[Mehmet AKIN]

Doğu Göktürkler, siyasî bakımdan hep Çin’le karşı karşıya geldiler. Çin’le sık sık savaşlar yapılıyor, arada uzun sürmeyen barış dönemleri geliyordu. Doğu Göktürk Devletinin başına Bumin Kağan’dan sonra sırasıyla, İstemi Kağan, Kara Kağan, Mukan Kağan, Tapo Kağan, İşbara Kağan, Çur Bağa Kağan, Tulan Kağan, Bilge Tardu Kağan, Türe Kağan, Şipi Kağan, Çuluk Kağan ve Kara Kağan geçti. Bu Göktürk kağanları da önceki Türk hükümdarları gibi, Çinli prenseslerle evleniyorlardı. Çinliler ise zaman zaman gönderdikleri elçilerle, zaman zaman da bu Çinli hatunlar sayesinde Göktürk ülkesinde siyasî karışıklıklar ve parçalanmalar meydana getirebiliyordu. Nitekim Çinli İçing Hatunla evlenen Kara Kağan, onun etkisinde kalarak Çin’e savaş açtı (630). Yapılan savaşlardan birinde Kara Kağan esir düştü ve Türkler, Çin hakimiyetini tanımak zorunda kaldılar.

Göktürklerin en buhranlı zamanında açılan bu savaş, Kara kağan ve onbinlerce Türkün esareti ve devletin yıkılmasıyla sonuçlandı.

582’de Doğu Göktürk Hakanlığı’ndan kesin olarak ayrılan; Ötüken, Batı Moğolistan, Aral Gölü havalisi, Kaşgar, Mâverâünnehir ve Merv’e kadar Horasan sahaları üzerinde hakim bulunan Batı Göktürk Hakanlığı’nın hakimiyeti de uzun sürmedi. Tardu Kağan’dan sonra ülke, şehzadeler arasında taht kavgalarına sahne oldu. Nihayet 630 yılı, Doğu Göktürklerinin olduğu gibi Batı Göktürklerinin de Çin hakimiyeti altına girdiği bir devir oldu.

630-680 yılları arasındaki 50 yıllık zaman, Göktürklerin bağımsızlıklarını kaybettikleri bir mâtem devresi oldu. Her ne kadar Orta Asya’da Türkler varlıklarını, dil, inanç ve geleneklerini korumuşlarsa da, müstakil bir devletten mahrumiyet, Göktürkler için haysiyet kırıcı bir ıstırap kaynağıydı. Kitabelerden anlaşıldığına göre, Göktürkleri bu felâkete düşüren sebepler, üç noktada toplanmaktadır:

1. Sonra gelen devlet adamlarının kötü idaresi. “Kağan bilge imiş, cesur imiş; buyrukları bilge imiş, cesur imiş. Beyleri de kavmi de iyi imiş, böylece ülkeyi tutup töreye göre tanzim etmişler. Sonra kardeşler, oğullar kağan olmuş, küçük kardeş büyük kardeş gibi olmadığı, oğul babası gibi olmadığı için, bilgisiz kağanlar tahta oturmuşlar, buyrukları da bilgisiz, fena imiş… Türk beyler, Türk adını atmışlar, Çin beylerinin adını almışlar. Çin hakanına boyun eğmişler, elli yıl işlerini güçlerini ona vermişler.”

2. Türk kavminin yanlış tutum ve davranışı. “Türk budunu… Sen aç olduğun zaman tokluğunu düşünemezsin, tok olduğun zaman açlık nedir bilmezsin. Bu sebeple hakanın iyi sözlerine kulak vermedin, yurdundan ayrıldın, harap, bitkin düştün. Müstakil hanlığına karşı kendin yanıldın. Doğuya gittin, batıya gittin, kutlu yurt Ötüken’i terk ederek gittiğin yerlerde ne yaptın? Su gibi kan akıttın. Kemiklerin dağlar gibi yığıldı. Türk budunu, kendi hakanını bıraktı, hüküm altına girdi. Hüküm altına giren Türk budunu öldü, mahvoldu.”

3. Çinlilerin bölücü ve yıkıcı propagandası. “Çin kavminin sözü tatlı, hediyesi güzel imiş. Tatlı sözü, güzel hediyesi, uzak kavimleri yaklaştırır imiş. Sonra da fesat bilgisini orada yayarmış. İyi, bilge kişiyi yürütmez imiş. Onun tatlı sözüne, güzel hediyesine kapılan çok Türk kavmi öldü.”

Millet, kendisine de şöyle sesleniyordu: “Ülkeli bir kavim idim, şimdi ülkem nerede? Hakanlı bir kavim idim, hakanım nerede?” Bu düşünceler içindeki Türk prensleri, zaman zaman ihtilâl girişimlerinde bulundularsa da, hepsi kanlı bir biçimde bastırıldı. Bu hareketler arasında en hayret verici olanı, 639 yılında Kürşad’ın ihtilâl teşebbüsüdür. T’ang imparatorunun saray muhafız kıtası subaylarından olan Göktürk prensi Kürşad, Türk devletini diriltmek için, 39 arkadaşı ile gizlice anlaştı. Bazı geceler şehirde dolaşmaya çıkan imparator, yakalanarak kaçırılacaktı. Fakat plânın tatbik edileceği gece ansızın patlayan fırtına yüzünden, İmparator saraydan çıkmadı. Kararın geciktirilmesini mahzurlu gören Kürşad ve arkadaşları bu defa doğruca saraya yürüdüler. 40 Türk, sarayı ele geçirip, başkente hakim olmayı düşünüyorlardı. Yüzlerce muhafız telef edildiyse de, dışarıdan sevkedilen orduyla başa çıkılamadı. Bunun üzerine saray ahırlarından seçme atları alarak Vey Irmağına doğru çekildiler. Ancak, fırtına ve sel, köprüleri de yıkıp götürmüştü. Irmak kenarında Çin ordusuyla savaşa tutuşan Kürşad ve arkadaşları, birer birer ecel şerbetini içerek bu dünyadan göçtüler.

Kürşad liderliğindeki kırk yiğit, başarısız kaldılarsa da, Türk milletinin kalbindeki sönmez istiklâl ateşini tutuşturdular. Onlardan sonra bu ateşle yanan Türkler, her fırsatta baş kaldırdılar. Birkaç kez daha başarısız ihtilâl girişiminden sonra, nihayet 682 yılında Kutlug Şad, etrafına topladığı Türklerle bağımsızlığını ilân etti. Dağılmış boyları bir araya topladı. Bu sebeple İlteriş unvanını aldı. Çinli bir prensesle değil, bir Türk kızıyla evlendi. Bilge Han ve Kültigin adında iki oğlu oldu. Kutlug ölünce yerine kardeşi Kapagan Han kağan oldu. Yirmiiki yıl saltanat süren Kapagan Kağan’ın ölümünden sonra ülke karışıklıklar içinde kaldı. Bunun üzerine İlteriş Kutlug Kağan’ın oğulları Bilge Han ve Kültigin birleşerek idareyi ele aldılar. Bilge Han kağan, Kültigin ise ordu kumandanı oldu. Böylece Türk tarihinde ilk defa iki kardeş, devlet idaresinde birlikte hareket etmiş ve hiçbir kıskançlık duymadan birbirlerine yardım etmiş oluyorlardı. Bilge Kağan ile Kültigin, iç ve dış bütün tehlike ve tehditleri ortadan kaldırdılar. Başkaldıran herkese boyun eğdirdiler. Ülkenin, milletin ve devletin birliği sağlandı.

Göktürkler devrinin en önemli eseri, Orhun Âbideleri’dir. Göktürk yazısı ile yazılan üç âbide, 725-735 yılları arasında diktirilmiştir. Burada Bilge Kağan ile kardeşi başkumandan Kültigin’in ve Bilge Kağan’ın kayınpederi olan Vezir Bilge Tonyukuk’un, bir ara Çin esaretine düşen Türk devletini yeniden kalkındırmak için gösterdikleri gayretler anlatılır ve gelecek Türk nesillerinin bu tecrübelerden faydalanmaları istenir. Ayrıca istiklâl fikri verilir. 745’te Göktürklerin yıkılması üzerine, Uygur hanedanı, büyük Türk Hakanlığı tahtına geçti. Uygurlar devrinde, Türkistan tamamen Türkleşti ve İranlı unsurlar, dillerini bırakarak eridi. Bir kısmı da batıya çekildi. 840’ta kuzeyden gelen Kırgızlar, Uygurları bugünkü Moğolistan’dan sürünce, Doğu Türkistan’a yerleştiler. İlk Uygur hakanı olan Kutluk Bilge Kül Kağan, atalarının inancındaydı.

Uygurlar devrinde Türklük, bir din arayışına girdi. Aralarında Manihaizm, Budizm, hattâ Hıristiyanlık yayıldı. Bu devirde Türkler, yerleşik medeniyete geçerek, Doğu Türkistan’da pek çok şehir kurdular ve kurulu şehirleri genişlettiler. Uygur alfabesiyle binlerce eser tercüme edildi. Kâğıt ve matbaa kullandıkları için, bazı kitapları günümüze kadar ulaşan Uygurlar, bugünkü Moğolistan’ı kaybettikten sonra, imparatorluk olmaktan çıktılar. Türkistan ve Kansu’da yaşayan bir Türk hânedanıyken, 840’ta Karahanlı hakimiyetine girdiler.

468’den 965’e kadar, diğer bir Türk kavmi olan Hazarlar, Kuzey Karadeniz ve Kafkasya’da, kudretli, yüksek kültrülü bir hakanlık kurdular. Bir kısmı Müslüman olan Hazarların kağan denilen hakanları, daha çok Musevî dinine girdiler ve bu dine giren yegâne Türk kitlesini teşkil ettiler.

Diğer taraftan, Avarlar’dan sonra 10. asırda Peçenekler, Balkanlar ve Karadeniz’in kuzeyinde güçlü bir devlet kurdular. Peçenekleri takiben, Uzlar ve Kıpçaklar Avrupa’ya yerleşerek, Balkanlar’da bir müddet hakimiyet sürdükten sonra, Hıristiyan olup Slavlaşarak, Türklüklerini kaybettiler.

