[ziuw]

Enerji yemi nedir? Protein düzeyi genelde % 20′ den az olan, içerdiği daha fazla karbonhidrat ve yağ ile hayvanların enerji ihtiyacını karşılayan yemlere enerji yemi denir
Enerji Yemlerinin Sınıflandırılması
1) Tane yemler
a) Tahıl tane yemleri: mısır, darı, buğday, arpa, yulaf, çavdar
b) Baklagil tane yemleri: bakla, bezelye, fiğ, lupen, mercimek, soya fasulyesi
2) Kök ve yumru yemler
a) Kök yemler: havuç, pancar, şalgam
b) Yumru yemler: patates, yerelması, tapioka
3) Etli meyvalar: elma, armut, şeftali
4) Endüstri yan ürünleri
a) Şeker endüstrisi yan ürünleri: şeker pancarı posası, melaslı şeker pancarı posası, melas
b) Değirmencilik yan ürünleri: buğday kepeği, razmol, bonkalit, çavdar kepeği
c) Nişasta sanayii yan ürünleri: patates posası, mısır gluteni
d) Fermantasyon endüstrisi yan ürünleri
I-Alkol sanayii yan ürünleri: şilempe (vinas)
II-Bira sanayii yan ürünleri: malt çili, bira mayası
III-Şarap sanayii yan ürünleri: cibre
5) Hayvansal ve Bitkisel Yağlar
Tahılların Genel Özellikleri
• Yaklaşık % 83 karbonhidrat içerirler
• İçerdikleri karbonhidratların büyük çoğunluğu nişasta olduğundan enerji değerleri yüksektir
• Ham protein miktarları % 8-12 arasında değişir
• Lizin, metionin, triptofan gibi esansiyel amino asitlerden fakirdirler
• Oleik ve linoleik yağ asitlerinden zengindirler
• Fazla tüketildiklerinde vücut yağını yumuşatırlar
• Ca bakımından fakir P bakımından zengindirler
• Yapılarındaki P’un bir kısmı fitatlara (fitik asit) bağlı durumdadır ve civcivler tarafından kullanılamaz
• Tiamin ve E vitamini bakımından zengin, riboflavin, A (sarı mısır hariç) ve D vitamini bakımından fakirdirler
• Metabolize olabilir enerji düzeyi (ME) en yüksek mısırda, en düşük ise yulaftadır
• Ham protein (HP) en fazla buğdayda en az pirinçtedir
• Ham yağ (HY) en fazla yulaf, mısır ve darıda, en az buğday, arpa, çavdar ve pirinçtedir
Mısır
– ME düzeyi oldukça yüksektir (3250 kkal/kg)
– HP düzeyi düşük (% 8-13) olup metiyonin, lizin ve triptofan amino asitlerinden fakirdir
-Vitaminlerinden fakirdir. Mısırın Ca düzeyi çok düşük P düzeyi orta derecededir
-Süt sığırları için çok uygundur, fakat A ve D vit. noksanını yonca ile tamamlamak ve protein saplementi kullanmak gereklidir
-Et sığırları için de uygundur, fakat damızlık hayvanları yağlandırabileceğinden az verilmelidir
-Koyun ve kuzu besisinde legüminözlerle beraber kullanılmalıdır
-Tek tırnaklılarda ise yulaftan sonra en iyi tane yemdir ve eğer kaba yemin en az 1/3’ü legüminöz bitkilerden oluşuyorsa tane yem olarak yalnızca mısır verilebilir
-Broyler ve besi tavuklarında vazgeçilmez bir tane yemdir
buğday
-ME: 3150 kkal/kg
-Protein kalitesi mısırdan yüksektir
-Ca bakımından fakir, P bakımından zengin, A ve D vit. bakımından fakirdir
-Hayvana vermeden önce kırılmalı yada öğütülmelidir
-Süt sığırlarında mısıra eşdeğerdir. Konsantre kısmın 1/2-1/3’ünü teşkil edebilir
