[mahsun04]

NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİN SENTEZİ

Nükleik Asit:Hücrede yönetici molekül olarak görev yaparlar. Yapılarındaki 5 C lu şekere göre ikiye ayrılırlar. Deoksiriboz şekeri olana DNA, riboz şekeri olana RNA denir. Nükleotid denilen birimlerden meydana gelmişlerdir. Nükleotid, fosfat(H3PO4), 5 C lu şeker ve azotlu organik bazdan oluşur. Nükleotidler isimlerini taşıdıkları organik baza göre alırlar.

Organik bazlar:İki çeşittir.
1.Pürinler:Çift halkalıdırlar. Adenin ve guanin bu gruptadır.
2.Pirimidinler:Tek halkalıdırlar. Sitozin, timin ve urasil.

DNA’nın (Deoksiribonükleik asit) özellikleri:
•Ökaryotlarda çekirdek, mitokondri ve kloroplastta, prokaryotlarda ise sitoplazmada bulunur.
•Merdiven şeklinde iki sarmal iplikten oluşur.(Watson-Crick modeli)

DNA’nın yapısı

•Metabolizmayı, büyümeyi, bölünmeyi ve kalıtsal karakterlerin aktarılmasını sağlar.
•Adenin, timin, guanin ve sitozin bazlarından oluşur.
•Kendini eşleyebilir (replikasyon). Eşlenmeye DNA nın iki ipliğide katılır. Ortanda bulunan uygun nükleotidleri kullanarak yeni karşı diziyi tamamlar.
•Replikasyon sırasındaki hata DNA’nın tek ipliğinde ise sonraki eşlemelerde onarılabilir, iki ipliğinde ve karşılıklı bölgelerinde ise onarılamaz.
•Nükleotidleri oluşturan şeker ve bazlar birbirine glikozit bağı ile bağlanırlar. Nükleotidler ise fosfodiester bağı ile birbirine bağlanırlar.
•Adenin timinle, guanin sitozinle eşleşir.
Adenin sayısı timin, guanin sayısı sitozin sayısına eşittir.
A/T=1 ve G/C=1 olduğuna göre A+G/T+C=1olur.

•DNA nın iki zincirini zayıf hidrojen bağları bir arada tutar. Adenin ve timin arasında 2, guanin ve sitozin arasında 3 tane zayıf H bağı bulunur.
•Sentezlenmesini sağlayan enzim DNA polimeraz, hidrolizini sağlayan enzim Deoksiribonükleaz (DNAaz) dır.

Gen:Bir polipeptitidin sentezinden sorumlu en küçük DNA parçasıdır.
Bir bireyin kalıtsal yapısını oluşturan alt birimlerin basitten karmaşığa doğru sıralanışı şöyledir:Organik baz-Nükleotid-Üçlü şifre-Gen-Nükleik asit-Kromozom
DNA’nın özelliğini veren, nükleotidlerin diziliş sırası, çeşidi ve sayısıdır.

Hücre içindeki DNA nın konumu

Mutasyon:DNA nın eşlenmesi sırasında nükleotit sırasında ve yapısında
görülen değişmelerdir. Üreme hücrelerinin oluşumu sırasında gerçekleşirse kalıtsaldır.

RNA’nın (Ribonükleik asit) özellikleri
•Çekirdekte ve sitoplazmada serbest halde bulunur.
•Tek nükleotid dizisinden oluşmuştur.
•Organik bazları adenin, guanin, sitozin ve urasil dir.
•Protein sentezinde translasyon kısmında görev alır.
•Kendini eşleyemez, DNA tarafından sentezlenir
•Sentezlenmesini sağlayan enzim RNA polimeraz, hidrolizini sağlayan enzim ribonükleaz(RNAaz) dır.

RNA Çeşitleri:Yaptıkları göreve göre üç çeşit RNA vardır
a)mRNA(mesenger RNA):Çekirdekte DNA nın anlamlı ipliğinden sentezlenir. Protein sentezinde kalıp olarak iş görür.
b)tRNA(transfer RNA):Görevi hücre içindeki aminoasitleri tanımak ve bunları ribozomlara taşımaktır. Her aminoasitin tRNA sı özel olduğundan, her hücrede 20 çeşit tRNA vardır.
c)rRNA(Ribozomal RNA):Ribozomların yapısına katılır.

Kodon:Bir aminoasit için mRNA da yan yana gelen üç nükleotidin meydana getirdiği şifredir.
Antikodon:tRNA nın mRNA kodonlarına uygun gelen her biri bir aminoasit taşıyan üçlü nükleotit grubudur.
1 aminoasit=1 kodon=3 nükleotit

PROTEİN SENTEZİ

•Protein çeşitliliği yapısındaki aminoasitlerin sayı sıra ve çeşidine bağlıdır.
•Hücredeki proteinlerin sentezinden DNA molekülü sorumludur.
•DNA molekülü üzerindeki nükleotid sıraları aminoasitlerin proteindeki sırasını verir.
•DNA molekülü üzerindeki ard arda gelen 3 nükleotid 1 aminoasit için şifre demektir.
•Protein sentezi için gerekli şifre DNA tarafından mRNA ya aktarılır. mRNA bu bilgileri ribozomlara götürür.
•tRNA larda uygun aminoasitleri alarak ribozomlara gelir.
•tRNA nın antikodonu ile, mRNA nın kodonu uygun ise aminoasitler aralarında peptit bağı oluşturarak polipeptit zinciri meydana gelir(mRNA daki mesaj bitene kadar devam eder)
AUG-Başlangıç kodonu UAA,UAG,UGA-Bitiş kodonları
•Protein sentezi tamamlandığında mRNA ribozomdan ayrılır. mRNA ve tRNA enzimler gibi tekrar tekrar kullanılabilirler.

DNA’nın replikasyonu

Transkripsiyon (yazılma):DNA dan mRNA ya şifre aktarımı.
Translasyon (okuma):mRNA ya uygun tRNA antikodonunun karşı karşıya gelmesi.

Protein sentezinde aktif görev sırası:DNA-mRNA-Ribozom-tRNA-Aminoasit
Bir gen bir enzim hipotezi:Her enzimin sentezinden sorumlu bir gen vardır.
Santral dogma:

Replikasyon sırasındaki mutasyonlar kalıtsal olmasına rağmen, transkripsiyon ve translasyon sırasındaki hatalar kalıtsal değildir.

[HAYAT_GUZEL]

en sevdiğim derslerden biri:D

[senaaa]

saolun

[soona]

teşekkürler

[yasminvet]

eline sağlık

[igzas]

teşekkürler

[denizyonluk]

teşekkürler

[bakir]

teşekkürler

[Yazar]

Yazılar