8. asırla 13. asır arasında yaşayan en tanınmış Türk kavimleri; Uygurlar, Kırgızlar, Kıpçaklar, Karluklar, Peçenekler ve Oğuzlardı. Uygurlar, Göktürkler zamanında Altay Dağlarının kuzeydoğusunda yaşıyorlardı. 745’te Göktürk hânedanına son vererek, kendi hânedanlıklarını kurdular. Göktürkler zamanında Baykal Gölü ile Yenisey arasındaki Sayan Dağları havalisinde yaşayan Kırgızlar, daha ziyade mavi gözlü ve sarışın idiler. 9. ve 10. asırda, Müslüman tüccarlar vasıtasıyla İslam’ı kabul ettiler. Kıpçaklar, Büyük Kimek kavminin en önemli koluydu. 11. asrın ikinci yarısında Sirüderya (Seyhun) Irmağının kuzeyindeki bozkırın önemli bölümüne hakim oldular. Moğol istilâsı sırasında esir alınan genç Kıpçak Türkleri, İslâm ülkelerine satılmıştır. Bunlar; Bağdat Abbasî halifeleri, Türkiye Selçukluları ve Eyyubîler’in hâssa ordularında hizmet etmişler ve 1250 yılında, Mısır’da asırlarca devam edecek olan Memlûk Devletini kurmuşlardır.

Karluklar, Göktürk İmparatorluğuna dahil en önemli Türk kavimlerinden birisiydi. Göktürkler zamanında, Balkaş Gölü’nün doğu kıyıları ile Kara İrtiş Irmağı kıyılarında oturuyorlardı. 9. asrın ortalarından 13. asra kadar Ceyhun ve Tarım Irmağı ve Balkaş Gölü arasındaki Türk ülkelerini idare eden Karahanlı Hânedanı, Karluk kavmindendir.

Oğuzlar, Türk camiasının belkemiğini teşkil eden en mühim ve en büyük koldur. Tarihteki en büyük ve en muhteşem devletleri onlar kurdular. Göktürkler, Selçuklular ve Osmanlılar, Oğuzlar’ın birer koluydu.

[Mehmet AKIN]

Bulgaristan’dan. Rusların 1828’de Tuna’yı aşarak Edirne’ye kadar gelmesi ve Bulgarları Türklerin üzerine saldırtması sonucunda bozguna uğrayan şehir ve kasabalardan, perişan halde 30 000 Türk, Türkiye’ye göç etti. 1876’da Rusya, Almanya ve Avusturya tarafından Balkanlar bölündü. Avusturya, Bosna-Hersek’i aldı, ayrıca Bulgarlara ve Sırplara, Rusya himayesinde bağımsızlık verildi. Aynı yıl Bulgarlar, Türklere karşı şiddet hareketlerine giriştiler; buradaki Türkleri korumakla görevli Türk ordusunun hareketi, Avrupa devletlerinin müdahalesiyle durduruldu. Binlerce Türk, Edirne, İstanbul ve Anadolu’ya göç etti. 1877 Osmanlı-Rus Savaşından sonra yapılan Berlin Antlaşması’yla Bulgaristan devletinin kurulması kabul edildi. Bu durum, Bulgaristan’daki Türkler için kötü oldu ve 1876-1878 yılları arasında 200 000 Türk Edirne ve civarına yerleşti. 300 000 göçmen, Rumeli’den Anadolu’ya geçti. 75 000’i Halep ve Şam’a, 25000’i Adana’ya, 10 000’i Konya ve Kastamonu’ya, 10 000’i Kıbrıs’a yerleşti. Sivas, Amasya ve Diyarbakır’a beşer bin kişi, Cezayir’e 500 kişi gönderildi. Kuzey Bulgaristan’dan göç eden bir kısım Türkler, Rodoplar’da Ruslarla çarpışan Pomaklarla birleştiler. Birçok silâhlı saldırıya uğrayan göç kafilesi, ağır kayıplar vererek Türkiye’ye gelebildi. Doğu ve Batı Trakya ile İstanbul göçmenlerle doldu.

Birinci Dünya Savaşında Bulgaristan, Türkiye’nin müttefiki olunca, göç eden kafilelere bazı kolaylıklar gösterdi, fakat ellerindeki mal ve mülkün bedelini değerinden çok düşük olarak ödedi.

1885-1923 yılları arsında Türkiye’ye 500 000 kişi göç etti. 1927’den sonra yeniden şiddet hareketleri görüldü. Deliorman Türkleri, Bulgaristan’dan Türkiye’ye göçü göze alamadılar ve 1930-1933’te Romanya’ya, buradan da Köstence yoluyla Türkiye’ye geldiler. 1923-1933 yılları arasında göç edenlerin sayısı 101 507’dir. Yine Bulgaristan’dan 1934-1960 arasında 272 971 kişi Türkiye’ye göç etti. 1951-1952 yıllarında Bulgarlar, 154 385 Türk vatandaşını Edirne’ye gönderdi. Bütün bu göçlere rağmen bugün Bulgaristan’da halen 1 milyonun üstünde Türk vardır. Bu Türkler için, Bulgaristan yeni göç planları hazırladı. Buna göre, Türkiye’de yakın akrabaları bulunan Türkler, Türkiye’ye göç edebilecekti. 1970 yılının her ayında kafileler halinde Türkiye’ye göçler başladı. Türkiye’ye 1960-1970 arasında Bulgaristan’dan gelen serbest göçmenlerin sayısı 13125’tir.

Romanya’dan. Romanya toprakları, Osmanlı İmparatorluğunun idaresindeyken, Besarabya ve Kırım’dan onbinlerce Türk buraya yerleşti. 1806-1812 Osmanlı-Rus savaşlarında, Rus orduları Tuna’yı aşarak Şumnu’ya kadar ilerlediği sırada, Akkerman, Bender, İsmail kalelerinde muhasarada kalan Türkler, Dobruca’ya; Eflâk ve Boğdan’da bulunanlar da güneye doğru göç ettiler. Böylece gelmiş olan bu göçmenlerin sayısı, 200 000 kişiyi aştı. Birçoğu da Anadolu’ya ve özellikle Eskişehir’e yerleşti. 1826’da yapılan Akkerman antlaşmasıyla, Müslüman ve Türklerin bu bölgede oturması şartlara bağlandı. Besarabya, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşından sonra Rusların eline geçti. Dobruca, Rumenlere verildi. Devam eden Rus saldırılarından zarar gören Türkler, göç etmeye başladılar. Sonraki yıllarda Dobruca’dan 80-90 000 Türk, yurtlarını terk ederek Anadolu’ya yerleştiler. Bölgede kalan Türklerin Romen ordusuna alınmak istenmesi üzerine, Türkiye’ye yeniden göç başladı (1883). 1899’daki kıtlıkta Türk ahâli, Tulça sancağından Köstence ve Tulça yoluyla, denizden Anadolu’ya geçtiler. 1900-1923 arasında, göçlerde bir azalma görüldü. 1923’ten sonra, Dobruca’dan yeni göçler başladı. 1923-1933 arasında 33 852 kişi göç etti. Türklerden boşalan yerlere yerleştirilen Makedonyalı Ulahlar, takındıkları sert tavırlarla, Türk halkını fazlasıyla rahatsız ettiler. Bu durum, yeni Türk göçlerine sebep oldu. 1934’te 15 321 kişi göç etti. Romen hükümeti ile yapılan anlaşmalarla, göç işleri bir düzene sokuldu. 1935-1939 arası, toplam olarak 64 570 kişi göç etti. Romanya, 1939’da güney Dobruca’yı Bulgarlara bıraktı ve burada kalan 8000 Türk, 1952’de Türkiye’ye gönderildi. 1934-1960 yılları arasında Romanya’dan göç edenlerin sayısı 87 476’dır. Bu göçmenler, Trakya, Batı Anadolu ve diğer bölgelere yerleştirildiler. 1960-1970 arasında Romanya’dan 271 serbest göçmen geldi.

Yugoslavya’dan. 1804’te isyan eden Sırpların şiddet hareketleri sırasında, Semendire’ye bağlı yerlerde Türklere karşı girişilen katliâmdan kaçanlar, Rumeli ve Bosna-Hersek’e göç ettiler. 1806-1812 Osmanlı-Rus savaşının başlamasıyla Ruslardan yardım gören Sırplar, Türkler üzerindeki şiddet hareketlerini ve baskıyı daha da arttırdılar. Bu sırada kaçabilen Türkler, Manastır, Üsküp ve Kosova’ya yerleştiler. 1826’da imzalanan Akkerman antlaşmasıyla, 150 000’e yakın Türk, Sırbistan’dan çıkarıldı; Belgrad ve diğer Türk kalelerinden 15 000 kadar Türk, Anadolu’ya göç ederek Sakarya ırmağı çevresine yerleşti. 1908-1923 yılları arasında 300 000, 1923-1933 arasında da 108 179 Türk, Türkiye’ye göç etti. Yugoslavya’daki rejim değişikliğinden sonra da göç hareketleri devam etti. 1934-1960 yıllarında 160 922 kişi Türkiye’ye yerleşti. Yugoslavya’dan göçler, daha sonraki yılarda da yakın zamana kadar devam etmiştir. 1960-1970 arasında 43 753 serbest göçmen gelmiştir.

Doğu Türkistan’dan. Bugün Çin idaresinde olan Doğu Türkistan, zengin madenlere sahip olması yüzünden bir çok istilâya uğradı. Bölgedeki halk göç etmeğe başladı. 1917’de 20 000 kişilik bir kafile Tibet’e, buradan da 1940’ta Hindistan’a sığındı. 1949’da Çin baskısından kaçan 7000 Türkistanlı, Türkiye’ye göç için yola çıktılar; bunlardan ancak 852 kişi Türkiye’ye gelebildi (1953) ve Adana, Konya, Kayseri, Niğde ve Salihli’ye yerleştirildi. Kısaca Türkistan’dan 1934-1960 arasında 2128 göçmen geldi. Türkistan’dan 1960-1970 arasında gelen serbest göçmenlerin sayısı 169’dur.

Kıbrıs’tan. 1570’te Osmanlı idaresine geçen Kıbrıs’a, Anadolu’nun güney vilayetlerinden 50-60 bin Türk yerleştirildi. Böylece, adanın nüfusu 200 000’e çıktı. Ada, İngilizlere kiralanınca (1878), buradaki Türk halkı, Anadolu’ya göç etmeğe başladı. Bu göçlerle 15 000 kişi Anadolu’ya geldi. Lozan antlaşmasıyla ada İngilizlere bırakılınca, göçler daha da hızlandı ve 24 000 kişi Türkiye’ye geldi. 1878’den itibaren göç edenlerin sayısı 70 000’i buldu. Gelenlerin çoğu Ankara, İstanbul ve İzmir’e yerleştirildi.