-Beside diğer tane yemlerle yarı yarıya karıştırılarak verilir
-Koyunlar için de iyi bir yemdir
-Atlara kırılarak verilir
-Kanatlılara kalın öğütülerek verilir, ancak yapısında %1.4 oranında bulunan beta-glukandan dolayı sindirilme oranı mısırdaki kadar yüksek değildir
arpa
ME: 2950 kkal/kg
-Protein kalitesi düşük, A ve D vit., riboflavin bakımından fakir, niasinden zengindir
-Süt sığırlarında kırılmış veya ezilmiş olarak oldıkça iyi bir yemdir. Konsantre yemin % 40-60′ ını oluşturabilir
-Besi sığırlarında mısır kadar yararlı olarak canlı ağırlık artışı sağlar
-Koyunlar için de elverişli yemdir. Kırılmış halde daha az değerlendirildiği için koyunlara bütün olarak verilmesi tavsiye edilir
-Tek tırnaklılara kırarak veye öğüterek verilir
-Kanatlılar için de iyi bir yemdir, ancak buğdaya göre daha fazla beta-glukan içerdiğinden civciv yemine % 30’dan, broyler yemine % 15’den fazla konursa büyümede yavaşlamaya neden olur
çavdar
İçerdiği besin maddeleri bakımından buğdaya benzer, fakat lezzetli olmadığından severek tüketilmez
-Çavdar mahmuzunda bulunan ergotamin yavru atmalara neden olduğundan dikkat edilmelidir
-Süt sığırlarına rasyonun % 40’ı kadar verilebilir. Fazlası süt yağını yumuşatır
-Besi sığırlarına tane olarak verilirse mısıra eşdeğerdir
-Besi koyunlarına 500 g, iş atlarına 3-3.5 kg kırılarak yada öğütülerek verilebilir
-Tavuk beslemede pek kullanılmaz, fakat % 20’ye kadar kırılarak yada öğütülerek verilebilir
yulaf
ME: 2750 kkal/kg
-Tahıl taneleri içerisinde ham selüloz (% 11-12.5) ve ham yağ (% 5) oranı en yüksek olandır
-Metiyonin, histidin ve triptofan amino asitlerinden fakir, lizin bakımından zengindir
-A, D vit., riboflavin ve niasin bakımından fakir, E vit. bakımından zengindir
-Süt sığırı rasyonlarına ve genç hayvanlara bütün, yaşlılara kırılarak verilir
-Besi sığırları için yeterli enerji sağlayamaz. Besi rasyonlarına tane yemlerin 1/3’ü kadar onur
-Atlar için en iyi tane yem olduğundan standart olarak kullanılır (günde 7-10 kg)
-Tavuklarda selülozun yüksekliği nedeniyle tüy çekme ve kanibalizmi önler
-Yumurtacı tavuklara rasyonun % 40’ına kadar verilebilir. Broyler rasyonlarında fazlası ağırlık artışını önler. çünkü arpadan az, buğdaydan fazla beta-glukan içerir
– Melas
Şeker üretimi sırasında, şekerli suyun buharlaştırılması ve şekerin kristalleşmesi sonucunda elde edilen pekmez kıvamında ve renginde maddeye denir
-İştah ve lezzet arttırıcı özelliği vardır. Bu nedenle beraber kullanıldıklarında saman gibi lezzetsiz yemlerin daha iyi tüketilmesini sağlar
-P bakımından çok fakirdir
-Süt sığırlarında rasyona yaklaşık % 10 civarında konur. Rasyona % 10 dan fazla konursa özellikle buzağılarda müshil etkisi yapar
-Besi sığırlarında en iyi sonuç tane yemin yarısı kadar konduğunda elde edilir
-Koyunlarda, özellikle kuzu besisinde hayvan başına günde 150-200 g’ı geçmeyecek şekilde verilirse iyi sonuç alınır
-Yemlerin peletlenmesinde % 5 oranında kullanılır
