- Bu konu 6 yanıt içerir, 7 izleyen vardır ve en son 12 yıl önce
-
Açıkta Besicilik
Sığır besiciliğinde karlı olabilmek için sabit yatırım tutarını mümkün olduğu kadar düşük seviyede tutmak gereklidir. Sabit yatırım maliyetleri genel olarak binalar, yem deposu, yem hazırlama ünitesi, hayvanların bulunacağı saha, alet ve ekipmanları sayabiliriz. Tüm bu yatırımlar, besiciliğin başlangıcında, sermayenin önemli bir kısmının harcanmasını demektir. Bizim gerekli olan işletme sermayesinin küçülmesine yol açar.
Açık besi yapılan bir işletme.Ülkemizde genellikle kapalı tip barınaklar yapılmaktadır. Yukarda saydığımız sabit yatırımlar halledilmiş olarak düşünsek bile bu kapalı sistem ahırlarda hayvanın bakım ve beslenmesi için daha fazla işçilik gerekmektedir.
Açık sistemlerde en çok korkulan kışın soğuklarında hayvanın hastalanmasıdır. Bu yersiz bir korkudur. Bugün dünyada açıkta besicilik rahatlıkla yapılmakta ve -17 °C de bile yeterli canlı ağırlık artışı sağlandığı bildirilmektedir.
Kapalı sistem ahırlarda yeterince havalandırma sağlanamaması, altlarının ıslak olması vb. nedenlerden dolayı daha çok hayvan hastalanmaktadır. Açık sistemde hayvan serbest olduğundan yeterince yem yer ve su içer havalandırma ve gübre atma problemi yoktur. Hayvanların korunması için sundurma ve gölgelikler g,b, avantajlı yönleri de bulunmaktadır.
Açıkta Besicilikte Planlanması Gereken Hususlar
1. Yer Seçimi:
Besi açıkta yapılacağı için yağmur, kar sürekli açık olan ahırın içine yağacaktır. Buna idrar ve gübreyi de eklersek çok miktarda çamur olabileceği anlaşılmaktadır. Bunu önlemek için arazinin güneye meyilli ve toprak geçirgenliğinin yüksek olması suyun birikmesini azaltacaktır. Bu arazinin engebeli olması yada küçük tepeciklerin bulunmasına dikkat edilmelidir. Bu tepelerde daha az çamur olacağı için hayvanlar buraları hem dinlenmek hem de yemlik ve suluklara gitmek için kullanacaktır. Soğuk sert rüzgarlara karşı korumalı arazilerin seçimi yararlı olacaktır. Tüm işletmelerde olduğu gibi yol, su ve elektriğe yakın olması açık sistem içinde yararlı olacaktır.
Açıkta besicilik işletmesi.2. Hayvan Başına Düşen Alanın Hesaplanması:
Hayvan başına alan hesap edilirken, arazi eğimli, yağış miktarı ve toprak yapısı göz önüne alınmalıdır. Sundurma ve gölgeliğe göre de gerekli alanlar aşağıdaki gibi hesap edilir.
Gölgelikli, tabii zeminli açıkta besi yerleri için gölgelikli alan dahil hayvan başına 12 m²’ dir.
Sundurmalı, tabii zeminli açıkta besi yerleri için hayvan başına sundurma altı 2 m², padok 10 m² dir. Yemlik ve yem yolu hariçtir.
Sundurmalı, beton zeminli açık besi yerlerinde sundurma altı 2 m², Padok 2 m² dir. Yemlik ve yem yolu hariçtir.
Kapalı sistem düşünülürse yemlik ve yem yolu hariç hayvan başına 2,5 m² dir.
Yukarda vermiş olduğumuz ölçüler normal şartlar için geçerlidir. Duruma göre ölçüler değişebilir.
3. Yemlikler:
Yemlik Kesiti.Yemlikler ahşap, beton, ahşap-beton yapılabilir. Hayvanın rahatlıkla yem yiyebileceği ve temizliğinin kolay yapılabileceği özellikte olmalıdır. Yemlik boyu hayvan başına 50 cm önerilmektedir. Eğer önünde devamlı yem bulunursa 20-25 cm ye kadar düşürmek mümkündür. Yemlerin ıslanmaması için yemliklerin yağmurdan korunur bir yerde olması gerekmektedir.
4. Suluklar:
Şamandıralı Yalak Suluk.Suluklar hayvanın rahatlıkla su içebileceği yerlere yerleştirilmelidir. Çeşitli tip ve yapıda sulukların olmasına rağmen, betondan yada paslanmaz metalden yapılan şamandıralı suluklar değişik çevre şartlarında daha kullanışlıdır. Sulukların 50×150 cm boyutlarında olması yeterli bulunmaktadır. Suluk etrafına 10 cm yükseklik ve 2 m genişlikte beton yapılması rahatça su içmesi ve suyu kirletmemesi yönünde uygun olacaktır.