[Mehmet AKIN]

Annelerin bi bildiği vardır heralde
Bilmem… Ben o adama acımıyorum…
Çok şanslı bence.. Bence annelerin bilmedikleri ve goremedikleride vardır hep..

[Mehmet AKIN]

KurT^^..
Bende seni yavru bi Fareye Çeviriyorum ozaman.
Buyuyunce Çılgın profesorler seni Deney faresi olarak kullansın diye

[Mehmet AKIN]

ÖZEL STATÜLÜ DEVLET ÜNİVERSİTELERİ
AHMET YESEVİ TÜRK KAZAK ÜNİVERSİTESİ http://www.yesevi.edu.tr/
KIRGIZİSTAN TÜRKİYE MANAS ÜNİVERSİTESİ http://www.manas.kg/

[Mehmet AKIN]

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ http://www.emu.edu.tr/
GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ http://www.gau.edu.tr/
LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ http://www.lefke.edu.tr/
ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ http://www.ciu.edu.tr/
YAKINDOĞU ÜNİVERSİTESİ http://www.neu.edu.tr/

[Mehmet AKIN]

ASKERİ YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI
GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMİSİ http://www.gata.edu.tr/
HAVA HARP OKULU KOMUTANLIĞI http://www.hho.edu.tr/
KARA HARP OKULU KOMUTANLIĞI http://www.kho.edu.tr/
HAVA ASTSUBAY MESLEK YÜKSEK OKULU http://www.hsotem.edu.tr/
DENİZ HARP OKULU KOMUTANLIĞI http://www.dho.edu.tr/

[Mehmet AKIN]

VAKIF MESLEK YÜKSEKOKULLARI
MERSİN DENİZ VE TİCARET MESLEK YÜKSEKOKULU http://www.medet.edu.tr/
ANADOLU BİL MESLEK YÜKSEKOKULU http://www.anadolubil.edu.tr/
KAPADOKYA MESLEK YÜKSEKOKULU http://www.kapadokya.edu.tr/

[Mehmet AKIN]

VAKIF ÜNİVERSİTELERİ
ATILIM ÜNİVERSİTESİ http://www.atilim.edu.tr/
BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ http://www.bahcesehir.edu.tr/
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ http://www.baskent.edu.tr/
BEYKENT ÜNİVERSİTESİ http://www.beykent.edu.tr/yeni_beykent/index.php
BİLKENT ÜNİVERSİTESİ http://www.bilkent.edu.tr/
ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ http://www.cag.edu.tr/
ÇANKAYA ÜNİVERSİTESİ http://www.cankaya.edu.tr/eng/index.htm
DOĞUŞ ÜNİVERSİTESİ http://www.dogus.edu.tr/univ/edefault.aspx
HALİÇ ÜNİVERSİTESİ http://www.halic.edu.tr/
FATİH ÜNİVERSİTESİ http://www.fatihun.edu.tr/
IŞIK ÜNİVERSİTESİ http://www.isikun.edu.tr/turkce/
İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ
İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ
İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ http://www.iku.edu.tr/
İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ http://www.iticu.edu.tr/defaultnetscape.asp
İZMİR EKONOMİ ÜNİVERSİTESİ http://www.izmirekonomi.edu.tr/
KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ http://www.khas.edu.tr/
KOÇ ÜNİVERSİTESİ http://www.ku.edu.tr/
MALTEPE ÜNİVERSİTESİ http://www.maltepe.edu.tr/
OKAN ÜNİVERSİTESİ http://www.okan.edu.tr/v3/
SABANCI ÜNİVERSİTESİ http://www.sabanciuniv.edu.tr/eng/
TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ http://www.etu.edu.tr/
UFUK ÜNİVERSİTESİ http://www.ufuk.edu.tr/www/tr/
YAŞAR ÜNİVERSİTESİ http://www.yasar.edu.tr/
YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ http://www.yeditepe.edu.tr/7tepe/

[Mehmet AKIN]

Hacı Ömer Sabancı Vakfı: 31 yıldır 24 bini aşkın öğrenciye burs veren vakıf, her yıl bir taban puan belirliyor. Bu yılın puanları henüz belirlenmemiş ama vakfın amacı hem başarılı hem dar gelirli öğrencilerin yüzünü güldürmek… Burs başvuruları 15 Eylül ile 15 Ekim arasında yapılıyor. Kasım ayı sonunda kazananların isimleri açıklanıyor. Vakıf, bursu, yükseköğrenim süresince her yıl 9 aylık bir süre için ve geri ödeme yükümlülüğü ile veriyor. Geri ödeme ise, okulunu bitirip, bir işe giren öğrenciden tam bir yıl sonra 24 ay taksitli olarak alınıyor. Tel: (0322) 363 09 88

Kurtsan Bilim Sanat ve Eğitim Vakfı: Her yıl çalışkan kız öğrencilere burs veriyor. Başarılı kız öğrencilere karşılıksız ayda 100 milyon lira olarak verilen bursa başvurmak için sadece yoksul ama başarılı olma şartı aranıyor. http://www.kurbilsev@kurtsan.com adresine başvurabilirsiniz.

Türk Eğitim Vakfı: Birçok öğrenciye burs imkanı yaratan TEV, 1967’den beri 135 bin 436 öğrenciye burs vermiş. TEV burslarından faydalanmak isteyen öğrencilerin, 1-31 Ekim tarihleri arasında http://www.tev.org.tr adresinden online başvuru yapmaları ve üniversitelerine teslim etmeleri gerekiyor. Burs alacak öğrencileri TEV adına üniversiteler belirliyor. Öğrencilerin başarılı ve maddi desteğe ihtiyacı olması en önemli kriterlerden biri. TEV bursu almak isteyen öğrencinin başka yerden kesinlikle burs veya kredi almaması gerekiyor. Ama harç kredisi bunun dışında tutuluyor. Bursta geri ödeme zorunluluğu yok. Ancak bu durum vicdani sorumluluğa bırakılıyor. İsteyen, kendisi gibi zor koşullarda okuyanlara destek olmak için geri ödeme yapabiliyor.

Tel: (0212) 217 58 58

Toplum Gönüllüleri Vakfı: TOG’un koşulları diğer vakıflardan oldukça ilginç… En önemli koşul, haftada en az 4 saat herhangi bir toplumsal sorumluluk projesinde gönüllü olarak yer almak… Türkiye’deki 60 üniversitede ağ kuran TOG’un diğer kriteri akademik başarı… Bursun devamlılığı için öğrencinin başarı devamlılığı esas alınıyor. Ortalama 130 milyon lira burs veriliyor. Geri ödemesi yok. Tel: (0216) 321 89 88

21. Yüzyıl Eğitim ve Kültür Vakfı: Burs koşulları Eylül ayında ilan ediliyor. Başarılı, maddi durumu iyi olmayan, Anadolu’dan İstanbul’a okumaya gelen öğrencilere öncelik tanınıyor. Vakıf, özellikle kız çocuklarına, anne-babası olmayan öğrencilere burs vermeye özen gösteriyor. Vakıftan burs alabilmek için öğrencinin bir mülakattan geçmesi gerekiyor. Burs geri ödemeli değil. 1992’de kurulan vakıf bugüne kadar 10 binin üzerinde çocuğu burs vermiş. Tel: (0212) 274 15 02

İstanbul Sanayi Odası Vakfı: Eylül’de başvurular alınıyor. Karşılıksız olarak veriliyor. Dilekçe ile başvuru yapılıyor, uygun adaya burs veriliyor. Tel: (0212) 293 54 18

Sema Yazar Gençlik Vakfı: Maddi durumu yetersiz ve ÖSS puanına göre başarılı öğrencilere aylık 130 YTL burs veriyor. Başvurular Eylül’de başlıyor. Öğrencinin burs alabilmesi için ilk girdiğinde üniversiteyi kazanmış olması koşulu aranıyor. Henüz belli değil ama vakfın her yıl belirlediği bir taban puanı var. Başka bir yerden burs almamak da aranan diğer bir koşul. Bursun devamlılığı öğrencinin her yıl başarılı olma koşuluna bağlı. Geri ödemesi yok. Tel: (0312) 284 44 00

İstanbul Ticaret Odası: İTO, İstanbul il sınırları içerisindeki devlet üniversitelerinin ekonomi ile ilgili bölümlerinde okuyan öğrencilere burs veriyor. Burs alabilmek için çeşitli yaş sınırları aranıyor. Öğrencinin başka bir yerden burs almaması koşulu da var. Geri ödemesi yok. Ara sınıf ise alt sınıftan dersinin olmaması gerekiyor. Özel üniversite ve ikinci öğretimde okuyan öğrencilerin başvuruları kabul edilmiyor. Her yıl Ekim-Kasım aylarında başvuru yapılabiliyor. Tel: (0212) 455 60 52

Sabancı Üniversitesi Yüksek Onur Bursu: İlk 200’e giren adaylara verilen büyük bir burs. Burs hakkı kazanan öğrenci şu imkanlardan yararlanıyor: Yıllık Öğrenim Ücreti’nin tamamından muafiyet, Yeni Teknoloji Kullanım ücretinden muafiyet (Yıllık 500 YTL), 4 kişilik yurt ücretinden muafiyet (Yurtta kalmak istemeyen öğrenciye güz ve bahar dönemlerinde 500 YTL ödeme), 9 ay boyunca ayda 250 YTL nakit ödeme, bursun devamı için yıl sonu genel ortalamasının 4,00 üzerinden en az 2,50 olması gerekiyor. Ayrıca her öğrenciye dizüstü bilgisayar hediye ediliyor.

Koç Üniversitesi Yüksek Başarı Bursu: ÖSS sıralamasında ilk 1000 öğrenci içinden burslu olarak yerleştirilen öğrencileri kapsar. Bu öğrencilere sağlanan burs öğretim ücretini, masraflarına katkı olarak 9 ay süreyle ayda 150 dolar karşılığı YTL burs desteğini, öğrencilerin arzu ettikleri takdirde yurtlarda ücret ödemeden kalmasını kapsar. Bu öğrencilerden yurtta kalmayı tercih etmeyenlere 9 ay süreyle ayda 100 ABD doları karşılığı YTL ayrıca ödenir. Bütün bunlara ek olarak Yüksek Başarı Burslu öğrenciler, üniversitenin Çalışma Bursu programından da faydalanabilirler.