Yağlar ve önemi
Yüksek enerji içeriğine sahiptirler ve önemli bir enerji kaynağıdırlar (8000-11000 kkal/kg)
-Büyüme, döl ve süt verimi için gerekli olan esansiyel yağ asitleri kaynağıdırlar (lioleik, linolenik, araşidonik asit)
-A, D, E, K vit. gibi yağda eriyen vitaminlerin taşınmasını sağlarlar
-Yemde tozlanmayı önler, ayrıca yemden yararlanmayı ve yemin lezzetini arttırırlar
-Konstipasyonu önler
-Sıcak stresini azaltarak kanatlılarda vücuttan atmaları gereken ısı miktarını azaltırlar
-Yumurta ağırlığının artmasını sağlarlar (özellikle linoleik asit)
-Laktasyondaki hayvanlarda laktasyon süresini uzatır ve süt verimini arttırır
-Kanatlı yemlerine % 5-10, besi sığırı rasyonlarına % 2-5 oranında katılabilir
-Yemlerin peletlenmesinde peletleşmeyi kolaylaştırıcı olarak kullanılırlar
KÜSPE ve POSA
KÜSPE:
• Yağlı tohumların yağı alındıktan sonra geri kalan kısmı
• Üç şekilde elde edilir:
• Eski usul (hidrolik)
• Ekspeller
• Solvent usulü
POSA:
• Kök ve meyvelerin suyu alındıktan sonra geriye kalan kısmı
Protein saplementi nedir?
Kuru maddesinde % 20’den fazla protein içeren yemlere denir
Protein saplementlerinin sınıflandırılması
1) Bitkisel protein kaynakları
– Mısır glüten yemi
– Mısır glüteni
– Küspeler (ayçiçeği küspesi, soya fasulyesi küspesi, pamuktohumu küspesi….vs.)
2) Hayvansal protein kaynakları
– Süt ve yan ürünleri: süt, yayıkaltı, süt tozu, peyniraltı suyu
– Et ve yan ürünleri: et unu, et-kemik unu, kan unu, balık unu, tavuk unu
3) Protein yapısında olmayan azotlu bileşikler (Non Protein Nitrojen)
Üre, biüret, üratlar
Mısır glüten yemi
• Nişasta sanayii artığıdır
• HS: % 8, HP: % 25’den fazla, TSBM: % 82
• Triptofan ve lizinden fakir
• Tavuk ve domuz rasyonlarında başka protein kaynakları ile kullanılmalıdır
• Tavuk rasyonlarına en fazla % 10 katılabilir
• Ca bakımından zengindir
• Süt ve et sığırları, koyun ve at rasyonlarında yağlı tohum küspeleri kadar etkin değildir.
Mısır glüteni
• HP: % 40’dan fazla, HS: % 4, TSBM: % 84
• Yağlı tohum küspeleri kadar kaliteli değildir
• Tavuk ve domuz rasyonlarında diğer protein kaynakları ile birlikte kullanılmalıdır
• Ruminantlarda geniş ölçüde kullanılabilir
Küspe nedir?
Yağlı tohumların yağı alındıktan sonra geriye kalan kısmıdır
Eldesi:
– Hidrolik yöntemi: Hidrolik pres ile tohumdan yağ çıkarılır. Eski yöntemdir
Kalıntı çok sert plaklar halindedir. Elde edilen küspede yağ oranı % 6-10 kadardır
– Ekspeller yöntemi: Kabukları ayrılan tohumlar ezilerek 105-110 C derecede kavrulur
ve nem oranı % 3 düzeyine düşürülür. Kavurma işleminden sonra ürün uca doğru
daralan vidalı prese alınır ve çıkış deliklerinden yağ ayrılır. En uçtan da bükülmüş
plaklar halinde küspe çıkar. Elde edilen küspede yağ oranı % 2.5-5 arasındadır
-Solvent yöntemi (Ekstraksiyon yöntemi): Tohumlar kabuklu yada kabuksuz olarak
ezilip hekzan gibi yağ çözücü madde bulunan tanklarda yağı ayrılır.
