[Murat KUTAY]

KÖPEKLERDE CİNSEL HAYAT VE ÜREME HAKKINDA

Köpekler cinsel yaşamı, erginliğe ne zaman ulaşır?

Köpeklerin cinsel yaşamı, erginliğe ulaşmaları puberte’nin 7 ile 10 ay arasında gelişmesiyle başlamaktadır. Ancak bu sürenin, ırklardaki iriliğe göre değişebileceğini belirtmek gerekmektedir.
Çünkü bazı durumlarda 18 veya 20 ay arasına kadar uzayabildiğini söyleyebiliriz. Dişi köpeklerin bu döneme girdiğini ilk kanamayla birlikte fark edebilirsiniz.
İlk aşamasında fark edemeyeceğiniz kadar hafif olacağını da göz ardı etmemeiz gerekmektedir. Bu döneme östrus adı verilebilir ve üç ile dört hafta arasında sürdüğü görülmektedir.

İlk haftasında vagen bölgesinde şişlik görülebilir ve giderek kızaran bir bölge haline gelir. İkinci dönem ise sulu kanama başlar ve dokuz günün sonrasında kesildiği görülmektedir.
Son evresinde ise vagenin ödemli ve kızarık halde olduğu görülecektir. İşte libido adı verilen ve cinsel isteğin belirginleştiği dönem de bu aşamada yaşanır.
Bunun yanında feromone olarak anılan bir koku salgılayan dişi köpeklerin, erkek köpeği cezp edecekleri de görülür. Böylece etkisi altına girerler ve ırklarının devamını getirmeyi garanti altına alırlar.
Her ne kadar daha ilk periyottan itibaren çiftleşmenin yaşandığı görülse de, sağlıklı yavruların oluşması için ortalarına kadar beklemek daha faydalıdır.

Dişilerde çiftleşme süresi kaç gündür?

Östrus adı verilen bu dönem yaklaşık olarak 12 gün sürmektedir. Bu dönemde erkek köpeklerle çiftleştikleri görülür. Bu dönemin sonunda ise erkek köpekleri kabul etmeyerek, çiftleşmeyi reddettikleri görülmektedir.

Erkek köpekler ne zaman çiftleşirler?

Erkek köpeklerde, dişilerde olduğu gibi belirli bir zaman ve sınırlama söz konusu değildir. Cinsel erginliğe ulaşmasının ardından her zaman çiftleşebilecek bir konumda bulunur.
Etrafında çiftleşmeye hazır bir dişinin kokusunu aldığı andan itibaren kızgınlık dönemine girmeye başlayacaktır.

Çiftleşmesini istemiyorsanız ne yapmalısınız?

Bu durumda köpeklerinizi kısırlaştırmaktan başka çareniz kalmayacaktır ve bu aynı zamanda onları büyük yaralar almaktan ve ciddi kavgaları yapmaktan kurtaracaktır.

Köpeklerde cinsellik hangi hareketlerle gözlemlenir?

Üremelerinin ve ırkının devamının sağlanması açısından cinsellik süreçlerinin takip altına alınması gereken köpeklerde bazı davranışlara ve hareketlere önem vermek gerekmektedir.
Bir şeylerin tepesine çıkmaya çalışıyorsa, bu cinsel yaşam içerisinde olduğu dönemde gayet normaldir.
Köpeğinizin dişi veya erkek olması fark etmeksizin, bu davranışları yapmaya başladığında, cinsel yaşam içerisinde olduğunu anlamanız gerekmektedir.
Bu aynı şekilde kısır köpekler için de geçerli bir durumdur.

Çiftleşme sonucunda hamilelik kaç gün sürer?

Dişi köpekler östrus boyunca birden fazla köpek ile çiftleşerek, babaları farklı olan yavrular meydana getirebilirler. Bu hamilelik süreci 53 ile 65 gün arasında sürer.

Üreme fizyolojisi

Köpeğinizin olgunluğa eriştiği yaş, ırkına bağlı olabilir. Küçük boy ırklar, büyük boy ırklara göre daha erken yaşta olgunlaşırlar. Genelde erkek yavrular altı aylık olduklarında döl verecek yaşa gelirler, ancak gerçek olgunluğa 16-18 aylık olduklarında erişirler. Sağlıklı köpekler sekiz ile on yaşına kadar cinsel olarak faal ve verimli olabilirler. Bu dönem boyunca erkek köpek her zaman çiftleşmeye hazırdır.

Dişi köpeklerde ilk kızgınlık dönemi çoğunlukla yedi aylık olduklarında ortaya çıkabilirken, bazen 18 aya kadar da uzayabilir. Kızgınlık, ileri yaşlara kadar her altı ayda bir görülür. Kızgınlık döneminde dişi erkeği kabul eder ve döllenmeye hazırdır.