Kadir Has Üniversitesi Başarı Bursu: Bu burs, ÖSS sınavında puan türlerinin ilk 2000 kişi arasına giren SAY, EA, SÖZ tercihlerinde Kadir Has’la ilgili eğitim-öğretim biriminin kontenjanının % 20’si oranında öğrencilere verilir. Bu burs öğretim ücretinin tamamının alınmaması şeklinde gerçekleştirilir. Ayrıca bu öğrencilere, kitap giderlerini karşılamak üzere, Mütevelli Heyeti tarafından kabul edilen miktarda bir ek ödeme yapılabilir.

İstanbul Kültür Üniversitesi: Öğrencilerinin yüzde 25’i ÖSYM tarafından yerleşiyor ve öğrenim hayatı boyunca kesintisiz burs olanaklarından yararlanıyor. Öğrencilerin toplam yüzde 44’ü yani her 3 öğrenciden 2’si burslu okuyor. Burslar başarı ve ihtiyaç bursu olarak ikiye ayrılıyor.

Fatih Üniversitesi Maaş Bursu veriyor: 2005 ÖSS sıralamasında üniversitenin burslu programlarını tercih eden adaylardan ilk 100’e girenlere aylık 750 YTL, ilk 500’e girenlere aylık 600 YTL, ilk bine girenlere aylık 450 ve ilk 3 bine girenlere ise aylık 150 YTL karşılıksız burs veriliyor. Ayrıca kitap masrafları da karşılanıyor.

Okan Üniversitesi Onur Bursu: Okan Üniversitesi’ne yerleştirilen ve yerleştirildiği puan türünde ilk 100’e giren öğrencilere öğrenim ücretinden muafiyet yanında 9 ay süreyle aylık 500 YTL., ilk 101-500’e giren öğrencilere 400 YTL., 501-1000 arasına girenlere 300 YTL burs veriliyor.

Bahçeşehir Üniversitesi: Öğrencilerine en fazla burs imkanı sağlayan kurum… Mütevelli Heyeti Yüksek Onur Bursu; Türkiye genelinde ilk 100’e giren öğrencilere 9 ay süreyle öğrenim ücretine ek olarak 500 milyon lira burs veriliyor. Rektörlük Onur Bursu; Y-ÖSS sonuçlarına göre Bahçeşehir Üniversitesi’nin herhangi bir programına yerleştirildiği puan türünde Türkiye genelinde ilk 101-500’e giren öğrencilere 9 ay sürece öğrenim ücretine ilaveten 400 milyon liralık burs veriliyor. Mütevelli Heyeti ÖSS Onur Bursu; Türkiye genelinde 501-1000’e giren öğrencilere 9 ay sürece öğrenim ücretine ek olarak verilen 300 milyon lira burs veriliyor. Rektörlük ÖSS Onur Bursu; Türkiye genelinde ilk 1001-2000’e giren öğrencilere dokuz ay süreyle öğrenim ücretine ilave olarak verilen 200 milyon lira veriliyor. ÖSS Onur Bursu ise Türkiye genelinde ilk 2001-3000’e giren öğrencilere 9 ay süreyle öğrenim ücretine ilave olarak 100 milyon lira veriliyor.

Haliç Üniversitesi Başarı Bursu: Üniversite, ilk 1000 arasında yer alan başarılı öğrencilerin 4 yıllık tüm eğitim ve öğretim masraflarını karşılıyor. Eğer öğrencinin ihtiyacı varsa yurt, yemek ve kitap bursundan da faydalanması söz konusu olabilir.

İstanbul Ticaret Üniversitesi: 1 yılı 3.5 not ortalaması ile bitiren öğrenci, sonraki yılı başarı bursuyla okuyor. Yarışmalarda Türkiye’yi temsil edip derece alanlara spor bursu veriliyor.BURS VEREN ÖZEL KURULUŞLAR
Adana Ticaret Odası Sosyal Eğitim Vakfı, Adana’da ikamet eden, başarılı 1125 öğrenciye burs veriyor.

Adıyaman Eğitim Vakfı, Ankara’da okuyan Adıyamanlı 40 öğrenciye burs veriyor.
Afyon doğumlu öğrencilere burs veren Afyon Eğitim Vakfı maddi durumu yetersiz, başarılı ve okul masrafı ağır olan öğrencilere öncelik tanıyor.
Akyazılı Orta ve Yüksek Eğitim Vakfı, Türkiye’nin her yerinden yapılan başvuruları değerlendirerek, başka kuruluştan burs almayan 85 öğrenciye burs verecek.
Ali Osman Sönmez Vakfı, tekstil ve mühendislik bölümlerde okuyan Bursa doğumlu 52 öğrenciye burs veriyor.
Ankara Büyükşehir Belediyesi Ankara ili sınırlarında oturan maddi durumu yetersiz 7500 üniversite öğrencisine 8 ay boyunca 25 YTL eğitim yardımı yapıyor.
Asım Kocabıyık Kültür Eğitim Vakfı ağırlıklı olarak işletme, iktisat ve mühendislik bölümlerinde okuyan 100 öğrenciye aylık 125 YTL veriyor.
Atatürk Vakfı İstanbul’daki devlet üniversitelerinde okuyan öğrencilere burs veriyor.
Avni Akyol Vakfı maddi durumu yetersiz ve tercihen Düzceli üniversite öğrencilerine burs veriyor.
Boğaziçi Üniversitesi Vakfı, B.Ü. öğrencilerine başarı, gereksinim, özel burs ve yüksek lisans bursu veriyor.
Bursa Büyükşehir Belediyesi Bursa’da okuyan veya Bursalı 1500 lisans öğrencisine burs veriyor.
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, her yıl 5 bin maddi durumu yetersiz lisans öğrencisine burs veriyor. GAP Bölgesi’nde hizmet veren ÇATOM (Çok Amaçlı Toplum Merkezleri) maddi durumu yetersiz 27 üniversite öğrencisine burs verecek.
Ciner Grubu, şehit polis ve asker çocuklarına burs veriyor.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi maddi durumu yetersiz 100 üniversite öğrencisine dokuz ay boyunca 100 YTL burs verecek.
Ege Bölgesi Sanayi Odası Vakfı, ailesi Ege Bölgesi’nde ikamet eden veya Ege Bölgesi’ndeki üniversitelerde öğrenim gören 400 öğrencisine burs veriyor.
Eskişehir Sanayi Odası, Eskişehir ve Bilecik doğumlu işletme, iktisat ve mühendislik öğrencilerine burs veriyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 42 bin 500 öğrenciye 7 ay boyunca burs verecek.
İstanbul Ticaret Borsası Vakfı, İstanbul ve Marmara Üniversitesi’nin İşletme, İktisat ve Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde okuyan 450 lisans öğrencisine 9 ay boyunca burs verecek.
İTÜ Yüksek Mühendisler Birliği Vakfı, İTÜ öğrencilerine burs veriyor.
Lions Kulüp, başarılı, maddi durumu yetersiz 230 öğrenciye burs veriyor.
Malatya Eğitim Vakfı 800 öğrenciye burs veriyor. Bursiyerlerin yüzde 80’ini Malatya doğumlu, yüzde 20’sini Malatya’da okuyan öğrenciler oluşturuyor.
19 Mayıs Üniversitesi Vakfı, 19 Mayıs Üniversitesi öğrencilerine burs veriyor.
Sani Konukoğlu Vakfı her yıl 1118 üniversite öğrencisine burs veriyor. Bu yıl 280 kontenjanı var. Gaziantepli şehit çocukları hiçbir koşul olmadan, bedensel sakatlığı olan çocuklarsa raporla belgeleyerek bursa hak kazanıyor.
TÜBİTAK, ÖSS’de ilk 5 bin arasına giren ve fizik, kimya, biyoloji, moleküler biyoloji ve genetik, matematik, sosyoloji, ekonomi, psikoloji, felsefe, tarih bölümlerinde okuyan öğrencilere aylık 250 YTL burs veriyor.
Türk Anadolu Vakfı, Konya Selçuk Üniversitesi öğrencilerine burs veriyor.
Türk Eğitim Vakfı, ÖSS’de başarılı lisans öğrencilerine burs veriliyor.
Kanserle Savaş Vakfı, İstanbul’daki tıp fakültelerinde okuyan ikinci sınıf ve üstü öğrencilere 12 ay boyunca burs veriyor.

BURS VEREN ÖNEMLİ VAKIFLAR

Alarko Eğitim ve Kültür Vakfı: 0212 227 52 00

ODTÜ Geliştirme Vakfı: 0312 286 29 54

Türk Anadolu Vakfı: 0332 236 07 97

Boğaziçi Üniversitesi Vakfı: 0212 257 86 79

Galatasaray Eğitim Vakfı: 0212 293 43 10

TED Ankara Koleji Vakfı: 0312 430 31 41

[Mehmet AKIN]

İZMİR

Adalet Kültür ve Eğitim Vakfı Fevzi Paşa Bulvarı Doğruel İşhanı No:136/602 Çankaya Tel: 4890855

Ahmet Tatari Eğitim Kültür Vakfı Yavuz Selim cad. No:2 Çamdibi Tel: 4612793

Akyaka Orta ve Yüks.Öğrt Vakfı Mürsel Paşa Bulvarı 1265 sok.No:10/9 Basmane Tel:4459540

Akyazılı Orta ve Yüksek EğitimVakfı 502.Sok. No:39 Hatay Tel: 2557912

Doğanata Eğitim Ve Kültür.Vakfı 18. Sok.No:12 Güzelyalı Tel:2855300

Dokuz Eylül Üniv.Vakfı Cumhuriyet Bulvarı No:144 Tel 4213517

Dokuz Eylül Üniv.Tıp Fk. Ve Uyg. H Vakfı Dokuz Eylül Üniv. Hastanesi M. Paşa cad.No:1606/102-106 Balçova Tel: 2595959