Küspedeki yağ oranı % 1’in altındadır
Küspelerin genel özellikleri
• % 30-45 ham protein içerirler
• Ca bakımından fakir P bakımından zengindirler, fakat fosforun % 50’den fazlası fitin şeklinde bağlanmış olduğu için tek mideliler tarafından iyi değerlendirilmez
• Yüksek düzeyde K ve Mg içerirler
• Yağda eriyen vitaminlerden fakirdirler, fakat B grubu vitaminlerden zengindirler
Soya fasülyesi küspesi
Ham proteini % 41-44 arasında değişir
-Ca bakımından fakir fakat P normal düzeydedir
-Elde edilirken ısıtma işlemi yetersiz olursa tripsin inhibitörü ve ureaz aktivitesi bakımından dikkat edilmelidir
-Protein değeri yüksektir
-Daha çok genç hayvanlar ve kanatlılarda kullanılır
-Süt ve besi sığırlarına 2-3 kg, koyunlara 300-500 g, atlara 1.5 kg verilebilir. Kanatlı rasyonlarına % 40 düzeyinde kullanılabilir
– Pamuk tohumu küspesi
– Ham protein düzeyi % 40-45 düzeyindedir
-Lizin, metiyonin, sistin ve triptofan bakımından fakirdir.
Bu nedenle beraberinde rasyonda hayvansal protein kaynağı da kullnaılmalıdır
-Ca bakımından fakir, P bakımından zengindir
-Gossipol nedeniyle kanatlı ve domuzlarda kısıtlı kullanılır.
Gossipol yumurta sarısında demir ile birleşerek zeytin yeşili renk oluşturur.
Gossipol’ü etkisiz hale getirmek için Fe-sülfat eriyiği ile mamele etmek gerekir
-Gossipol’den başka siklopropen yağ asitleri bulunur.
Bunlar yumurta akını pembeleştirir
-Kanatlı rasyonlarına % 5-10, ruminant rasyonlarına % 20’ye kadar katılabilir
– Keten tohumu küspesi
– Ham protein düzeyi % 25-40 arasında değişir
-Metiyonin ve lizinden fakirdir
-Ca orta düzeyde, P düzeyi yüksektir
-Keten tohumu linemarin adındaki antinutrisyonel faktörle bunu hidrolize eden
linaz enzimini birlikte içerir. Küspe elde edilirken yetersiz ısı uygulanırsa bu enzim
linemarini hidrlolize ederek zehirli madde olan hidrojen siyanür (HCN) oluşturur.
-% 3-10 müsilaj içerir, bu nedenle kabızlığı önler. Müsilaj tek midelilerde sindirilemez,
ruminantlarda sindirilir
-Civcivlere verilmez. Süt ineği rasyonlarına % 5-10, süt ikame yemlerine % 10-20,
koyunlara günde 300-500 g, atlara 500 g-1 kg verilebilir
– Ayçiçeği küspesi
– Kabuğu alınmış tohumlardan yapılmışsa ham protein düzeyi % 40’dan fazladır.
Kabuklu tohumdan elde edilende ise % 20-25 düzeyindedir
-Lizin bakımından fakirdir
-Ca düzeyi normal, P düzeyi yüksektir. Fe bakımından zengindir
-Süt ve et sığırları için iyi bir yemdir. Fazla kullanılırsa süt yağını yumuşatır
-Kabuklu formu kanatlılarda kullanılmaz. Yumurta tavuklarında kabuklu
ayçiçeği küspesi kullanıldığında yapısındaki kolojenik asitten dolayı
yumurta kabuğunda lekelere neden olmaktadır
– Yerfıstığı küspesi
– HP düzeyi % 40’dan fazla
-Aflatoksinler bakımından dikkat edilmelidir
-Aflatoksinler karsinojendir. Buzağılarda ölüme, süt ineklerinde
iştah azalması ve süt veriminde düşmeye yol açar
-Süt ve et sığırları için iyi bir yemdir. Süt yağını yumuşatır.