5. Gölgelik:
Hayvanları sıcaktan korumak amacıyla yapılmaktadır. Gölgelik yapılırken, hayvan başına 2,5 m² gölgelik alanı ve 3 m yüksekliği olacak şekilde düşünülmelidir. Gezinti yerinin ortasına yapılırsa her iki tarafında da hayvanlar yararlanabilir. Yapım malzemesi olarak, ahşap, demir vb. uygun ve ucuz malzemelerle yapılabilir.
6. Sundurma:
Açık sistem besicilikte, hayvanların dinlenmek, yağmur, kar ve rüzgardan korunmak için en çok kullandıkları bölümü oluşturmaktadır. Basitçe, üstü kapalı, kuzeyi duvarla çevrili ve tabanı beton olabilen yarı açık bir kısımdır. Hayvanları rüzgardan korumak ve güneşten yararlanmak için yönü güneye bakmalıdır. Güneşin içeri daha çok girmesi eni fazla geniş olmamalı ve çatı eğimi ona göre düşünülmelidir. Rüzgara karşı kuzey yönüne duvar yapılmalıdır. Yazın sundurma altının serin olması için birkaç tane de pencere yapılmasında fayda bulunmaktadır. Masrafı azaltmak amacıyla sundurmanın yan tarafının açık olması önerilmekle birlikte, duvar yapılması kışın rüzgara karşı hayvanları daha iyi korumaktadır. Sundurma hayvan başına 2 m² taban alanı, 2,30 m arka yüksekliği ve çatı eğimine göre ön yüksekliği belirlenerek yapılabilir.
7. Padok Bölme Çitleri:
Açıkta besicilikte çitler.Çit, hayvanı belirli alanda tutmasını sağlayan, tel, örgü tel, demir, ahşap vb. malzemeden yapılabilen ve duvar yerine geçen yapılar diye tanımlayabiliriz. Ahırlardan, açık besi yerlerinde padok çevreleri ve iç bölmeler, kapalı sistemlerde bölme etrafları çitle çevrilebilir. Çitin yüksekliği hayvanın boyuna göre ayarlanabildiği gibi 1,30 m yeterli görülmektedir. Hayvanın bir bölmeden diğerine geçmesini yada dışarı çıkmasını önleyecek şekilde ikili, üçlü hatta dörtlü sıra halinde yapılabilir. Çit malzemesi olarak, ucuz, kolay bulunabilir dayanıklı her türlü malzemeden yapılabilir. Fakat genelde demir boru, ahşap, çelik halat, prefabrik elemanlar şeklindeki malzemeler çit yapım amacıyla daha çok kullanılmaktadır.
8. Hayvan Yakalama Yeri:
Açık beside hayvanlar serbest halde dolaştıklarından, aşı, ilaç, tartım, satmak vb. nedenlerden dolayı yakalanmaları zor olmaktadır. Hayvanın yakalanması için, padok içinde ve dışında hayvan yakalama yerinin yapılması gereklidir. Hayvan yakalama yeri, 2,5 m uzunluğunda, giriş kısmı 1,20 m çıkış kısmı 90 cm ölçülerindeki bir yer yeterli olmaktadır. Bu kısmın çıkışına hayvan tartmak için bir kantar yerleştirilebilir.
9. Hayvan İndirme Bindirme Yeri:
Hayvan indirme, bindirme rampası.Hayvanı herhangi bir arabaya bindirmek yada indirmek için rampa yapılmasında yarar vardır. Rampanın yüksekliği kamyon kasa yüksekliğine göre yapılmasının yanı sıra taşınabilir olması kullanımı kolaylaştırır.
10. Yardımcı Tesisler:
Yemlerle ilgili kısımları içermektedir. Kapasite yada büyüklükleri hayvan sayısına göre ayarlanabilir.
a. Yem Hazırlama Yeri: İşletmenin uygun bir yerine yapılabilmekle birlikte, yem dağıtmanın kolay olabileceği bir yere yapılması, zeminin beton olması, yarı açık bir şekilde olması ihtiyacımızı karşılayabilecektir.
b. Kesif Yem Deposu:if yemlerin depolanacağı, beton zeminli kapalı yada ayrı açık bir kısmın olması gereklidir.
c Kaba Yem Deposu: Saman, yonca vb. kaba yemlerin konabileceği uygun yerler yapılmalıdır.
d. Silaj ve Posa Çukurları: Hayvan başına bir dönem için 1,5 m³ posa için, bunun iki katı silaj için çukurlar hesap edilmelidir. Çukurların zeminleri beton ve duvarları betonarme yapılmalıdır. Çukurlar yer üstü ve yer altı yapılabilir. Yer üstünde silaj ve posa için duvar yapılmayabilir. Buna karşılık iyi sıkıştırıp hava alması önlenmelidir.