Dr. Erhan Sanater Okutma Vakfı Mürsel Paşa Bulvarı 36/B Tel: 4848489

Ege Çağdaş Eğitim Vakfı Cumhuriyet Bulvarı No:317/11 Tel:4641266

Ege Üniv. Güç.Vakfı Gençlik cad. No:12 Tel: 3428750

Güzel Sanatlar Eğitim ve Kültür.Vakfı Kıbrıs Şehitleri cad. 12/4 Alsancak Tel:4645051

Hadimi Eğitim ve KültürVakfı Mithatpaşa cad. Yanbastı İşhanı No:15/105 Ödemiş Tel: 5458413

Hancıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı Fevzipaşa Bulvarı Derici İş Merkezi No:264-606 Tel:4458812

Hatce Kadın Eğitim Kültür. Sos. Yar. Day.Vakfı 555 sok. No:59 Tel: 3883006

Mehmet Dilsiz Öğr. YardımVakfı Karamustafa İşhanı No:301/3 Bergama Tel: 6326379

Mehmet Mumcu Eğitim Sağ. Ve Kültür.Vakfı Mızraklı cad.No:20 Yeşilyurt Tel: 4419526

Murat Reis Eğitim ve Kültür.Vakfı 188 sok.No:7 Hatay Tel: 2274474

Niyazi Uğur Eğitim Ve Kültür.Vakfı Korutürk mah.Meltem sok. No:46 Tel: 2774119

Raks Eğitim Kültür. ve San.Vakfı 1374 sok. No:4/101 Çankaya Tel: 4622153

Şıla Eğitim Kültür. Ve Sağ.Vakfı 842 sok. No:13 Konak Tel: 3732697

Türk Alman Kültür. Ve EğitimVakfı Atatürk cad. No:260 Alsancak

Y.Cevat Başçı Eğitim ve Kültür Vakfı Eşref Paşa cad.No:264 Tel:2288306

Yaşar Eğitim ve Kültür.Vakfı Şehit Fethibey Cad. No:120 Tel:4822200

KAHRAMANMARAŞ

Necip Fazıl Kültür. Ve EğitimVakfı Azerbaycan Bulvarı Belman Sitesi No:37/1 Tel: 2211885

KARAMAN

Karaman Yüksek Öğr. ve Yar.Vakfı
Belediye İşhanı Kat:2 No:226 Karaman
Yunus Emre Kültür Vakfı
Belediye Altı No:1/B Karaman
KASTAMONU

Pamukçu Eğitim Vakfı
Özel İdare İşhanı No:11 Kastamonu
Tosya Kalkınma Kültür ve Çevre Vakfı
Yemenciler Çarşısı No:2/2 Tosya Kastamonu

KAYSERİ

Erciyes Üniv.Vakfı Erciyes Üniv. Rektörlüğü
Erciyes Eğitim ve Hiz Vakfı İnönü Bulvarı Fatih Çarşısı No:20/202 Melikgazi Tel:3365177
Kılıç Aslan EğitimVakfı Keçikapı Mah. Gürcü Cad. No:11/3 Tel: 2223167
Kayseri Yükseköğrenim ve Yard Vakfı Millet Cad. Nuh Naci Yazgan İşhanı K:4 Tel: 2315678

KIRKLARELİ
Hızırbey Eğitim ve KültürVakfı Karakaş mah. Karakaşbey sok. Uçarlar İşhanı No:16 Tel: 2121329

KIRŞEHİR

Aşıkpaşa Eğitim Kültür Vakfı
Yenice Mah. Habipağa Sk. No:1 Kırşehir

KOCAELİ

Amiral Vehbi Ziya Dümer Eğitim Vakfı
Deniz Eğitim Komutanlığı Karamürsel Kocaeli
Kocaeli Eğitim ve Gençlik Vakfı
Demiryolu Cad. No:5 Kocaeli
Körfez Eğitim ve Kültür Vakfı
Ağadere Cad. Ahinler Ap. No:19/1 Kocaeli
Nuh Çimento Sanayi Vakfı
Nuh Çimento Tesisleri Hereke Kocaeli

KONYA

Büyük Selçuklu Kültür ve Eğitim Vakfı
Hocahabib Mah. Köprübaşı Cad. No:2 Konya
Türk-Anadolu Vakfı
Cıvıloğlu Çarşısı No:15 Konya
Selçuk Üniversitesi Bursu
Üniversite Rektörlüğü Konya

KÜTAHYA

Anadolu İlim ve Araş Vakfı Servi Mah. Okur Sok. Sözler Ap. No:5
Gediz Eğitim ve Kültür Vakfı Uluoymak Mah. 239. Sok. No:2/A
Gediz Eğitim ve Kültür Vakfı Uluoymak mah.238 sok.No:2 Tel: 4122952
Kültürtürür ve EğitimVakfı Cum. Cad. Esrek Sultan İşhanı Kat:2
Kütahya Eğitim Dost Vakfı Cumhuriyet cad.Esrek Sultan İşhanı altı Tel: 2233588
Kütahya Kültür. Ve Eğitim Vakfı Cumhuriyet cad.Nur İşhanı K:1 Tel: 2164040
Kütahya Rahmet Kültür. Ve Eğitim Vakfı Asım Gündüz cad.Süleyman Ertan sok. No:7 Tel: 2248139
Sosyal Yardım ve Kültür Vakfı Haceloğlu İşhanı Kat:1 No:104
Talebelere HizmetVakfı M.Veral Cad. No:10 Simav
SAMSUN

19 Mayıs Ün Vakfı 19 Mayıs Üniv. Rektörlüğü Kurupelit Üniversite 4577326
Merve Eğitim ve Kültür. Yard Vakfı Pazar Mah. Mukayyitzade sok. No:42/2 Tel: 4354774
Tanrıverdi Eğitim Kültür. ve Yard Vakfı Çay Mah. Terme cad. Toramanlar Petrol üstü No:1/2 Tel: 8337262

SİİRT

İbrahim Hakkı Eğitim Ve Kültür Vakfı Ziraat cad. Altuncu apt. 1/1 Tel: 2233540

SİVAS

Cumhuriyet Üniversitesi Vakfı Cumhuriyet Üniv. Rektörlüğü Üniversite 2191611
Şems-i Sivası Eğitim Vakfı Çarşıbaşı mah. Nalbantlar cad. Erten apt. No:3/1 Tel: 2256210

ŞANLIURFA

Özyurt Eğitim ve Kültür Vakfı Balıklıgöl civarı Rızvaniye Kültürliyesi No:8 Tel:
Harran Üniv. Gel. Vakfı Harran Üniv. Eyyubiye Kampüsü Üniversite
2470017

TEKİRDAĞ

Çorlu EğitimveKültürtür Vakfı Cumhuriyet meydanı Hacı Salih İşmerkezi No:5/2 Çorlu
Malkara Eğitim veKültürtür Vakfı Hükümet Konağı Malkara
Trakya Üniv.Vakfı Yavuz mah.Hükümet cad.No:181/3 Tel: 2634170

TOKAT

Tokat Eğitim Vakfı Meydan yeni yol Beyazıtoğlu İşhanı Tel: 2145589
Hüseyin Özer Eğitim Ve Kültür.Vakfı Kurtuluş mah.Buğday Pazarı No:13 Tel: 4614014
Tokat Çağdaş Eğitim Ve Kültür Vakfı G.O.P Bulvarı Özer apt. K:5 Tel: 2121334

TRABZON

Eğitim ve Kültür Vakfı Kalkınma Mah. 3. Sok. No:29/3 Tel: 3257333
K.T.Ü. Tıp Fak. Yard Vakfı K.T.Ü. Tıp Fak. Dekanlığı Tel: 3259598

UŞAK

Beyir Eğitim Öğrt. ve Hiz. Vakfı Karaağaç mah.Tekmen Ulu yolu No:68 Tel: 2128342

VAN

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Vakfı
Yüzüncü Yıl Üniv. Kampüsü Tel:2161698

YOZGAT

Yozgat Eğitim Vakfı Öğretmen Vehbi Ulusoy sok.Zeki apt.No:2 Tel: 2125904

ZONGULDAK

Yurtbay Eğitim Vakfı Ankara cad. No:171 Tel: 6150836
Karadeniz Ereğli Eğitim Vakfı Bağlık mah.Şair Abay Kunanbay sok. İzmirlioğlu İlköğretim Okulu Tel: 3221704
Kara Elmas Üniversitesi Vakfı Gazi paşa cad.Belediye Kültür Sarayı K.3 Tel: 2524217

[Mehmet AKIN]

GAZİANTEP

Gaziantep Eğitim ve Hiz.Vakfı Kolejtepe mah.İnönü cad.No:1/1 Tel: 2203696
Gaziantep Ün Vakfı Gaziantep Üniversitesi Rektörlük Binası Tel: 3601010
Hacı Sani KonukoğluVakfı Sani Konukoğlu Bulvarı PK 83 Tel: 2411000
İpek Kültür ve EğitimVakfı Gazi Muhtar Paşa Bulvarı Halıcılar Sarayı 253/3 Tel: 2341019

GİRESUN

Seyyid Vakkas EğitimVakfı Cemal Gürsel cad. No:48/2 Tel:2126567

HATAY

Güney Eğitim Vakfı Z.Gökalp cad. Divan İşhanı No:1/1 İskenderun Tel: 6142375
İskenderun TSO Eğitim Kalk.Vakfı Z.Gökalp C. No:2 İskenderun Tel: 6141292
Körfez Kültür ve Eğitim Vakfı Kanatlı cad. 95.sok. No:2/1 İskenderun Tel: 6144593

ISPARTA

Kültürtürür ve EğitimVakfı Çelebiler Mah. Mühürcü Sok. No:10 Tel: 2184622
Senirkent Yükseliş EğitimKültürtür.Day Vakfı Yayla Mah. 130. Cad. 1608 sok No:18 Tel 2328855
Yalvaç Yükseköğretim Vakfı YMYO Düzkır mevkii Tel:l 4414334

İÇEL

Akdeniz Orta ve Yüksek Eğit Vakfı Hamidiye mah.4209 sok. No:22 K:2 Tel: 2385933
Hacı İzmirli Zehra Hn.Vakfı Cumhuriyet Cad. No: 40 Mut/İçel Tel:
7741074
M.Faik Saraçoğlu Eğitim ve Öğrt. Y Vakfı Kültür mah.İnönü Bulvarı Liman apt.142/2 Tel: 2322884
Mersin EğitimVakfı Tel: Toros Lisesi Mersin Tel: 3258828
Mersin T. ve S.O.EğitimKalk Vakfı Tic. ve San. Odası K:3 Mersin Tel: 2385656
İSTANBUL