-Vücut yağını yumuşattığı için domuz rasyonlarında % 25’i
geçmemelidir
Kanatlılarda hayvansal orjinli bir yem ile beraber kullanılmalıdır
– Kolza küspesi
– HP: % 30’dan fazla
-Erüsik asit isimli bir glikozit içerir
-Erüsik asit sindirim sisteminde iritasyona, kanatlılarda guatr’a yol açar
-Erüsik asitli tohumdan yapılan küspelerden ineklere günde 1 kg
verilebilir
Küspelerin besleyici değerini etkileyen faktörler
• Sıcaklık: küspelerin elde edilmesi sırasında uygulanan sıcaklığın artışına bağlı olarak amino asitlerde parçalanmalara bağlı olarak proteinlerin değerlendirilme derecesi azalmaktadır
• Isıtma süresi: küspelerin elde edilmesi sırasında ısıtma süresi arttıkça proteinlerin değerlendirilme derecesi azalmaktadır
• Küspedeki yağ miktarı: küspede kalan yağ acılaşmaya neden olabilmekte ve buna bağlı olarak çeşitli sindirim bozukluklarına neden olabilmekte ve hayvansal ürünlerin kalitesini de olumsuz etkilemektedir
• Küspedeki kabuk miktarı: kabuk miktarı arttıkça ham selüloz miktarı da artmakta ve besin maddelerinin sindirilme derecesini azaltmaktadır
Hayvansal protein saplementleri
a) Süt ve yan ürünleri
-süt (HP: % 3.5)
-yağsız süt
-yayıkaltı
-peyniraltı suyu
b) Et ve yan ürünleri
-et unu (HP: % 50’den fazla)
-et-kemik unu (HP: yaklaşık % 50)
-kan unu (HP: % 80)
-balık unu (HP: % 60)
-tavuk unu
Süt
• Proteininin biyolojik değeri % 85 dir
• Vit. A ve karotinden zengin, Vit. D ve E’ den fakirdir
• Yüksek düzeyde tiyamin ve riboflavin, az miktarda B12 vitamini içerir
• İyi bir Ca ve P kaynağıdır
• Mg ve Fe bakımından fakirdir
Yağsız süt
• Yağda eriyen vitaminlerden fakirdir
• Riboflavin ve diğer B vitaminlerinden zengindir. Bu nedenle civciv rasyonları için tavsiye edilir
• Buzağı ve kuzulara 3 aylığa kadar verilir
• Domuz beslenmesinde de önemli bir protein saplementidir
Et unu
• HP: % 50’den fazla
• Lizin, B12, niyasin, kolin, Ca (%, P (%4), Mn (%9.5mg/kg) ve Cu (9.7 mg/kg) bakımından zengindir
• A ve D vit., triptofan ve metiyoninden fakirdir
• Tavuk ve domuz rasyonlarına % 15, süt sığırları rasyonlarına % 8-17 katılabilir
• Ruminantlarda diğer protein saplementlerine karşı bir üstünlüğü yoktur
Et-kemik unu
• Et unundan daha az protein (yaklaşık %50), daha fazla Ca (% 10.5) ve P (%5) içerir
• Kullanım şekli et unuyla aynıdır
Kan unu
• HP: % 80
• Protein düzeyi yüksek olmasına rağmen sindirilme oranı düşüktür (%70)
• İzolöysin, metiyonin ve glisinden fakir olduğundan biyolojik değeri düşüktür
• Lizin bakımından zengindir
• Ca ve P bakımından fakirdir
• Genç hayvan ve tavuk rasyonlarında kullanılır
• Domuzlarda % 10’dan fazlası ishale neden olur
Balık unu
• HP: % 60
• Sindirilme oranı % 90’dan fazladır
• HY: % 3-10
• Fazla yağ acılaşmaya, yumurta, et ve süte balık kokusu geçmesine neden olur
• A, D, B vitaminleri ve kolin bakımından zengindir
• Hayvansal protein faktörü (APF) olarak bilinen bazı büyüme faktörlerini kapsar
• Tavuk rasyonlarına ençok % 10 oranında konur