11. Gübre Çukuru: Tabii zeminli açıkta besicilik işletmelerinde gübre devamlı temizlenmediğinden, gübre çukuruna ihtiyaç duyulmaz. Bunun dışında kalan diğer tiplerde gübrenin dolunca boşaltılması gerekmektedir. Bunun için toprak zeminli bir çukurun yapılması ihtiyacı karşılayabilecektir.
Açıkta Besi Yerinde Verimliliği Etkileyen Faktörler
a. Çevre Isısı: Yüksek enerjili dane yem ile beslenen hayvanlar, çevre ısısının -17 °C ye düştüğü günlerde bile fazla miktarda kilo alırlar. Yazın yüksek sıcaklar gelişmeyi düşürür. Bu nedenle gölgelik yapılmalıdır.
b. Rutubet: Havanın yüksek oranda rutubetli olması yem yemeyi, dolayısıyla gelişmeyi azaltır. Rutubetin düşük olması tozlanmaya yol açar. Tozlanma ise akciğer hastalıklarına neden olmaktadır. Böyle durumlarda çevreyi ıslatmak tozlanmayı azaltacaktır.
c. Yem ve Su: Hayvanların yaşaması ve verim alabilmesi için gerekli maddelerdir. Besideki hayvanlar yoğun yemle yemlendiği için su ihtiyaçları yüksek olmaktadır. Mevsimlere göre bu ihtiyaç artmakta yada azalmaktadır. Günde 1-2 defa vermek yeterli olmayabilir. Susuz kalan hayvanın yem tüketimi düşer ve sonuçta kilo alması azalır.
d. Rüzgar Kıran: Kışın hayvanların toplanıp çamurlanmaya neden olması yazın da hava hareketlerini önlemesi nedeniyle önerilmektedir.
e. Işık: Işıklandırmaya gerek olmamakla birlikte geceleri hayvanları görebilecek ışığın olmasında yarar bulunmaktadır.
f. Çamur: Kilo almayı yavaşlatır. Dolayısıyla besi süresini uzatarak maliyetlerin artmasına yol açar. Bu nedenle çamur sorunu halletmek gereklidir.
g. Yemlikler: Hayvanın beslenmesi ve işçilik yönünden önemlidir. En ucuz ahşaptan mal edilebilir. Taşınması ve temizliği kolaydır. Fakat betonlara göre daha az dayanıklıdır. Yem servis yolu beton ise burası da yemlik olarak kullanılabilir. Çitin alt kısmı 25-30 cm yüksekliğinde tahta perde ile kapatılır. Böylece yeme gübre karışması önlenmiş olur.
Yemlikler.h. Gerekli Ekipmanlar: Bugün işçiliği azaltmak ve daha hızlı iş yapabilmek amacıyla çeşitli makineler geliştirilmiştir. İmkanlar ölçüsünde alınmasına karar verilirse nelerin gerekli olabileceği başlık halinde verilmiştir.
– Yem hazırlamada kullanılan makineler.
– Yem hammaddelerini dağıtan ve karıştıran makineler.
– Hayvanlara içme suyu sağlayan cihazlar.
– Taşıyıcı ve yükleyiciler.Açık Besi Sisteminde Uygulanması Gerekli Beslenme Yöntemi
Besi yapmak için uygun hayvan seçilip, beslemeye başlayacağımız zaman ilk önce ne kadar süre ile besleyeceğimize karar vermemiz gereklidir. Daha sonra başlangıç canlı ağırlıklarını öğrenmek için tüm hayvanları tartmalıyız. Böylece, besi sonuna kadar ne kadar canlı ağırlık elde etmemiz gerektiğini tahmin edeceğiz. Sonuçta, besiciliğin karlı olması için, belirlenen sürede,hedeflenen canlı ağırlığa ulaşılıp ulaşılmadığı belirlenecektir. Örneğin, besiye alınacak hayvan 200 kg canlı ağırlıkta olsun ve 8 ayda 500 kg ulaşılması hedefleniyorsa aşağıdaki formülle bulunur.
Günlük canlı ağırlık ortalama (kg)=besi sonu canlı ağırlık – besi başı canlı ağırlık / besi süresi
Günlük canlı ağırlık ortalama (kg)=500 kg – 200kg / 240 gün = 1,25 kg / gün
Hayvan günlük ortalama 1250 gr canlı ağırlık artışı sağlaması halinde 8 ayda 500 kg canlı ağırlığa ulaşacak demektir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta vardır. Bu da süreyi hesap ederken hayvanın günlük canlı ağırlık artışının, ırk kapasitesinin üstüne çıkılmaması gereklidir.
Besi kesif yemle yapılması halinde başarılı olunabilir. Çünkü ancak bu yöntemle günlük en az 1000 gr canlı ağırlık kazanabilir.
Hayvanlar taşınırken, 1 m² yere 2,5 dana, sığır için ise 1,5 m² yer hesap edilerek taşınabilir.
- Bu konuyu yanıtlamak için giriş yapmış olmalısınız.