21. Yüzyıl Eğitim ve Kültür.Vakfı Alisami Yan Stad yanı Kat Otoparkı üstü 6/4. Mecidiyeköy

21.Yüzyıl AnadoluVakfı Mahmutbey Yolu cad.No:53 Şirinevler Tel:2126543769

A.Nihat Gökyiğit EğitimSağ.Kültürtür.San.ve D VakfıK Vakfı Tekfen Sitesi 80600 Etiler

A.R.Çarmıklı Eğitim Ve Kültür.Vakfı Cumhuriyet cad.Seyhan apt.No:12/5 Elmadağ Tel: 2122320500

Abdülkadir Eriş Eğitim Ve Sos.Y Vakfı Cumhuriyet cad. No:27 K:4 Taksim

Abdurrahman Bilimli EğitimKültürtür.Sağ.Sos.H Vakfı Davutpaşa cad.Yıldız sok. No:3 Topkapı

Adem Çelik Beykent EğitimVakfı Gürpınar E-5 ayrımı Beylikdüzü Tel: 2128721125

Akkanat Eğitim ve Sağ Vakfı K.Sitesi Pelit Sok. No:24 Merter Tel: 2126371761

Alarko Eğit ve KültürVakfı Muallim Naci cad. No:113-115 Ortaköy Tel:2122275200

Aliye Şevket Pozcu EğitimÖğrt Vakfı Paşa Limanı cad. 64/1 Kuzguncuk Üsküdar Tel: 2164922031

Anadolu EğitimVakfı Telsizler mah.Talatpaşa cad.No:156/307 Gültepe-Kağıthane Tel: 2123251775

Anadolu Eğitim Ve Sos. Y Vakfı Ankara asfaltı üstü PTT Hastanesi yanı Umut sok.No:12 İçerenköy Tel :5743176

Aydın Doğan Vakfı Hürriyet Medya Towers 34544 Güneşli Tel:2126770760

Antalya Öğr. Ve EğitimVakfı Abidei Hürriyet cad. Hasat sok.No:2/6 Şişli

Asım Kocabıyık Kültür. ve EğitimVakfı Meclisi Mebusan cad. No:103 Salıpazarı Karaköy Tel:2122513410

Ayhan ŞahenkVakfı Sümbül sok. No:1 Levent Tel:2122829575

Bahçeşehir Uğur Eğitim Vakfı Bahçeşehir Koleji Bahçeşehir Tel:2126692500

Bayburt Eğitim Kültür. Ve Hiz Vakfı Kızılelma cad.Ahmet Hikmet sok.No:37 Fındıkzade Tel: 2126322025

Bektaş Özbek EğitimKültürtür.ve Sağ.Vakfı Bağlar mah.Çeşmealtı sok.No:33

Besni Eğitim Vakfı Teksim Sağlık sok.Opera İşhanı 43/32 Taksim

Bilgi Eğitim Ve Kültür Vakfı Boyacıköy Yokuşu Çamfıstığı sok.No:11 80850 Tel: 2122162222

Bizim Anadolu Eğitim ve KültürVakfı Bulgurlu Mescit Sok. No:7/1 Üsküdar Tel:2163489653

Boğaziçi Tel:si Güç.Vakfı B.Ü. Bebek

Çağdaş EğitimVakfı Kocatepe mah.Feridiye cad. No:53 Taksim

Çorum Eğitimve Kültür Vakfı Tünel Geçit İşhanı 10.C Blok 230

Çuhadaroğlu Eğitim ve Araş Vakfı Hürriyet Mah.Bengü Cad. No:41 Şişli Tel: 2122242020

Cumhuriyetçi Eğitim Ve Kültür.Merk Vakfı Halaskargazi cad. No:309/3 Hüseyin Hilmi Paşa İşhanı Tel: 2122962821 Çankırı

Eğitim Kültür ve Yard. Vakfı Alisamiyen Sok. No:2/5 Gayrettepe Tel: 2122748500

Darendeliler Y.Eğitim Ve Kültür Vakfı İstanbul cad.Mimoza apt.No:28/1-2 Tel: 2125723702

Dr. Ali Mümtaz Gürsoy Okut Vakfı Kırtasiyeci sok.Ekşioğlu İşhanı No:11 K:2 D:48 Kadıköy Tel: 3487540

Dr.Hakan Zeytinoğlu Eğitimve Y Vakfı Bağdat cad. No:179/5 Selamiçeşme

Dumankaya Vakfı Ankara yolu Pendik Kavşağı Dumankaya İş Merkezi

E.Kerim Aksoy Kültür.EğitimSporVakfı Büyükdere C. No:165 Esentepe Tel: 2123361046

Eğitim ve Kültür Hiz Vakfı Çağlayan mah.Vatan cad. No:35/1

Elvan Çoru Ayaroğlu EğitimVakfı Yıldız Posta cad.Vefa bayırı sok.İş
Bankalılar Sitesi C Blok D:23 Esentepe

Enka Spor Eğitim ve Sos.Yar Vakfı Sadi Gülçelik Spor Sitesi İstinye Tel: 2122762214

Ensar Vakfı Süleymaniye cad. No:11 Eminönü Tel: 2125274947

Enver Çelik Eğitim Vakfı Zühtüpaşa mah.Kayışdağı cad. Beyazköşk Sitesi A1 Blok D:5 Ziverbey-Kadıköy

Erzincan Kültür ve Eğitim Vakfı Selahattin Pınar cad. Aralık sok. 7/3 Mecidiyeköy Tel: 2122135577

Ercan Eğitim Ve Araş. Vakfı B.dere Cad. No:121 Ercanhan G.tepe Tel: 2122746900

Erzurumlular Eğitim Kültür ve Day Vakfı İnönü cad. Vardar apt.No:14/37 Kozyatağı-Kadıköy Tel: 3712023

Eyüboğlu Eğitim Kurumları ve BilimAraş Vakfı N.Kemal mah.Talatpaşa cad.Dr.Rüstem Eyüpoğlu sok.No:3 Ümraniye Tel: 3287201

F.Akkaya Temel Eğ Vakfı Tophanelioğlu Cad. No:19 K.Çamlıca Tel: 3267000

Fatih Eğitim Vakfı Perpa İş Merkezi K:10 No:1913 Okmeydanı

Feyziye Mektepleri Vakfı Teşvikiye cad. No:152 Teşvikiye Tel: 2122466047

Furkan Eğitim ve Hiz Vakfı Karabayır mah.Bağcılar cad. No:4

Galatasaray Eğitim Vakfı Galatasaray Lisesi binası K:3 İstiklal cad.Beyoğlu Tel: 2122934310

Hanımlar Eğitim ve Kültür Vakfı Keçi Hatun mah.Haseki cad. No:63 Aksaray Tel: 2126326976

Hasan Yavuz Eğitim ve Kültürtür Vakfı Kavacık mah.Okul cad.No:18

Haydaroğlu Eğitim Ve Hiz Vakfı Kirmasti mah.Boyacıkapısı sok.17/19

Hisar Eğitim Vakfı Kireçhane Sok. No:10/1 Kuruçeşme Tel: 2122577009

İhsan Eğitim Kültür.ve Y Vakfı Ankara cad. No:50/4 Tel: 2125222244

İkizdere Eğitim Vakfı Ekşioğlu İşhanı Bestekar sok. No:62/11-13 Altıyol-Kadıköy Tel: 3473028

İst. Ünv. Dr. Ziya Gün Vakfı İst. Üniv. Posta Binası Üstü Beyazıt

Çocuk Hast. K:6 Tel: 2126311310 İst.Ün.Sos.BilimEğitim ve Ar Vakfı İstanbul Üniversitesi Beyazıt

İst.Zih.Engel.için Eğitim ve Day Vakfı OTİM yolu Ihlamur cad.No:93 A Blok Tel: 2122732341

İstanbul Eğitim Vakfı Kumbaracı yokuşu No: 132 Tünel/Beyoğlu Tel: 2122510604

İstanbul Eğitim.Kültürtür. Ve H Vakfı İzzettin Çalışlar cad. No:38/6

İstanbul Teknik Üniv. Gel Vakfı Taşkışla cad.İTÜ Taşkışla Binası Oda No:130 Tel: 2122923872

İstanbul Teknik Üniv. Maden Fk.Vakfı İstanbul Teknik Üniv. Maden Fk. Maslak Tel: 2122856122

İstanbul Teknik Üniv Vakfı İTÜ Maçka Kampüsü Teşvikiye Tel: 2122528247

İstanbul Üniv. Arş. Ve Yrd.Vakfı İstanbul Tel:si

İstanbul Üniv. Basın Film Mrkz.Arş. Ve Yrd.Vakfı Horhor cad.Kavalalı sok.No:5 Fatih

İstanbul Üniv. Diş Hek.Vakfı İstanbul Üniv. Diş Hekim. Fk. Çapa Tel: 2125242492

Istanbul Üniv. Orman Fk. Arş. G. Ve EğitimVakfı İstanbul Üniv.
Orman Fk.Dekanlık Binası Bahçeköy Tel: 2122261100

İstanbul Üniv. Siyasal Bilgler Fk. Mez. Ve Mens.Vakfı Vezneciler Kalenderhane mah. Darülelhan sok.No:8 Tel: 2125128021

İSTEK Vakfı İbrahimağa mah.Köftüncü sok.Acıbadem-Kadıköy Tel: 3263415

İzzet BaysalVakfı Tersane Cad. İZSAL Han Karaköy

Kibar Eğitim Ve Sos. Yard.Vakfı Tersane cad.Aslanhan No:1/4 Karaköy Tel: 2122564540

Lions ve Leo Klüb.Yön.Çev.Sağ.Eğitim Ve Sos.Hiz Vakfı Darülaceze cad. Famaş işmerkezi No:43/4 Okmeydanı Tel: 2122213735

M.Ü. Nihat Sayar EğitimVakfı Ressam N. İsmail Sok. No:22/2 B.evler Tel: 2125750878

Malatya EğitimVakfı Refik Saydam Cad. No:135/2 Şişhane Tel: 2122513738

Maltepe Kültür.EğitimÇev.ve Sp Vakfı Sahilyolu Yalı mah.Rıhtım cad. No:10 Maltepe Tel: 3050453

