[Murat KUTAY]

Devekuşu çok verm yönlü bir hayvandır. Derisi, lüks ayakkabı ve çantalarda kullanılır. Kendine has tüyleri konfeksiyon sanayiinde kullanılır. Eti sığır pirzolasıyla kıyaslanabilir. İşlemeye çok uygun olan kaliteli eti, özellikle de bifteği çok yumuşaktır.kuluçka dışında elde edilen yumurtalar yenebilir. Tat ve kullanım alanı tavuk yumurtasında olduğu gibidir. Porselene benzeyen kabuğu süs eşyası yapımında kullanılabilmektedir. Güney Afrika’da çiftliklerde elde edilen gelirin %14’ü etten, %11’i tüyden, %60’ı deriden ve %15’i diğer ürünlerden sağlanmaktadır.

Deri

Deri, en önemli devekuşu ürünü olarak tanınmaktadır. Deri sanayiinin dayanıklı ve oldukça yüksek şekil alma özelliğine sahip olan devekuşu derisine karşı ilgi her geçen gün daha da artmaktadır. Devekuşu derisi çok kalitelidir, timsah ve fil derileri ile kıyaslanabilir.
[img]http://image2.sahibinden.com/photos/357/4727945_281315_wt67357.JPG[/img]
Pürüzsüz, kendine özgü dokuma biçimli benekleri vardır. Aynı zamanda çok dayanıklı ve su geçirmez özelliği bakımından timsah derisinden daha üstündür. Devekuşu derisi, çiftliklerde yetiştirilen devekuşlarından elde edildiği için, uluslar arası korunan hayvan türlerinden, gelişen tüketici bilinci sayesinde daha avantajlı konuma gelmektedir.

Derinin en önemli özelliği ; yarı işlenmiş sırt ve göğüs derisinin çıkıntılı tüy sapı benekleridir. Derinin üzerinde ne kadar açık ve sarih desen varsa derinin fiyatı o kadar yüksek olmaktadır. Yumuşak deriden ayakkabı, eldiven, çanta, her çeşit manto ile bir çok ürün elde edilebilmektedir.

En iyi deri, devekuşları 14 aylık iken elde edilmektedir. Giyim eşyası yapımında yumuşak deri istenildiğinde, genç hayvanlar kullanılmalıdır. 14 aylık devekuşunun deri yüzeyi 1,1 – 1,5 m2 ‘dir.

Et

Devekuşu eti, sığır eti tadında ve görünüşünde lezzetli bir et olarak bilinmektedir.

Ancak sığı etine göre daha yumuşaklık, liflerin daha ince olması, daha az yağlı olması gibi özellikler bakımından avantaj sağlamaktadır. Bir çok özelliği diğer kanatlı hayvan etlerine de avantaj sağlayabilmektedir. Yağsız etlerde veya karkasın yağsız bölümlerinde diğer hayvan etlerinde görülen kuruluk ve sertlik devekuşu etlerinde görülmemektedir. A.B.D.’de yapılan bir araştırmada ( Anonymous, 1994 ) canlı ağırlık esas alınarak bir devekuşundan elde edilen vücut ve karkas parça oranları aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.

Deri : %7.04
Tüyler : %1.85
Sıcak karkas ( et, yağ ve kemik) : %58.59
Et : %62.5
Yağ : %9.2
Kemik : %26.9
Parçalama kayıpları : %1.4
Bağırsak ve iç organlar : %24.79
Kalp : %0.99
Akciğer ve soluk borusu : % 1.36
Taşlık ve mide : % 6.25
Karaciğer : %1.49
Abdominal yağ : % 4.26
Bağırsaklar : % 8.68
Böbrekler : % 0.41
Göğüs kemiği : % 0.41
Testis : % 0.09
Ovaryum : %0.18
Baş : %0.78
Kan : %3.11
Kuyruk : % 0.38
Kanatlar : % 0.82
Ayaklar : % 2.64
Devekuşu but etlerinde %3, pirzolada %0.32, biftekte %1.53 oranında yağ bulunur. Protein açısından kaynaklar arasında oldukça büyük farklılık bulunmasına rağmen karkas kısımlarında % 21 – 26 arasında protein bulunmaktadır. Kolesterol düzeyi diğer tüm hayvan etlerinden daha düşüktür. Etteki demir düzeyi diğer kanatlı türlerinin hepsinden yüksektir. Pişirilmiş devekuşu eti doymamış yağ asitlerince zengin, doymuş yağ asitlerince sığır etinden daha düşük değerlere sahiptir.

Tablo 1. Devekuşu Etinin Besin Madde Değerlerinin Diğer Hayvan Etleri ile Karşılaştırılması.