Dişi köpekte üreme süreci dört dönemden oluşur

1. Kızgınlık öncesi dönem: Bu dönemde dişi köpek, erkek için caziptir, vajinasından kanlı bir akıntı gelir, cinsel organı şişmiştir. Bu dönem yaklaşık 9 gün sürer, ancak dişi köpek bu dönemde çiftleşmeye izin vermez.
2. Kızgınlık dönemi: Bu dönem yaklaşık 9 gün sürer, dişi erkek köpeği kabul eder. Yumurtlama genelde ilk 48 saat içinde oluşur, ancak çok değişkendir. Döllenme bu dönem sırasında meydana gelir. Eğer yavru alınmak istenmiyorsa bu dönemde dişi köpeği erkeklerden ayrı tutmak gereklidir.
3. Ara dönem: (60-90 gün) Kızgınlığı takip eder ve bu dönemde üreme organları köpek, hamile olsun ya da olmasın progesteron hormonunun denetimi altındadır. Yalancı hamilelik, yani hamile olmadığı halde, hamileliğin tüm belirtilerini göstermesi, bazen bu dönemde görülür.
4. Sakin dönem: Hiçbir cinsel aktivitenin meydana gelmediği, ara dönemi takip eden dönemdir. üç ila dört ay arası sürer.

Gebeliği önleme

Eğer dişi köpeğinizden yavru almak istemiyorsanız, pek çok koruma yöntemi vardır. Korumanın en etkili ve kalıcı şekli, dişi köpekte yumurtalıklar ve rahmin, erkek köpekte de testislerin ameliyatla alınmasıdır. Ağızdan verilen haplar da mevcuttur, bunun avantajı, ileride çiftleştirilmesi düşünülüyorsa, hayvanın kısırlaşmış olmamasıdır. Her bir yöntemin avantaj ve dezavantajlarını veteriner hekiminiz ile görüşmelisiniz.
Hamileliği önlemenin bir diğer yolu, dişi köpeği kızgınlık döneminde erkek köpeklerden uzak tutmaktır. Ancak, hiçbir köpeğin ona ulaşmadığından emin olmak için sürekli dikkat etmek gerekir. istenmeyen bir çiftleşmenin ardından östrojen vermek, gebeliği önleyebilir, ancak bu hormonun kullanılması tavsiye edilmez.

Çiftleşme ne zaman olmalı?

Dişi köpeğinizden yavru almaya kararlıysanız, henüz genç ve gelişmekte olan bir hayvanda hamilelik ve meme vermenin stresini yaratmamak için ilk kızgınlıkta çiftleştirmemelisiniz. Genelde dişi köpeğin üçüncü kızgınlıkta çiftleştirilmesi önerilir. Çoğu köpek üreticisi ayrıca, dişi köpeğin doğum sonrası toparlanması ve yeniden güç kazanması için köpeği her kızgınlık döneminde çiftleştirmeyip bir dönemi boş bırakmayı tercih ederler, oysa dişi köpek sağlıklı ise bu gerekli değildir. Dişi köpeğin yavrulaması sırasında çok iyi beslenmesi şarttır.

Çiftleşme öncesi muayene

Çiftleştirilmeden bir ay önce, dişi köpek veteriner hekim tarafından muayene edilmelidir. Aşıları tamamlanmalıdır. Sağlığı yerinde olmalı, fazla kilolu olmamalıdır. Parazitler yönünden kontrol edilmeli, gerekirse tedavisi yapılmalıdır.Çiftleştirilmeden önce dişi köpekler brucellosis yönünden de muayene edilmelidirler. Brucellosis bakteriyel bir hastalıktır, kısırlığa ya da hamileliğin 45. ve 55. gününde düşüğe yol açabilir. Erkek köpekte brucellosis yönünden muayene edilmelidir.

Çiftleşme

Dişi köpekler yabancı bir ortamdan daha çok etkilenirler, bu yüzden erkek köpek dişiye götürülür. Genç bir erkek ilk kez çiftleştiğinde, dişi köpeğin deneyimli olması yarar sağlar.
Çiftleşme sırasında, erkek köpek arkadan gelip dişinin sırtına çıkar ve belini ön ayakları ile kavrar. Sonra hızla kalçasını ileriye itip penisini dişinin vajinasına sokar. Sperm boşalımı meydana geldikten sonra, köpekler 10-30 dakika boyunca ayrılmazlar. Buna ‘kilitlenme’ denir ve son derece normaldir. Peniste, bulbus glandis denilen bir bölgenin şişmesi yüzünden oluşur. Kilitlenme sırasında, erkek köpek, dişi ile arka arkaya duracak şekilde dönebilir. Köpekleri ayırmaya çalışmayın, aksi takdirde onları yaralayabilirsiniz.