Marmara Ün. Tek Vakfı Kızılbey cad. No:121 Fikirtepe Kadıköy Tel: 3480292

Marmara Ün. Tıp. Fk Vakfı Aydın sok. No: 6 Altunizade Tel: 4924760

Marmara Üniv Vakfı Eğitim mah.Sarayönü cad.1. Sigorta Evleri sok. 3/2 Bl.10/2 Gözcübaba Kadıköy Tel: 4119574

Mehmet Çaprazlı Eğitim Vakfı Cumhuriyet mah.Keleli köy Çam sok. No:19/1

Mehmet Emin Horoz Eğitim Vakfı Haramidere Horoz Tesisleri 34850 Tel: 2126901000

Mehmet Termeli Eğitim Ve Y Vakfı Atatürk cad.Girne mah.Çiçek sok.No:9 Maltepe

MESS Eğitim Vakfı Kore Şehitleri cad. Ergin apt.No:20/3 Zincirlikuyu Tel: 2122718783

Mimar Sinan Eğitim ve H Vakfı Ünalan mah.Ayazma cad. No:75

Nihat Işık Öğr. Yard.Vakfı Bebek Rumeli Hisarı cad. No:98/8

Okan Kültür.Eğitim Ve Sp Vakfı Okan Plaza Ankara Asfaltı No:7 Acıbadem Tel: 3252021

ONBO Eğitim Ve Kültür Vakfı Osmanağa mah.Söğütlüçeşme cad. No:7/15 Kadıköy

Ordu Kültür. Ve EğitimVakfı Merkez mah.Reşitpaşa cad.No:45/7

Rumeli Eğitim Vakfı Ortaklar cad.Denizhan sok.No:3/1 Mecidiyeköy :

Sağlık ve EğitimVakfı Rıza Paşa Yokuşu No:50 Mercan Tel: 2125141574

Şahinler Vakfı M.Akif Cad. Kiraz Sok. No:3 Merter Tel: 2122372937

Saraçoğlu Eğitim Kültür ve Yard.Vakfı Rüştü Sarp Cad. No:22/24 Küçükyalı

Sedat-Güzin Gürel San. ve Eğitim Vakfı Cihangir C. No:20-22/6 Beyoğlu Tel:

Semiha Şakir Sa.Sağ.Eğitim Ve Sos.Y Vakfı Şairarşı cad.Semiha

Şakir Huzurevi Merdivenköy-Kadıköy Tel: 3868231

Sevgi Eğitim Vakfı Merkez mah.Öndeş sok.No:23

Şeref-Ziya Aray Eğitim Vakfı Fulya mah.Özbal Sok. No:4/3 Mecidiyeköy Tel:

Sevinç-Erdal İnönü Vakfı Anadoluhisarı Toplar önü No:8

Siirt EğitimKültürtür.ve Yard Vakfı İtfaiye cad.Hüsambey sok.No:11 Tel: 2126358485

Sivaslılar EğitimKültürtür. Ve Y Vakfı Alemdağ cad.Güler sok.Güler İşhanı 2/8 Tel: 4611806

Tunceli Eğ.Sağ Vakfı Cumhuriyet mah. Ergenekon cad.No:106/6 Feriköy Şişli Tel: 2122340390

Türk-Alman Day.Eğitim Vakfı Gökfliz İşhanı K:8 Mecidiyeköy Tel: 2122757610

Türk-Gürcü Eğitim Ve Kültür Vakfı Söğütlüçeşme cad.No:17 Beykoz

Türkiye Bed.Özür.Çoc.Sağ.EğitimveK Vakfı Çıngıraklı Bostan sok.Mutlu apt.No:40/1-6

Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı. Babanakkaş sok.No:8 Nakkaştepe-Üsküdar Tel: 4923232

Türkiye Yük.Tahsil.Genç.Öğr.veİht Vakfı Selmanağa mah.Selman-ipak cod. Şeyh Yokuşu sok.No:20/4 Üsküdar Tel: 3410589

Ümran EğitimKültürtür. Ve San Vakfı Hasan Halife mah.Vatanperver sok. No:50

Üniversiteliler Kültür. Ve EğitimVakfı Rumeli cad.60-62 80220 Osmanbey Tel: 2122402607

Uran Vakfı Mahir İz cad.No:56 Tel: 3431000

Uşaklılar Eğitimve Kültür Vakfı Millet cad. 75/13-5 Fındıkzade Tel: 2125853222

Vakıflar Yük.Tahs.Kız Yurd. Yetiş.EğitimK Vakfı İstiklal cad.Suriye Pasajı K:4-16 Beyoğlu

Vatan Sağlık ve Eğitim Vakfı Sıraselviler cad.No:19 Taksim

Yıldız Tel:siVakfı Yıldız Teknik Üniv. Kampüsü Barboros Bulvarı 80750 Beşiktaş Tel: 2122605533

Yüksel Kıroğlu Eğitim ve Sağ Vakfı Muallim Naci cad.No:1 Ortaköy Tel: 2122277547

Yumlu EğitimKültürtür. Ve BilimAraş Vakfı Caddebostan Sarıgül sok.Beceren apt.No:26/3-1 Göztepe Tel: 3857231 Yükseköğrenim Eğitim Ve Araş Vakfı Seher Yıldızı sok.22/11 Etiler Tel: 2122870008

[Mehmet AKIN]

MİNERALLER

KALSIYUM

Kalsiyum kemiklerimizin oluşumunu ve sağlamlığını sağlayan vücudumuz için zorunlu minerallerden biridir. Tüm vücut ağırlığımızın % 1,5 – 2,0 sini oluşturur.Bu kalsiyumun % 98 i kemiklerimizde, % 1 i dişlerimizde, diğer % 1 i ise kan dolaşımı ve yumuşak dokularda bulunmakta ve bu %1 lik kısım hayati rol oynamaktadır. Çünkü bu küçük miktarlardaki kalsiyum azaldığında vücut kasları düzgün olarak kasılamaz, kan pıhtılaşamaz ve sinir iletimi düzgün olarak yapılamaz. Bu kalsiyum düzeyi diyetle dışarıdan alınarak veya kemikteki kalsiyum kullanılarak vücut tarafından dengelenmeye çalışılır.

Kalsiyum dengesi özellikle kalp fonksiyonları için önemlidir. Normal kan kalsiyum düzeyi % 10 mg dır. Bunun 5,5 mg ı Ca++ iyonu şeklinde, 4 mg ı taşıyıcı protein şeklinde, 0,5 mg ı da fosfat ve sitratlarla kombine şekildedir.
D vitamini kalsiyum ve fosforun sindirim sisteminden emilmesine yardımcı olur. Diyetle yeterince kalsiyum alınmaması durumunda vücut otomatik olarak kemiklerde depolanan kalsiyumu kullanmaya başlar ve bu uzun yıllar boyunca sürer, eksilen kalsiyum yerine konmazsa kemikler güçsüzleşir ve kolay kırılır bir hal alırlar. Bu osteoporoz adlı kemik hastalığını oluşturur.

Kalsiyum emiliminde, metabolizmasında ve fonksiyonlarında birçok besin, D vitamini ve bazı hormonlar rol oynamaktadır.Kemik gelişiminde kalsiyum gibi fosfor da rol oynayan bir mineraldir. Kemiklerdeki kalsiyum fosfor oranı 2,5/1 civarındadır.

Kalsiyum magnezyumla birlikte kalp ve diğer kasların kasılmasında, sinir iletisinin sağlanmasında düzenleyici rol oynar.

Günlük Kalsiyum İhtiyacı

0-6 ay bebek 360 mg
6 ay – 1 yaş 540 mg
1 – 10 yaş 800 mg
11 – 18 yaş 1000 mg
Erişkin kadın – erkek 800 mg
Hamile kadın 1200 mg
Emziren kadın 1200 mg
Menapozdaki kadın (östrojen almayan) 1200 mg

Kalsiyum emilimini arttıran faktörler:

Büyüme, hamilelik, emzirme gibi doğal ihtiyaç artışı
Vitamin D
Sütteki laktoz
Hidroklorik asit, sitrik asit, askorbik asid (vitamin C)
Egzersiz
Fosfor dengesi
Kalsiyum emilimini azaltan faktörler:

D vitamini eksikliği
Mide barsak sistemi hastalıkları
Düşük mide asidi
Stres
Hareketsizlik
Çok yüksek oranda protein ve yağ alımı
Ispanak, pazı, pancar, kakao gibi ogzalik asitli yiyecekler.
Yüksek fosfor alımı.
Kalsiyum içeren yiyecekler:

En iyi kalsiyum kaynağı süt ve peynir, yoğurt gibi süt ürünleridir. Yeşil yapraklı sebzeler de iyi birer kalsiyum kaynağıdırlar ancak ıspanak gibi yüksek ogzalik asid içerenlerinde kalsiyum emilimi azalmıştır. Karnıbahar, brokoli, kurubaklagiller, kurutulmuş meyveler, susam, fındık, pekmez kalsiyum içeriği yüksek gıdalardandır. Limon, portakal, çilek, yumurta gibi besinlerde orta derecede, etler ve diğer taze sebze ve meyvelerde ise daha az derecede kalsiyum bulunmaktadır.

İstenmeyen Etkiler:

Kalsiyum içeren ilaçların kullanımı ile bazen kabızlık, gaz ve şişkinlik gibi şikayetler oluşabilmektedir. Süt ve süt ürünleri ile birlikte yüksek miktarda kalsiyum alındığında süt alkali sendromu adlı bir tablo ortaya çıkabilmektedir. hiperparatiroidi ve kronik böbrek hastalığı olanlar kalsiyum içeren ilaçları almadan önce mutlaka doktorlarına danışmalılardır.Böbrek taşı hikayesi olan hastaların kalsiyum içeren ilaçları kullanması ile taş oluşumu riski artabilir.

