[Murat KUTAY]

Konya yöresinde Culicoides (Diptera: Ceratopogonidae) türlerinin üreme yerleri üzerine araştırmalar

Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü – Parazitoloji (Vet) Anabilim Dalı

Yazan: Uğur USLU
Danışman: Prof. Dr. Bilal DİK

İncele: http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/4144/138236.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Bu araştırma Nisan 2001 – Nisan 2002 talihleri arasında, Konya yöresindeki Culicoides türlerinin üreme yerlerini belirlemek amacıyla yapılmışta. Konya merkez, Çumra, Kadrnham ve Sarayönü ilçelerine 15 gün ara ile, düzenli olarak gidilerek Culicoides türlerinin muhtemel üreme yerlerinden örnekler alınmıştır. Culicoides cinsindeki sineklerin larva ve pup alarmın fazla olabileceği üreme yerlerinden, metal kaşık veya metal kepçe ile 5 cm kalınlığında materyal alınmış ve naylon poşetlere konularak laboratuara getirilmiştir. Alman materyaller labaratuarda 10’ar kg’lık plastik kovalara konulmuştur. Culicoides tüllerinin üremeleri için 30-35 gün beklenmiş ve materyalin kurumasını önlemek için 2 gün ara ile distile su ile neııJendirilmiştir. Kovanın 20 cm üzerine 300 watthk halojen lamba asılmış ve sineklerin kapağın altında uçmaları sağlanmıştır. İnsektler şarzh el süpürgesi ile yakalandıktan sonra içinde % 70’lik alkol bulunan kavanozlara daldmhp fikse edilmiştir. Büyük insektler firça ile uzaklaştnılmış, küçük sinekler mikroskopta incelenmiş ve toplanan Culicoides örnekleri alkolfenolde şeffaflandmldıktan sonra rnikroskopta teşhis edilmişlerdir. Su kaynaklarının yakınlarında bulunan organik maddelerce zengin çamurlarda 17 tür, organik madde karışımlı nemli topraklarda 9 tür, sulama kanaletlerinde 7 tür, bahçe sulama kanallarında 6 tür, köy kanalizasyonlarında 6 tür, sazlık alanlarda 5 tür, yağış suyu birikintilerinde 5 tür, su sızıntılarında 4 tür, organik madde içermeyen nemli topraklarda 3 tür, dere ve çay kenarlarında 2 tür ve baraj çevresindeki çamurlarda 2 tür Culicoides üremiştir. Culicoides lerin, alınan materyaller içinde en çok, su kaynaklarının yakınlarında bulunan organik maddelerce zengin çamurlarda (% 81.59) ürediği saptanmış, onu, organik madde karışımlı nemli topraklar (% 4.50), yağış suyu birikintileri (% 2.79), sulama kanaletleri (% 2.54), köy kanalizasyonları (% 2.39), su sızıntıları (% 2.36), sazlık alanlar (% 1.75), bahçe sulama kanalları (% 1.00), organik madde içermeyen nemli topraklar (% 0.82), dere ve çay kenarları (% 0.18) ve baraj çevresindeki çamurlar (% 0.07) izlemiştir. Diğer taraftan, ağaç kovuklarından ve hayvan gübrelerinden alman materyallerde Culicoides tespit edilmemiştir. Araştarna süresince, 19 farklı türden oluşan toplam 2798 adet Culicoides üretilmiştir. Bunların % 48.25’i Culicoides circumscriptus, % 22.52’si C festivipennis, % 9.26’sı C shaklawensis, % 6.58’i C. gejgelensis, % 6.15’i C. puncticollis, % 2.86’sı C. nubeculosus, %1.82’si C. riethi, % 0.86’sı C longipennis, % 0.43’ü C. odiatus, 67 % 0.32’si C. flavipulicaris, % 0.29’u C. cataneii, % 0. 18’i C. submaritimus, % 0.1 l’i C. parroti, % 0.1 l’i C. kibunensis, % 0.1 l’i C schultzei, % 0.07’si C subfascipennis, % 0.04’ü C. salinarius, % 0.04’ü C pulicaris ve % 0.04’ü C. maritimus olarak teşhis edilmiştir. Bu araştırmada yaşama habitatlanndan alınan örneklerden üretilen Culicoides ‘lerin % 0.25’i mayıs ayında, % 3.75’i haziran ayında, % 34. 13’ü temmuz aynıda, % 33.95’i ağustos ayında, % 23.44’ü eylül ayında ve % 4.50’si ekim aynıda üremişlerdir. Genel olarak, bu araştmnada yakalanan türlerin hemen hemen hepsinin, bütün üreme yerlerinde üredikleri, fakat C. circumscriptus, C. festivipennis, C. shaklawensis, C. gejgelensis ve C. puncticollis ‘in özellikle su kaynaklarının yakınlarında bulunan organik maddelerce zengin çamurları tercih ettikleri saptanmışta.