• Ruminantlarda besleyici değeri küspelerinkine eşittir
Protein yapısında olmayan nitrojenli bileşiker
• Üre
• Biüret
• Üratlar
Üre
• Üre rumende mikroorganizmaların üreaz aktivitesi ile amonyak ve CO2’e ayrılır
• Amonyak zehirlenmesini önlemek için konsantre yemin en fazla % 3’ünün veya rasyonun % 1.5’unun üreden oluşması önerilir
• Üre daha çok konsantre yem içerisinde verilirken, silaj yapılırken silaj materyaline de karıştırılabilir
• Üre enerji sağlamaz, bu nedenle enerji yemlerinden rasyona daha fazla konması gerekir
• Üre, melas + üre, nişasta + üre veya mineral madde blokları içerisinde verilebilir
• Üreli rasyon hayvana alıştırılarak verilmelidir
Üre kullanılırken dikkat edilecek hususlar
• Üreli rasyonlar hayvanlara alıştırılarak verilmelidir. Bunun için ilk iki gün total rasyonun 1/4’ü, bunu izleyen iki günde 2/4’ü ve son iki günde de 3/4’ü kadar üreli yem verilerek yedinci günde tamamı üreli rasyona geçilmelidir
• Üreli konsantre yem verilmeden önce kaba yem verilmelidir
• Konsantre yem, nişasta ve melas gibi mikroorganizmalar tarafından kullanılmaya hazır bir enerji kaynağını ve Co, S ve P elementlerini içermelidir
• Üreli yem veya rasyon en az iki öğünde ve eşit miktarda verilmelidir
• Üre, yem içinde homojen olarak dağılmış olmalıdır
ÜRE ve YEMLERDE KULLANIMI
Protein Yapısında Olmayan Nitrojenli Bileşikler
(Non-protein-nitrogen NPN)
 Geviş getiren hayvanların rumenlerindeki mikroorganizmalar kendilerine ait hücreleri oluşturmak için nitrojenli maddelerden protein sentezlemektedirler. Ruminantların protein gereksinmesini protein yapısında olmayan nitrojenli bileşiklerle karşılamak mümkündür.
 Amidler
 Amino asitler
 Nitrojen kapsayan yağ ve karbonhidratlar
 Amonyum tuzları
 Alkoloid v.b… bitkilerde

 Organik asidlerin amonyum tuzları
 İnorganik amonyum tuzları
 Üre ve ürik asid
 biüret
Üre
Saf üre %46.67 oranında nitrojen kapsadığından, ham protein değeri %291.7’dir. Yem olarak üretilen ürede taşıt maddeleri bulunduğundan %42 nitrojen kapsar ki, protein eşdeğeri %262.5’tir.
ÜRE:
Bu şekilde oluşan amonyak, amino asid ve protein sentezinde kullanılır ve hayvanın sağlığı yönünden bir sakınca oluşturmaz.
Ancak;
 Kullanılmaya hazır bir enerji kaynağı
 İz elementlerden yoksun bir rasyon uygulanırsa; ALKALOZİS.
 Amonyak zehirlenmesinde rumende fazla gaz birikmesinden ileri gelen;
 Şişlik
 Solunum güçlüğü
 Tetani
 Salivasyonun artması
 Ataksi
 Adalelerde titreşimler görülür.
 Damardan asetik asit enjeksiyonu
 Ağızdan sirke içirilmesi
 Rumen ponksiyonu
İle ölüm önlenebilir.

Üreli rasyon ile hayvan besleyebilmek için, şu koşulları göz önünde bulundurmak zorunludur:
 Üreli rasyonlar hayvanlara birden uygulanmamalıdır. İlk iki gün total rasyonun ¼’ü, sonraki iki günde 2/4’ü ve son iki günde de ¾’ü kadar üreli yem vererek yedinci günde tamamı üreli rasyona geçilmelidir.
 Üre, konsantre yem içindeyse yukarıdaki kurala uymakla beraber, konsantre yemden önce kaba yem verilmelidir.
