Vücut Kondüsyonunun Değerlendirilmesi [Body Condition Scoring]

Büyükbaş Hayvan Yetiştirme Dersi Uygulama

Doç. Dr Fatin CEDDEN Zir. Müh. Pınar ŞİMŞEK

Link: https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/128653/mod_page/content/1/v%C3%BCcut_kondisyon_puanlamas%C4%B1.pdf

Vücut Kondüsyonunun değerlendirilmesinin (BCS) önemi:

• Sürü sağlığı ve beslenmesini düzenlemek amacıyla sığırlarda vücut yağlılığı ve zayıflığının derecelendirilmesidir.
• Araştırmalar bu yönde yapılan değerlendirmenin verim, üreme, sağlık ve ömür uzunluğu ile yakın ilişkisini ortaya koymuştur.
• Yağlılık veya zayıflığın derecesi besleme hataları, sağlık problemleri ve uygun olmayan sürü yönetiminin bir göstergesidir.
• Doğru yapılan BCS ile süt sığırlarında sağlığın ve verimliliğin iyileştirilmesi mümkündür.

Aşırı kondüsyon (Yağlılık)

• Çoğunlukla yanlış besleme veya üreme yönetiminin bir sonucudur
• Yağlı sığır metabolik problemlere ve enfeksiyonlara daha hassastır. Ayrıca güç doğum yapma riski vardır.
• Genellikle laktasyonun son 3-4 ayında, süt veriminin düştüğü ancak, yoğun yemlerin ya da besleme düzeyinin buna uygun olarak düşürülmediği durumlarda ortaya çıkar.
• Diğer bir neden ise kuru dönemin uzaması veya kuru dönemde aşırı beslemedir.

Düşük kondüsyon (zayıflık)

• Düşük kondüsyon sıklıkla düşük verim ve süt yağı oranı ile beraber seyreder. Bunun nedeni yetersiz enerji ve protein kaynaklarıdır.
• Zayıf inek tekrar ağırlık kazanıncaya veya en azından vücut ağırlığını koruyacak düzeye gelinceye kadar kızgınlık göstermez veya döl tutmaz.
• Bu tür hayvanların beslenmesinde üretimle beraber vücut depolarının artırılmasına özen gösterilmelidir.

Düvelerde vücut kondüsyonunun değerlendirilmesi

• Vücut kondüsyonu düşük düveler ergenlik çağının gecikmesi nedeniyle 13-15 aylık yaşa ulaştıklarında gebe bırakılmaları mümkün olmaz. Büyüme hızlarının düşük olması buna yol açar.
• Ayrıca doğum yapacakları 23-25 aylık yaşta ulaştıklarında cüsseleri yetersiz olur veya normal bir ilk laktasyon dönemi geçiremezler.
• Diğer taraftan aşırı kondüsyonlu özellikle pubertas dönemini bu şekilde geçiren düveler daha düşük süt verimine sahip olurlar.

Vücut Kondüsyonu Değerlendirme Skalası

• Beş kademeli skalada 1=çok zayıf, 5=aşırı yağlı inekler için kullanılır
• Bu değerlerin ötesindeki rakamlar kullanılmamalıdır
• Sürüdeki çoğu hayvan için 3 ideal değerdir
• + ve – ise vücut kondüsyon değerinin alt ve üst sınırını ifade eder
• Değerlendirme görerek ve dokunarak yapılmalıdır