Tür Devekuşu Piliç Hindi Dana
Kolesterol (mg / 100g) 49 73 59 77
Kalori (Kcal / 100 g) 97 140 135 240
Yağ ( % ) 1.7 3.0 3.0 15.0
Protein ( % ) 21.2 27.0 25.0 23.0
Güney Afrika’daki devekuşları 12 – 16 aylık yaşta kesilmektedir. Elde edilen biftek, pirzola, biltong ( bir çeşit tuzlanmış et ), sucuk, kıyma ve endüstri eti olarak işlenmektedir. 14 aylık devekuşunun ağırlığı yaklaşık 50 – 60 kg’dır ve bundan 32 kg kemiksiz et elde edilmektedir. Erginlerde ise ortalama 42 kg et elde edilebilir.

Tablo 2. Devekuşundan Elde Edilen Karkas Kısımları

Kesim yaşı Et miktarı ( kg ) Pirzola ( kg ) Biftek ( kg) Biltong (kg )
14 aylık 32 11 20 30
Ergin 42 12 22 37
Ticari olarak kullanılan etin büyük kısmı butlardan elde edilmektedir ( %74 ). Geri kalan boyun, kanat, göğüs, kaburga ve kuyruktan oluşmaktadır.

Tüy

Devekuşu tüyleri tavuklarda olduğuna bezer olarak 4 evre geçirirler.

Kuluçkadan çıkıştaki ince tüyler
Civciv tüyleri
Gençlik tüyleri
Erginlik tüyleri
Çıkıştaki tüyleri sarımsı kahverengi ince tüylerdir. Bu tüyler bir veya iki hafta sonra yerlerini civciv tüylerine bırakırlar. Civciv tüylerinin üst kısmı açık kahverengi, aşağı kısımları ise koyu gridir. 5. ve 6. aylardan itibaren gençlik tüyleri çıkmaya başlar. Devekuşu 16 aylık olunca gençlik tüyleri tamamen olgunlaşır ve çiftliklerde kırkılırlar. Yeniden çıkan tüyler ergin tüylerdir ve bunlar 2 yaşında tamamıyla olgunlaşırlar. Erkeklerde bu sırada koyu siyah vücut tüyleri ile beyaz kanat tüyleri oluşur. Dişiler gençlik tüyleri olan kahverengimsi tüylerini korurlar.

Erginlik döneminde tüylerin çıkmasıyla beraber iklim şartlarına bağlı olarak her 8 ayda bir

tüy kırpma işlemi yapılarak 1.5 – 2.0 kg kadar tüy elde edilebilir. Sürekli tüy kırpma işlemi zamanla ( 4 – 5 yılda ) tüy kalitesini düşürebilir.

En değerli tüyler erkeklerin beyaz kanat tüyleridir. Bu tüylerde çeşitli elbiseler ve dekorasyon malzemesi yapımında faydalanılabilir. Bu tüylerde uçma eğiliminin kaybolması nedeniyle sürekli dejenerasyon olmaktadır. 1910 yılında yapılan sayımda ortalama 36.82 kanat tüyü belirlenmesine karşılık 1960’da 32.7 kanat tüyü belirlenmiştir. Yetersiz besleme, stres, çeşitli kazalar, yaralanmalar, parazitlere karşı yeterli mücadele yapılamaması, ani ve şiddetli hava değişiklikleri, tüylerin kalitesinde bozulmalara neden olmaktadır.

Diğer Ürünler

Devekuşu besiciliğinin geliştiği günümüzde döllenmiş yumurta yüksek ekonomik değerlere sahiptir. Bir besi çifti 1991 yılında A.B:D.’de 30.000 ile 70.000 dolar arsında değer elde edilebilmektedir. Bu yumurta 150 dolara, döllü bir yumurta 30 dolara bir devekuşu civcivi 400 – 500 dolara kadar satılabilmektedir. Yumurta çok değişik şekillerde değerlendirilebilmektedir. Bir yumurta 56 – 60 dakika arasında pişmektedir. Tek bir yumurta ile 10 – 12 kişi kahvaltı yapabilmektedir. Boş yumurta kabukları süs eşyası yapımında, abajur, kap vs. olarak değerlendirilmektedir.

Devekuşunun saydam tabakası transplantasyon amacıyla insan gözünü iyileştirme için kullanılmaktadır. Devekuşunun gaga ve tırnaklarından da ilaç endüstrisinde yararlanılmaktadır. Devekuşu yetiştirilen çiftliklere turistler büyük ilgi göstermektedir. Örneğin; Güney Afrika’daki bir çiftçiye günde ortalama 550 ziyaretçi gelmektedir.(volkanderinbay)

[Malevolance]

saolun hocam herseyinden yararlanılan bi hayvaann türkiyede pek tutulmsada

[rambo2]

teşekkürler

[Yasarsener]

teşekkürler

[sinnerboy1981]

teşekkürler paylaşım için

[Yazar]

Yazılar