet tarihin her döneminde hür ya?am??, bundan sonra da hür ya?ayacakt?r. Bu Milleti esarete te?ebbüs, ç?lg?nl???n ta kendisidir. Böyle bir ?eye tevessül edenin ahvaline ?a?ar?m! Çünkü o bu hareketinden dolay? ba??na gelecekleri dü?ünemeyecek kadar ç?ld?rm?? biri yahut birileri olmal?d?r.

Kükremi? azg?n sular?n hiç bir sed tan?madan önündeki engelleri çi?neyip a?t??? gibi, ben de de?il mahkum olmak; gerekirse da?lar? y?rtar enginlere s??mam ta?ar?m.

Bir ba?ka aç?dan…

Ben ezelden beridir hür ya?ad?m diyerek bir m?sran?n yar?s?na, san’at kudreti ile ikibin be?yüz senelik Türk tarihini s??d?r?yor. “Hür ya?ar?m” diyerek Türk’ün hür ya?amak karakterini, azmini ve sonsuza kadar ebediyyen hür ya?ayaca??n?; gelece?ini hayk?r?yor. Böyle bir milleti esir etmeyi hayal edenlere ?a??l?r.

3. M?srada Türk’ün kuvveti, kudreti ve ha?meti vard?r. Hürriyetine mani olan, sed çeken her ?eyi ezecek bir sel gibidir. Zaten Orta Asya’dan Altay Da?lar?’ndan Tuna Boylar?’na akan bir sel gibidir.

4. M?srada, tarihte da? y?rtm?? olman?n kudretini, gururunu yani: Ergenekon Türklerini, Ergenekon Destan?n? hat?rlat?r. Ezcümle, tarihin ilk devirlerinden beri hür ya?ayan Türk, ebediyen de hür ya?ayacakt?r. Buna mani olmak isteyenleri da?lar? y?rtan kuvveti ile sel gibi ezer, a?ar.

***

4- DÖRDÜNCÜ KIT’A

Garb’?n âfâk?n? sarm??sa çelik z?rhl? duvar;
Benim îman dolu gö?süm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! nas?l böyle bir iman? bo?ar;
“Medeniyyet!” dedi?in tek di?i kalm?? canavar?

4. K?t’an?n Manas?:

Bat? çelik z?rhl? bir duvar misâli bütün âfâk? doldurmu? üstümüze geliyor.

Püfff! Bunda tela? edecek ne var ki? Çünkü bu vah?i sald?r?lara kar?? benim öylesine güçlü ve emin bir s???na??m var ki bunu, Bat? âleminin hafsalas? dahi almaz. Bu s???nak, bu serhad iman dolu gö?sümdür.

Medeniyyet denilen sahte, yalanc?, vah?i, sald?rgan ama gerçekte güçsüz canavar, ulusun dursun. Sonu yakla?m?? olan bu canavar, Milletimin gö?sündeki iman? bo?maya yetmeyece?i gibi, onun gebermesi Milletimin eliyle olacakt?r.

Bir San’at ?nceli?i

Ço?u insan?m?z eski yaz?y? bilmez… Eski yaz?da (Osmanl?ca yaz?da) iki türlü “n” harfi vard?r. Biri “nun” harfi ile yaz?l?r, di?eri “kef (nazal n)” ile yaz?l?r. ?air gerekti?inde “nun” kullanm??, gerekti?inde “kef (nazal n)” kullanm??. Bu k?t’an?n üçüncü m?sras?nda geçen “ulusun” kelimesinin sonuna “nun” koymu?; emir verildi?i zaman “nun” kullan?l?r.

Sen görevlisin, sen hastas?n gibi kelimelerde “kef” yani nazal n kullan?l?r. Burada ise (ulusun kelimesinde) “nun” kullanm??t?r. Yani burada tevriye san’at? yoktur. Buradaki kelimenin sonuna “nun” koymak suretiyle: b?rak o “ulumak fiilini i?lesin” denmek istenmi?tir.

Bir Ba?ka Aç?dan

Ulusun: Kelimenin kökü: hayvanlar için kullan?lan -ulumak-fiilidir. ?stilac?, sömürgeci, sald?rgan, sahte “medeniyet” yapt??? vah?iliklerden canavara: Silahlar? ile ç?kard??? seslerde hayvan ulumas?na benzetilmi?. Zaten ulumak, bo?mak ve canavar kelimeleri aras?nda uygunluk var.