 Konsantre yem, nişasta ve melas gibi mikroorganizmalar tarafından kullanılmaya hazır bir enerji kaynağını ve Co, S, P elementlerini kapsamalıdır.
 Üreli yem veya rasyon, en az iki öğünde ve eşit miktarlarda verilmelidir.
 Üreyle beslenen hayvanlarda günlük öğün sayısı artırılmalıdır.
 Üre, yem içinde homojen olarak dağılmış olmalıdır.
 Buzağı, kuzu ve tavuklara üre verilmez.
 Eğer bu kurallara uyulmazsa; 20 gr kadar üre bir sığırı öldürmeye yeterlidir. Pratikte amonyak zehirlenmesini büyük ölçüde önleyebildiği için, konsantre yemin en fazla %3 veya %1.5’inin üreden oluşması önerilir.
 Üre içerecek rasyon yeteri kadar nişasta içermelidir. Üre kullanımında dikkat edilecek diğer bir husus; rasyonun protein düzeyinin çok yüksek olmamasıdır. Yeteri kadar veya yeterinden fazla protein taşıyan karmalara katılan üre yeterince faydalı olmayacaktır. Ayrıca üre içerecek rasyonlar mineral maddeler bakımından desteklenmelidir.

Üre daha çok konsantre yem içinde
verilmekle beraber;
 Silaj yapılırken karıştırılabilir; saman, mêlas ve üre karışımı olarak verilebilr
 Sulandırılmış mêlas + üre
 Sıvı yem
 Nişasta + üre
 Mineral madde blokları içinde
Mısır silajına üre katkısı:
 Mısır silajına üre katkısı, hayvancılığı gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu ülkelerde üre katkısı silo doldurulurken yapılmakta ve mısır silajında ham proteinin metabolik enerjiye oranı daraltılmaktadır. Sığır besisinde üreli mısır silajı 1 haftalık ön alıştırma süresinden sonra kullanılmalıdır. Besi sığırlarına verilecek günlük üre miktarı, 100 kg canlı ağırlık için %46 azot içeren üreden 100 gr ham protein gelecek şekilde hesaplanmalıdır.
 Buna göre, yetişkin bir hayvana verilecek üre miktarı günde 150 gr la sınırlandırılmalıdır. Bu düzeyde bir üre tüketiminin sağlanması için 1 ton mısır silajına 5 kg ürenin homojen bir şekilde dağıtılması yeterli olmaktadır. Mısır silajına homojen bir şekilde üre ilavesi için kurumaddenin en az %25 düzeyinde olması gerekmektedir.
Biüret
Ürenin 160˚C’ta ısıtılmasıyla elde edilen bir nitrojenli bileşiktir. Ruminant rasyonlarına protein saplementi olarak girebilir. Ama hayvanların biürete adaptasyonu, üreye adaptasyonlarından daha uzun sürer. Bunu kısaltmak için daha önce biürete adapte olmuş bir hayvanın rumen sıvısı, biüret verilecek hayvanın rumenine aktarılır.
 Biüret, her ne kadar toksik değilse de, pahalı olduğu ve üre kadar yararlı olarak kullanılamadığı için deneysel araştırmalar dışında pratikte fazla yer almamıştır. Biüret %34.7 nitrojen kapsar ki bu %217 ham proteine eşdeğerdir.
Üratlar
Kanatlılarda ve sürüngenlerde protein metabolizması ve insanda pürin katabolizması sonucu meydana gelen ürik asidin tuzlarıdır.
 Tavuk dışkısında buluna bu üratlardan ruminantlar yararlanabilir. Tavuk dışkısının kompozisyonu, yetiştiricilik sistemine göre farklılık gösterdiğinden, kapsadığı nitrojende buna bağlı olarak değişir.
Tavuk dışkısı ortalama;
 %30 ham protein
 %12 ham sellüloz
 %25 civarında ham kül kapsar.
Ham külde %6.5 kalsiyum ve bunun üçte biri kadar fosfor vardır.

[Yazar]

Yazılar