[halil080]

Mavi Dil Hastalığının Virolojisi PDF formatında

Link: https://vetkontrol.tarimorman.gov.tr/merkez/Belgeler/Mavi%20dil%20hastal%C4%B1k%20kart%C4%B1.pdf

MAVİ DİL BLUETONGUE (BT) Hastalık Kartı

Hazırlayan: Dr. Vet. Hekim M. Fatih BARUT
Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü
Virolojik Teşhis Laboratuvarı

Etken: Etken Reoviruslardan bir Orbivirus’tur. Çift sarmallı RNA taşır.
Epizootic Haemorogic Disease ile yakın antijenik ilişkisi bulunmaktadır. Tespit edilmiş 26 serotipi vardır.
Ülkemizde 4, 9 ve 16 tespit edilmiş olup En çok 4 ardından 9 serotipi görülmektedir.
Avrupa’da görülen BT-8 serotipi sığırlarda belirgin hastalık bulgusu oluşturması ve sperma ile bulaşması ile diğer serotiplerden ayrılmaktadır. BT-8 Ülkemizde tespit edilmemiştir.

Duyarlılıkları:
Sıcaklık: 50 °C’de 3 saat; 60 °C’de 15 dakikada inaktive olur. pH: pH > 8.0 ve pH < 6.0’ya duyarlıdır.
Kimyasal ve Dezenfektanlar: İyodoforlar ve fenolik bileşiklere duyarlıdır.
Virus protein mevcudiyetinde çok stabildir (Örneğin, saklanan kanda, 20 °C’de 1 yıl hayatta kalır).

Bulaşma:
Hastalığın direkt yolla bulaşmadığı kabul edilmektedir. Bulaşma sadece Culicoides cinsi sineklerle olmaktadır. Culicoides cinsi sinekler biyolojik vektörler olup, enfekte bir hayvandan kan emerek virusu almalarının ardından 7 gün içinde virusu vücutlarında yeterli miktarda üretip bir başka hayvanı enfekte edebilecek hale gelmektedirler.

Duyarlı hayvanlar:
Hastalık koyunlarda belirgin bulgularla seyreder. Sığırlar genellikle bulgu göstermezler. Bunun yanında keçi, bufalo, geyik ve deve gibi diğer ruminantlarda da hastalığın görülebildiği bildirilmiştir

Bulgular:
1. Yüksek ateş.
2. Fazla miktarda tükrük salgısı ve salya akıntısı,
3. Önce şeffaf seröz sonra irinli mukoprulent brun akıntısı,
4. Solunum güçlüğü ve kesik kesik nefes alma,
5. Ağız, dudaklar, yüz, göz kapakları ve kulaklarda ödeme doğru gelişen hiperemi ve
konjesyon
6. Ağız mukozasında ülserasyon ve nekrozlar,
7. Dil, hiperemik ve ödematöz, hastalığın ilerleyen basamaklarındaysa siyanotik (mavi),
şişmiş ve bazen de ağızdan dışarı sarkmış görülebilir,
8. Tırnakların koroner bandında hiperemi sonucu kırmızılaşma,
9. Hiperemi, kasıklar, perineum ve koltuk altlarına yayılabilir,
10. Ayaklarda görülen pododermatitis ve myositis topallığa yol açabilir,
11. Ciddi durumlarda Torticollis,
12. Yavru atma ve malforme kuzu doğumları,
13. Pneumonia komplikasyonları
14. Zayıflama
15. 8-10 gün içinde ölüm veya kıllarda dökülme (alopecia), kısırlık ve büyüme geriliği ile
seyreden uzun bir nekaat dönemi ile iyileşme.

Teşhis:
Başlıca teşhis Realtime PCR ile Virus’a ait RNA’nın alınan marazi maddelerden tespiti ile yapılmaktadır.
Marazi madde olarak;
Canlı Hayvanlardan:
 Yüksek ateşli, hastalık bulgusu gösteren hayvanlardan EDTA’lı defibrine kan (10 ml).
 Ağız, burun ve göz akıntıları, svaplar vasıtası ile alınarak gönderilmelidir,
Ölen Hayvanlardan
 Lezyon görünen tüm organlar, başlıca dil, dudak, akciğer, dalak, karaciğer, böbrek, lenf yumruları aseptik olarak alınarak soğuk zincirde gönderilmelidir.
Aborte Fetustan
 Beyin, beyincik, dalak, karaciğer, akciğer ve böbrek aseptik olarak alınarak soğuk zincirde gönderilmelidir.
Hastalığı atlatan veya aşılanan hayvanların bağışıklık durumunun tespiti isteniyorsa bu durumda kan serumu gönderilmelidir.