Determination of breeding sites of Culicoides species (Diptera: Ceratopogonidae) in Konya province. This study was earned out to determine breeding sites of Culicoides species in Konya province from April 2001 to April 2002. Four districts of Konya (Centrum, Çumra, Kadınhanı, Sarayönü) were regularly visited every fifteen days during the study and the samples from these sites were collected. As the material, soil samples at 5 cm deep were taken from sites where larva and pupa of Culicoides were possibly presented by using a metal spoon or scoop. The mud samples were put in nylon bags and were brought to the lab. They were placed in plastic buckets at the level of 5 cm in deep. The samples were kept for 30-35 days to allow for breeding of Culicoides species. In order to avoid drying out, the samples were humidified by distilled water using an injector every other day. 300 watt lambs were placed above the plastic buckets to allow Culicoides to fly under the lid. The insects were caught by a vacuum, and were inserted in a tube consisting of 70% ethyl alcohol. Bigger sized insects were removed by a brash and little sized insects were examined under a light microscop for identification of Culicoides. The Culicoides species were transparented in alcohol-phenol and identified by using a Nikon SMZ-10 stero microscope. hi this study, 17 Culicoides species from muds rich in organic matters near the water reservoirs, 9 species from wet organic matter rich soils, 7 species from watering channels, 6 species from sewage channel, 6 species from garden watering channels, 5 species from rain pools, 5 species from reed sites, 4 species from dripping waters, 3 species from moisty soils with no organic matter, 2 species from sites along the stream and 2 species from muds near the dams were obtained. The Culicoides species were mostly breeded in samples obtained from muds rich in organic matters near the water reservoirs (%81.59). The other sides were as follows; wet organic matter rich soils (4.50%), rain pools (2.79%), watering channels (2.54%), sewage channel (2.39%), dripping waters (2.36%), reed sites (1.75%), garden watering channels (1.00%), moisty soils (0.82%), sites along the stream (0.18%) and muds near the dams (0.07%). No Culicoides were breed in samples obtained from dungs and tree holes. 69 During the period of this investigation, a total of 2798 Culicoides samples were collected. Out of these samples, 19 species were identified. These were Culicoides circumscriptus (48.25%), C. festivipennis (22.52%), C. shaklawensis (9.26%), C. gejgelensis (6.58%), C. puncticollis (6.15%), C. nubeculosus (2.86%), C. riethi (1.81%), C. longipennis (0.86%), C. odiatus (0.43%), C. flavipulicaris (0.32%), C. cataneii (0.29%), C. submaritimus (0. 18%), C. parroti (0. 1 1%), C. kibunensis (0. 1 1%), C. schultzei (0. 11%), C. subfascipennis (0.07%), C. salinarius (0.04%), C. pulicaris (0.04%) and C. maritimus (0.04%). The distribution of Culicoides species by months were 0.25% in May, 3.75% in June, 34. 13% in July, 33.95% in August, 23.44% in September and 4.50% in October. In general, almost all species obtained in this study were observed in all breeding sites. On the other hand; we observed that C. circumscriptus, C. festivipennis, C. shaklawensis, C. gejgelensis and C. puncticollis preferred muds rich in organic matters near the water reservoirs.

[Yazar]

Yazılar