[haemoglobin]

[size=medium]Kedilerde en sık rastlanan mantar enfeksiyonu trikofitidir (ringworm) ve etken derinin, tüylerin veya pençelerin yüzeyinde yaşar. Kedide %90 mantar vakasına Microsporum canis denilen trikofiti sebep olur. Bu organizma köpek ve insan gibi birçok türde de enfeksiyon oluşturur.
Nasıl bulaşır?
Mantar enfeksiyonu bulaşıcıdır. Sporlar trikofitinin enfeksiyöz evresidir ve enfeksiyon sırasında M.canis tarafından üretilir. Genelde enfekte olmuş tüylerin civarında kümeler halinde bulunurlar ve ancak mikroskopla görünürler. Enfekte tüyler kedinin etrafına sürekli dökülür. Kediler ya direkt enfekte hayvanla temasa geçme sonucu ya da bulaşmış çevreden enfeksiyon kapabilirler. Sporlar çok dayanıklıdır ve eğer tedavi edilmezse yaklaşık iki yıl canlı kalabilir.
Hastalığı başlatmak için ne kadar spora gerek olduğu bilinmemektedir. Sağlam deri enfeksiyona dirençlidir. Daha önce deri hastalığı olanların veya pirelenme, bitlenme geçirenlerin sporlara maruz kaldığında enfekte olma riski daha fazladır.
Mantar hastalığı genelde genç ve uzun tüylü kedilerde daha sık görülür. Genç kedilerin bağışıklık sistemlerinin tam gelişmemiş olmasının hastalığa yatkınlığı artırdığı düşünülmektedir. Uzun tüylü kedilerde de hayvanın kendini yalaması daha az etkilidir ve derisinin güneş görmesi(mantar etkeni güneş sevmez) daha zor olur.
Mantar enfeksiyonu olan kedilerde görüntü nasıl olur?
Görüntü çok değişken olabilmektedir. Bazı kedilerde çok ciddi lezyonlar olurken bazı kedilerde ise lezyonlar çok hafif hatta belirsizdir. Tipik deri lezyonları genelde ayaklarda, başta ve kulaklarda ayrı ayrı, yuvarlak tüy döküntüleri şeklindedir. Etkilenmiş bölgeyi saran tüyler kırılmış görünür. Etkilenmiş bölge genelde pul puldur ve yangılı görünebilir. Fakat mantar hastalığı genelde kedilerin birçok başka deri hastalığı ile karışabilir. Mesela pire allerjisi, simetrik kellik, felin aknesi gibi. Genelde bütün vakalarda biraz tüy dökülmesi görülür fakat yangının , pullanmanın ve kaşıntının miktarı çok farklı olabilir.

Tanı: Hastalık çok değişken olabildiği için genelde kedinin görüntüsünden bir tanı koymak zor olabilir. Veteriner hekimler teşhis için genelde aşağıdakı testlerden bir ya da birkaçını kullanır.
1-Ultraviyole Wood’un lambası: Karanlık bir odada lamba tüylerin üzerine tutulduğu zaman genelde floresan ışık verir. Bu mantar etkenlerinin salgıladığı bir maddeden kaynaklanıyor olabilir. Ama maalesef her mantar etkeni bu floresan görüntüyü vermeyebilir.
2-Mikroskobik inceleme: Genelde mikroskopta mantar sporlarının görülmesine bağlı teşhis konulur.
3-Mantar kültürü: Genelde en güvenilir yöntemdir. Belli bir miktar kültür alınarak laboratuvarda özel bir kültür ortamında ekim yapılmasıyla sonuç elde edilir. Tek dezavantajı sonucun 10 gün civarında çıkmasıdır.

Tedavi: Genelde çok sağlıklı hayvanlarda birkaç hafta sonra hastalık kendi kendine geçebilse de enfeksiyon insanlar ve diğer hayvanlar açısından da bulaşıcı olabileceği için tedavi gereklidir.
1- İlk önce immun sistemi(bağışıklık sistemini) etkileyerek mantar enfeksiyonunun üremesine neden olan etken ortadan kaldırılmalıdır. Mesela pirelenme.
2-Mantarlı kedi ya tabletle ya da dışardan direkt tüylere uygulanan topikal ilaçlarla tedavi edilir.
Çevrenin ve eşyaların dekontaminasyonu
Bulaşıcı bir hastalık olduğu için mantarlı kedinin bakımı belli bir odada yapılmalı ve çevre sürekli dezenfekte edilmelidir. Çamaşır suyu genelde sert yüzeylerin ve kap kacakların temizliği için uygun olabilir. Süpürge ile vakumlama da uygundur.
Kedim ne zaman iyileşecek?
Genelde deri lezyonları mantar etkeni tamamen elimine olmadan iyileşeceği için tedaviye bir süre daha devam etmek gerekir. Birçok vakada en az 6 hafta tedavi gerekir, bazılarında daha fazla. Evde ne kadar çok kedi varsa problem o kadar uzar.
İnsanlarda mantar enfeksiyonu:
Trikofiti genelde kediden insana geçebilir. Çocuklar daha çok risk altındadır. Hasta hayvanla direkt temas mümkün mertebe azaltılmalı ve çevrenin dekontaminasyonuna önem verilmelidir. İnsanlardaki trikofiti deride yuvarlak, yangılı bölgeler olarak veya kepekli tüy dökülmeleri şeklinde görülür. Kaşıntılı olabilir. Genelde tedaviye iyi cevap verir.[/size]

[Yazar]

Yazılar