Ayırıcı Teşhis:
 Bulaşıcı ektima
 Şap
 Veziküler stomatit
 Malignant catarrhal fever
 Bovine virus diarrhoea
 Infectious bovine rhinotracheitis
 Parainfluenza-3
 Koyun çiçeği
 Işık duyarlılığı (Fotosensitizasyon)
 Pnömoni
 Poliartritis, ayak çürüğü, ayak apseleri
 Bitki zehirlenmeleri
 Koyun ve keçi vebası
 Coenurosis (Oestrus ovis istilası)
 Epizootic haemorrhagic disease
Salya akıntısı, yüksek ateş ve pneumonie ile seyreden bazı durumlarda bulguların hastalıklar arasında birbirine çok benzemesi sebebiyle kesin teşhis laboratuvar teyidi ile yapılmalıdır.

Lezyonlar
 Sindirim ve solunum mukozasında (ağız, yemek borusu, mide, bağırsak, tracheal mukoza’da) ülserler, şişme (konjesyon), ödem ve kanamalar,
 (Komplikasyonlarla birlikte seyrettiğinde) Şiddetli çift taraflı broncholobular pnömoni; ölümcül durumlarda, akciğerde interalveoler kanlanma ve alveoler ödem görülebilir, bronchial dallar köpüklü balgam ile dolmuş olabilir.
 Göğüs boşluğu ve perikard kesesi, plazma benzeri fazla miktarlarda sıvı içerebilir; pulmoner arterin başlangıç noktasında belirgin kanamalar dikkat çekicidir.

Tedavi ve Korunma: Direkt tedavi yoktur. Koyunlarda aşı ile korunma sağlanmalıdır.
Ülkemizde BT-4 serotipine karşı aşı yapılmaktadır.
Sineklerle mücadele gereklidir. Hastalığın salgın şeklinde görüldüğü yer ve mevsimlerde bilhassa değerli damızlık gebe hayvanların özellikle gebeliklerinin ilk döneminde uygun bir repellent (sırttan dökme, püskürtme vb.) yardımı ile sineklerden etkin şekilde korunması malforme doğum ve atıkların önlenmesine katkı sağlayabilir.
Karantina ve kontrollü hayvan hareketleri hastalığın yayılmasını engelleyecektir.

Zoonoz mu?
Hayır.

Mavi Dil hastalığı kan emen sineklerle bulaşan sığırların yanı sıra diğer geviş getirenlerde de görülen viral enfeksiyöz bir hastalıktır. Ülkemizde “ihbarı mecburi hastalıklar” kategorisindedir. Mavi Dil virüsü bugüne kadar insanda izole edilmemiş olup zoonoz bir hastalık değildir. Hayvandan hayvana direk bulaşma oluşmamaktadır. Hasta hayvanların et, süt ve ürünleri insanlar için risk oluşturmaz. Virüsün şimdiye kadar tanımlanmış 24 serotipi vardır.

Doğal şartlarda hastalık yazın yağmurlu mevsimlerde, geceleri alçak ve rutubetli yerlerde meydana gelmektedir. Virüs sığırların kanında 14 hafta kadar etkili olabilmektedir. Akut olaylarda ilk semptom, enfeksiyonu takiben 4-20. günlerde ortaya çıkar. Hastalık yüksek ateş, iştahsızlık, kangrenli burun akıntısı, meme derisi, göz kapağı, ağız ve genital mukozalarda yangılar, dil ve ağız bölgeleri ile mukozalarda erozyon ve bu mukozaların yerinden kalkması, tırnaklarda kızarıklık, şişkinlik ve buna bağlı gelişen topallık ile seyredebilmektedir.

Söz konusu hastalıkta enfeksiyona bağlı olarak süt veriminde hızla bir azalma görülebilmektedir. Gebe dişi sığırlarda yavru atmaya sebep olmaz ancak doğan buzağılarında anomaliler şekillenebilmektedir. Sığırlarda belli bir zaman içerisinde iyileşmeler olduğu bildirilmektedir.

Hastalığın tedavisi yoktur. Bu yüzden koruyucu önlemler alınmalıdır. Hastalıkla mücadelenin esasını, karantina, hasta hayvanların imhası ve sokucu sineklerle mücadele ile birlikte aşılamalar teşkil eder. Mavi dil aşısı gebe hayvanlarda da yavru atmalara ve anomalili buzağı doğumlarına neden olduğundan gebe hayvanlara da aşı uygulaması tavsiye edilmez.

[Yazar]

Yazılar