Gebelik

Dişi köpeklerde hamilelik yaklaşık 63 gün sürer. Gebeliğin belirtileri iştah, kiloda artış ve memelerin büyümesidir. Ancak yalancı gebelik yaşayan dişiler de bu belirtileri gösterebilirler. Teşhisi 28.günde veteriner hekim elle yapacağı bir muayenede koyabilir. Gebelik döneminde dişi köpeğin çok iyi beslenmesi gerekir. Bu dönemde veteriner hekiminiz ile, dişi köpeğin gebelik ve meme verme dönemleri boyunca beslenmesi ve bakımını, doğum sırasında yapılacakları ve acil bir durumda yapılması gerekenleri konuşmalısınız.
Doğumdan birkaç gün önce, dişi köpeğiniz yemeğini geri çevirebilir ve yavrularını doğurmayı düşündüğü yerde yuvasını kurmaya başlar. Onu daha önceden bir doğum sandığına alıştırmadıysanız, sizin dolabınızın içini, yatağınızın altındaki boşluğu ya da sizin tercih etmeyeceğiniz herhangi bir yeri seçebilir. Doğum sandığında, dişinin istediği kadar uzanabileceği kadar yer olmalı. Sıcak, kuru, cereyandan uzak bir yerde bulunmalıdır. Yumuşaklık ve temizlik için sandığın altına havlu ve başka yumuşak malzemeler koyabilirsiniz, ancak gazete kağıdı daha iyidir, çünkü kirlendiklerinde değiştirilmeleri kolaydır. Yavrular biraz büyüdüklerinde ayaklarını daha sağlam basabilmeleri için gazete kağıdı yerine daha sağlam malzemeler koymalısınız.
Doğum başlamadan kısa bir süre önce köpeğin ısısı düşer. Yaklaşık 24 saat sonra ilk sancıların başlaması beklenebilir. O zaman dişi köpek hızla solumaya, huzursuz görünmeye ve bazen kusmaya başlar. Kusma, doğumun başladığı sırada normaldir, ancak devam etmesi, bir hastalığın belirtisi olabilir.

Doğum

Normal, sağlıklı bir köpek genelde kolay doğum yapar, bir doktorun yardımına gerek duymaz. Her yavru kendi eşi içinde doğar, ancak yavru nefes almaya başlamadan önce bu eşin alınması gerekir. Genelde dişi köpek bu işi hemen yerine getirir ve göbek bağını da keser. Doğumdan sonra yavruları, onları temizlemek ve solumalarını sağlamak için yalayıp durur. Yaklaşık üç hafta süren bu yalama yavruların dışkılamasını da sağlar.
Bazen, dişi köpek eşini açmayı veya göbek bağını kopartmayı ihmal eder, ya da bu işi kendi başına yapamaz. Böyle durumlarda derhal duruma müdahale etmeye hazır olmalısınız. Yavru köpek, oksijeni tükeninceye kadar eşinin içinde birkaç dakika kalabilir. Eşinin önce yavrunun kafasındaki bölgede yırtıp daha sonra tamamını alarak açabilirsiniz. Sonra yavrunun ağzı ve burnundaki tüm sümükleri alın ve kan dolaşımını sağlamak için bir havlu ile ovalayın. Göbek bağını, ipek iplikle bağlayın ve karnın yaklaşık 2 cm yukarıdan kesin. Yaranın iltihaplanması önlemek için tentürdiyot sürün.

Veteriner hekimi ne zaman çağırmalısınız?

Eğer doğum sırasındaki olaylar, durumun sizin becerilerinizi aştığını düşünmenize neden oluyorsa ve dişi köpeğin hayatı tehlikedeyse, veteriner hekiminizi derhal yardıma çağırın. Tehlike belirten durumlar şunlardır:
• Aşırı ağrı belirtileri
• Daha önce bir ya da daha çok yavru doğmuş olduğu halde, yeni bir yavru doğmaksızın sancıların üç saatten fazla devam etmesi
• Titreme ya da bitkinlik hali
• Birinci yavrudan önce koyu yeşil ya da kanlı bir akıntının gelmesi (ilk yavrunun doğumundan sonra bu normaldir)

Ayrıca, anne ve yavruların doğum gününde veteriner hekiminiz tarafından muayene edilmesi önerilir.

[Tommy35]

hocam +18 kuralı var mı

Güzel bir paylaşım olmuş. Her zamanki gibi arşivime ekliyorum. Teşekkürler.

[Murat KUTAY]

hiç öyle düşünmemiştim ..

[Tommy35]

Demek ki benim içim fesat hocam.

[Murat KUTAY]

estağfirullah ..

[Yazar]

Yazılar