Okunu?u: “Ulusun” sözünü okurken, ayaklar?m?z?n alt?nda, ölmek üzere uluyan bir köpe?e hitab ediyormu? gibi küçük gören, a?a??lay?c?, hakaretli bir sesle okunmal?d?r.

“Medeniyet”: Rahmetli M. Âkif, ?iirlerinde manas?n?, esas anlam?ndan dü?ük gördü?ü kelimeyi “t?rnak” i?areti içinde kullanm??t?r. Burada, yukar?da arzetti?im sahte medeniyeti kasdetti?i için böyle yaz?lm??t?r. M. Âkif asla medeniyyete dü?man de?ildi. Bilakis, gerili?in dü?man? idi.

?lim ve çal??ma tavsiye ediyordu. Körü körüne Avrupa hayran? olmay?n, bat?n?n sadece ilmini tez elden al?n diyordu.

5- BE??NC? KIT’A

Ve bir sesleni?:

Arkada?! yurduma alçaklar? u?ratma sak?n;
Siper et gövdeni, dursun bu hayâs?zca ak?n.
Do?acakt?r sana va’detti?i günler Hakk’?n…
Kim bilir, belki yar?n, belki yar?ndan da yak?n.

5. K?t’an?n Manas?:

Arkada?!

?ehidler beldesi Yurduma, hain dü?man?n girmesine f?rsat verme. Sen dü?man? kovmak için gerekirse ?ehid olmay? göze al?r, can?n? siper edersen, Allah vaadetti?i zaferini sana verecek, Seni dü?manlar?na galip getirecektir.

Hem bu zafer günleri öylesine yak?n ki… Kimbilir? Belki yar?n, belki de ondan daha yak?n bir zamanda o zaferi göreceksin.

****

6- ALTINCI KIT’A

?air, bu k?t’ada vatan denen topra??n kutsall???n? hat?rlat?r ve ?öyle seslenir:

Bast???n yerleri, “toprak!” diyerek geçme, tan?!
Dü?ün alt?ndaki binlerce kefensiz yatan?.
Sen ?ehîd o?lusun, incitme, yaz?kt?r, atan?;
Verme, dünyalar? alsan da, bu cennet vatan?.

6. K?t’an?n manas?:

Bast???n yerleri toprak sanarak yürüyüp gitme. Bu topra??n alt?nda bin y?ld?r bu beldeleri vatan yapmak ve vatan?n? savunmak için çarp??m?? bu u?urda ?ehid olmu? say?s?z insan yat?yor.

Onlar?n kimi senin baban, deden. Soy kütü?ünden geriye do?ru gidersen hiç ?üphen olmas?n, bu topraklar alt?nda hem de çok yak?nlar?n?n ?ehid olarak yatt???n? göreceksin.

Bu topraklar? atalar?n gibi koruyamazsan yaz?k olur. Hem onlar? da üzmü? olursun.

Bütün dünyalar? alsan dahi bu Cennet vatan?, veremezsin; vermemelisin.

Bir Ba?ka Aç?dan…

?ehid: Dini, vatan?, milleti ve namusu için sava?arak veya vazife ba??nda can?n? veren (ölen) müslüman. Askerlikte en yüksek mertebe ?ehidliktir.

Dünyada Türk Milleti kadar vatan? için ?ehid veren ba?ka bir Millet yoktur. Vatan?m?z?n her kar?? topra?? ?ehidlik oldu?u gibi, Vatan?m?z?n d???nda da 42 yerde Türk ?ehidli?i vard?r.

M.Âkif, -Çanakkale ?ehidlerine- ?iirinde ?ehid’e manevi türbe kurmu?tur. Tarihe s??d?ramam??, bu ta??nd?r diyerek kâbeyi ba??na dikmi?, mor bulutlar? türbesine tavan diye çatm??, Yedi Kandilli Süreyya’y? uzatm??; tüllenen ma?ribi ak?amlar? yaras?na sarm?? ve:

– Yine bir?ey yapabildim diyemem hat?rana.

Ey ?ehid o?lu ?ehid! ?steme benden makber

Sana a?ucunu açm?? duruyor Peygamber, diyerek ?ehid’in büyüklü?ünü anlatm??t?r.

****

7- YED?NC? KIT’A

Kim bu cennet vatan?n u?runa olmaz ki fedâ?
?ühedâ f??k?racak topra?? s?ksan, ?ühedâ!
Cân?, cânân?, bütün var?m? als?n da Hüdâ
Etmesin tek vatan?mdan beni dünyada cüdâ.

7. K?t’an?n Manas?:

Bu Cennet Vatan?n u?runda nice canlar ?ehid oldu. Topra??n alt? öylesine ?ehid doludur ki, e?er mümkün olsa da topra?? s?ksan her taraftan ?ehidler f??k?racak.

Yarabbi! Can?m?, sevdiklerimi, bütün var?m? al; Fakat benim vatan?m? elimden alma. Beni vatan?mdan ayr? koyma.

Bir Güzel Tesbit:

Hiç bir?eyim olmasa da vatan?m?n topra??nda yatmak bana yeter. (Bu m?sralar O?uz Han’? hat?rlat?r. O?uz Han, dü?manlar?n?n iste?ine göre at?n?, silah?n?, en yak?nlar?n? verir. Ama i? çorak bir toprak, vatan parças?na gelince vermez. Türklerle, Çinliler harp eder ve Türkler Çin ülkesini ba?tan ba?a zaptederler).

****

8- SEK?Z?NC? KIT’A

Bir hat?rlatma! Bu k?t’a okunurken ba?r?lmaz. Öyle ya; bize ?ah damar?m?zdan daha yak?n Allah’a dua edilirken nas?l ba?r?l?r? Burada bir yalvarma, bir istek var. Bu da yumu?ak, titrek, hafif bir sesle, yalvar?rcas?na, gözya?lar? içerisinde, O yüce Yarat?c? ile f?s?lda??yormu? gibi:

Rûhumun senden ?lahi ?udur ancak emeli:
De?mesin ma’bedimin gö?süne nâ-mahrem eli;
Bu ezanlar ki ?ehâdetleri dînin temeli
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

8. K?t’an?n Manas?:

Yarabbi! Bizler vatan?m?z için ölüyoruz; Senden son dile?imiz vatan?ma dü?man girmesin. Mabedime pis elini de?ip, pis aya??yla basmas?n. ?ehadetleri dinimin temeli olan bu ezanlar, benim vatan?m?n üstünde senin ad?n? yükseltsin.

(Dinin temeli olan kelime-i ?ehadet ezan içerisinde geçmektedir.)

Bir Ba?ka Aç?dan…

Biti?ikteki Taceddin Camii’nde ve di?er camilerde hazin hazin sabah ezan? okunmaktad?r. Bu ezanlar susacak m?d?r?

M.Âkif, Yüce Allah’a ellerini açarak milletinin a?z?ndan, bütün vücudu titreyerek niyazda bulunuyor.

Bütün Milletin, Mehmetçi?in tek arzusu kendileri ?ehid de olsalar; yeter ki vatana dü?man girmesin, ma’bedlerimizin gö?süne onlar?n kirli elleri ve ayaklar? de?mesin. Türk Müslümand?r. Dünyaya gelen Türk’ün ilk kula??na giren ses, Ezan sesidir. Ezandan sonra kula??na ad? söylenir. Türklü?ün ve Müslümanl???n damgas?n? ta??yan güzel Camilerimizdeki zarif minarelerden günde be? defa yükselen ezan sesleri Cenab-? Allah’a ula??r.

****

9- DOKUZUNCU KIT’A

O An…

Dualar sanki kabul olmu?tur. Memleket kurtulmu?tur. ?stiklâl ve hürriyet yeniden gelmi?tir ve sanki o an ya?an?r, onun hazz? içerisinde de dokuzuncu dörtlük seslendirilir; sanki kabul olmu? gibi; memleket ve millet kurtulmu? gibi…

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- ta??m;
Her cerîhamdan, ?lâhî, bo?an?p kanl? ya??m,
F??k?r?r rûh-i mücerred gibi yerden na’??m!
O zaman yükselerek Ar?’a de?er, belki, ba??m.

9. K?t’an?n Manas?:

Yarabbi! Vatan?m ve senin dinin u?runda canlar?n? veren biz ?ehidlerin son dileklerini kabul buyur.

Bu dile?im vatan?m?n hür, Milletimin mü’min kalmas?d?r. Bu dile?imi kabul edersen, i?te o zaman e?er ba??ma dikilmi? bir mezar ta??m varsa o bile sevinçten secdeye kapan?r. Sevinç gözya?lar?m, sava??rken, dö?ü?ürken ald???m yaralardan bo?an?r. Ve yine o zaman benim ruhum yerden yükselerek ?ehidler makam?na gönül huzuruyla gidebilecektir.

10- ONUNCU KIT’A

?air bir önceki k?t’ada “ar?a de?er belki” derken “belki” kelimesini, “e?er lay?ksan” anlam?nda kullanmaktad?r. Ba??m ar?a de?meye lay?ksa ben oraya yükselirim.

Son be?lik huzur içinde, mutluluk içinde, saadet içinde ve fakat akla gelen bir kötü ihtimal de hesaba kat?larak tamamlan?yor. Art?k istiklâl hak edilmi?tir. Onun için ?air ?öyle seslenir.

Dalgalan sen de ?afaklar gibi ey ?anl? hilâl!
Olsun art?k dökülen kanlar?m?n hepsi helâl.
Ebediyyen sana yok, ?rk?ma yok izmihlâl:
Hakk?d?r, hür ya?am??, bayra??m?n hürriyet;
Hakk?d?r, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl.

10. K?t’an?n Manas?:

Ey benim, ?anl? Bayra??m! Art?k sen de sabah ?afaklar? gibi dalgalan. Art?k senin u?runda dökülen kanlar?m?z?n hepsi de sana helal olsun.

Ebediyyen sana ve milletime esaret yoktur. Bugüne kadar nas?l hür ya?ad?nsa, bundan sonra da hür ya?ayacaks?n. Hür ya?amak senin hakk?nd?r.

Art?k Allah’a tapan milletim için de ?stiklâl hak edilmi? ve kazan?lm??t?r.

Bir Ba?ka Aç?dan…

?ubat 1921’de, ?stiklâl Mar??’m?z?n yaz?ld??? günlerde, Yurdumuz dü?man i?gali alt?nda inlemektedir. Kuvvetlerimizin üç misli silaha ve imkânlara sahip olan Yunan kuvvetleri Ankara’ya do?ru yürümekte; Polatl?’dan dü?man?n top sesleri duyulmaktad?r. Meclis’in Kayseri’ye nakli dü?ünülmektedir.(10 Ocak 1921) I. ?nönü Harbi ba?layal? be? hafta olmu?tur. Büyük taarruza ve Yunan’?n denize dökülmesine 18 ay ve 18 gün vard?r. Ama bu kadar zaman önce ve bu kadar zor ve ümitsiz bir durumda; M. Âkif, son k?t’ada Millî Mücadele’nin kazan?laca??n?, kesin zaferin -Ebedî ?stiklâl’in müjdesini verir. Art?k ikinci k?tadaki gibi hilal çehresini, ka??n? çatm?yor, naz etmiyor. Zafer kazan?lm??- ?anl? hilal- olmu?tur. 1. K?t’adaki karanl??? haber veren ?afa??n yerine ayd?nl?k güzel günleri haber veren gittikçe ayd?nlanan, huzurlu Sabah ?afa??nda, hür ufuklarda ?anl? hilal ebediyyen dalgalanmaktad?r. Art?k milletimizin sevgilisi Bayra??, güldü?üne göre (7. m?srada helal olmaz dedi?imiz kan?m?z?) onun için döktü?ümüz kanlar? da helal ediyoruz. Bayra??m?z ve milletimiz, ezelden beri oldu?u gibi, ebediyete kadar birbirinden ayr?lmayacak ve yok olmayacakt?r.

Tarih boyunca oldu?u gibi bu defa da kahraman milletimiz yüce Allah’a olan iman ve ümidiyle mücadele etmi?tir. O’nun ad?yla can?n? vermi?tir. Ezanlar? susturmam??t?r. O halde Yüce Allah’tan Kur’an’? Kerim’de vaadetti?i zaferleri ve ?stiklâl’i hak etmi?tir. Bayra??m?z?n ebediyen hür dalgalanmak hakk?d?r. Yüce Allah’a iman eden milletimizin de ?stiklâl ebediyyen hakk?d?r.

[Yazar]

Yazılar