MAGNEZYUM

Magnezyum vücudumuz için hayati önem taşıyan 11 mineralden biridir. Vücudumuzdaki yaklaşık 20-28 gr magnezyumun %60’ı kemik ve dişlerimizde, % 49’u kaslarımızda bulunur. Kanda ise toplam magnezyumun % 1’i bulunmaktadır. ( Serum seviyesi 1,5 – 2,1 mEq/L)
Vücudumuzdaki 300 den fazla biyokimyasal reaksiyonda rolu vardır. Kas ve sinir fonksiyonlarının yürütülmesi, kemik güçlülüğünün sağlanması, kalp ritminin düzeninin sağlanmasında rolu büyüktür. Enerji metabolizması ve protein sentezinde de yer almaktadır

Günlük Magnezyum İhtiyacı
Vücudumuz için gereken magnezyumu günlük diyetimiz ile alırız.Vücut, bu mineralin yeteri kadar alınmaması durumunda kemiklerde depo edilmiş olan magnezyumu kullanır.

Stres, gebelik, emzirme, hastalıklardan sonraki iyileşme dönemlerinde magnezyum ihtiyacı artmaktadır.

Magnezyum içeren yiyecekler:

Doğada yaygın olarak bulunur; deniz suyu, kaynak suları ve tüm yeşil bitkiler magnezyum taşır. Magnezyum alımı günümüzde gittikçe azalmaktaır. Bitkilerin taşıdığı magnezyum miktarıda hızla azalmaktadır, potasyumlu gübreler ve asit yağmurları toprağın ve neticesinde bitkilerin magnezyum içeriğini azaltmaktadır. Yanlış beslenme ve sert suların yerine işlenmiş suların tüketilmesi de magnezyum alımını azaltan faktörlerdendir.

Ispanak gibi yeşil sebzeler içerdikleri klorofilin yapısında magnezyum olduğu için iyi birer magnezyum kaynağıdır. Ayrıca kuru yemişler , tohumlar ve tüm hububatlar magnezyum içerirler.Ayrıca muz, avakado, kakao, dil balığı gibi yiyeceklerde magnezyumun önemli kaynaklarındandır.

Her ne kadar magnezyum içeren yiyecekler çok çeşitli ise de tüm bu yiyeceklerin içindeki magnezyum miktarları tek başlarına magnezyum ihtiyacını karşılamada yeterli olmaz. Bu sebeple gün boyunca çeşitli meyve ve sebzeler ile hububatların çeşitlerini tüketmek magnezyum ihtiyacının karşılanması için iyi bir önlem olacaktır.

İşleme tabi tutulmuş besinlerde magnezyum miktarları azalmaktadır. Örneğin beyaz un da yapılan işlemler magnezyumu arındırmaktadır.

Su da bir magnezyum kaynağıdır. Ancak sert sularda magnezyum yoğunluğu fazladır. Tatlı sularda bu miktar azaldığı için genellikle günlük alınması gereken magnezyum miktarı hesaplanırken su ile alınan magnezyum göz ardı edilir.

Magnezyum eksikliği:

Seyrek görülür.Sebepleri:

Diüretik tedavileri, bazı antibiyotikler, cisplatin gibi bazı kanser ilaçları magnezyumun idrarla atılımını arttırabilir. Diabet ve alkol kullanımı ile de magnezyumun idrarla atılımı artar.
Malabsorbsiyon sendromu gibi bazı gastrointestinal hastalıklar, ishal, kusma magnezyum emilimini azaltabilir.
Magnezyum eksikliğinde sinirlilik, konfizyon, disoriantasyon, iştah kaybı, depresyon, kas krampları ve kasılmaları, kalp ritminde bozulmalar, solukluk, uyuşukluk, koroner spazm gibi belirtiler görülebilir.

Belenmede günlük sebze ve meyve alımına , yeşil sebzeler yemeye dikkat edilirse ekstra magnezyum almaya gerek olmaz. Ancak yukarıda sayılan hastalıklarda ve ilaç, alkol kullanımında ekstra magnezyuma gereksinim olabilir.

Magnezyum ve Kan Basıncı:

Magnezyum kan basıncının düzenlenmesinde önemli rol oynar. Potasyum, kalsiyum ve magnezyumdan zengin, sodyum ve yağdan fakir diyetle beslenenlerde kan basıncında düşmelere rastlanmıştır.

Magnezyum ve Kalp Hastalıkları:

Magnezyum eksikliği kalp krizi ve inmeye sebep olabilecek metabolik hastalıklara neden olabilir. Magnezyumun vücut depolarının azalması halinde kalp krizlerine neden olabilecek kalp ritm bozuklukları ortaya çıkabilir. Çalışmalar magnezyum alımı yüksek kişilerde inme riskinin azalmış olduğunu göstermektedir.

Magnezyum ve Osteoporoz:

Magnezyum eksikliği postmenapozal osteoporoz için bir risk faktör oluşturmaktadır.Bunun nedeni kalsiyum metabolizmasını etkilemesi olabilir. Bazı araştırmalar magnezyum desteğinin kemik mineral dansitesini arttırdığını gösterdiyse de bu konuda daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Magnezyum fazlalığı:

Diyetle alınan magnezyum sağlık açısından risk oluşturmaz.Çünkü idrar ve gaita ile atılır. ancak böbreklerle ilgili hastalıklarda idrarla magnezyum atılımı azalırsa veya yaşlılarda böbrek fonksiyonlarındaki azalma ve antiasit ve laksativ kullanımına bağlı olarak magnezyum fazlalığı görülebilir.

Magnezyum fazlalığında da magnezyum eksikliğindekine benzeer belirtiler görülecektir. Zihinsel bulanıklık, mide bulantısı, ishal, iştah kaybı, kas güçsüzlüğü, nefes almada güçlük, kan basıncında düşüklük, kalp atışında düzensizlik görülebilir.

FOSFOR

Fosfor vücudumuz için zorunlu minerallerden biridir ve vücutta en çok bulunan minerallerin kalsiyumdan sonra ikincisidir.Toplam vücut ağırlığımızın yaklaşık % 1 ini oluşturur. Vücuttaki her hücrede fosfor bulunur. Bununla birlikte fosforun % 80 i kemik ve dişlerimizde bulunmaktadır.

Fosforun faydaları
Fosfor kemik ve dişlerin oluşumunda büyük rol oynar. Doku tamirinde, büyüme için gerekli olan proteinin sentezinde, karbonhidrat ve yağların vücut tarafından kullanılmasında etkisi vardır.Ayrıca enerjinin depolanması ve kullanılmasında gerekli olan ATP nin yapı taşıdır.Fosfor B vitamini ile birlikte çalışır. Kas kasılmasına, böbreklerin faaliyetlerine, kalp atımının düzeninin sürdürülmesine ve sinir iletilerine yardımcı olur.

Günlük Fosfor İhtiyacı

Vücudumuz için gereken fosforu günlük diyetimiz ile alırız.Gıdalarla alınan fosforun % 70 i barsaklardan emilir ve özellikle kemiklerde depo edilir. Dolaşımdaki inorganik fosfor düzeyi, parathormon, vitamin D, barsaklardan absorbsiyon, renal fonksiyon, kemik metabolizması ve beslenme ile ilgilidir. Günlük fosfor ihtiyacı:

İlk bir yaş: 100-275 mg
1-3 yaş: 460 mg
4-8 yaş: 500 mg
9-18 yaş: 1250 mg
Erişkinler: 700 mg
Hamile veya emziren kadınlar:
18 yaşından küçük: 1250 mg
18 yaşından büyük: 700 mg

Fosfor içeren yiyecekler:
Hemen hemen her yiyecekte fosfor bulunursada en zengin kaynağı protein içeriği yüksek olan et ve süt ürünleridir. Kalsiyum ve protein açısından zengin beslenen kişiler, fosfor içinde zengin beslenmektedirler.

Bazı besinlerin enerji, fosfor, sodyum ve potasyum oranlarını daha ayrıntılı olarak http://www.tsn.org.tr/egcalhek/e0507.pdf linkinden bulabilirsiniz.

Fosfor eksikliği

Birçok gıdada yeterince fosfor mevcut olduğu için fosfor eksikliği ancak uzun süre aluminyum hidroksit içeren antiasit kullanımı veya bazı hastalıklar sonucu ortaya çıkabilir. Osteoporoz, kemik incelmesi, iştah kaybı, yorgunluk, kas ağrıları gibi bazı belirtiler verir.

Fosfor Düzeyinin Azalmasına Yol Açan Bazı Sebepler:
– Hiperparatiroidizm
– D vitamini eksikliği
– Hiperinsülinizm
– Alkolizm
– Diabetes Mellitus
– Malabsorbsiyon sendromu
– Hipokalemi
– Hipotiroidi
– Tiyazid diüretiklerin kullanımına bağlı olarak
– Kusmalar
– Hızlı büyüyen neoplastik hastalıklar
– Miyeloma
– Mutipl endokrin neoplazi
– Hiperventilasyon sendromu

Fosfor fazlalığı

Karbonatlı içeceklerin çok fazla içilmesi, çok fazla et içeren yemeklerin yenmesi gibi sebeplerle aşırı düzeyde fosfor alınabilir. Direkt olarak toksik etkisi olmasa da kalsiyum emilimini etkiler ve sonuçta osteoporoz ve ya kemik kırıklarının artmasına sebep olabilir.Demir emilimini de olumsuz olarak etkileyebilir.

Fosfor Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bazı Sebepler:
– Hipoparatiroidizm
– D vitamin fazlalığı
– Pseudohipoparatiroidzm
– Kırık iyileşmesi sırasında
– Böbrek yetmezliği
– Laktik Asidoz
– Diabetik ketoasidoz
– Akromegali
– Addison hastalığı
– Üst barsak tıkanıklığı
– Paget hastalığı
– Multipl miyeloma
– Lösemi

[Mehmet AKIN]

SUDA ERIYEN VITAMINLER

1) B1 VITAMINI

Thiamin olarak da adlandırılan B1 vitamini merkezi sinir sistemi sağlığını korumakta önemli bir rol oynar. Yeterli B1 düzeyleri zihinsel fonksiyonun korunmasında bize yardımcı olur. B1 düzeylerinde ki yetersizlik ise gözlerde güçsüzlük, zihin bulanıklığı ve fiziksel koordinasyonda bozukluğa sebep olur.

B1 vitamini kan hücrelerinin oluşumu ve sağlıklı bir dolaşım sistemi için gerekli olan hidroklorik asit in üretiminde rol oynar. Ayrıca karbonhidratlardan enerji üretiminde, kalp ve sindirim sistemi kaslarının tonusunun korunmasında anahtar rolü vardır.

Diğer B vitaminleri gibi B1 vitamini de suda eriyen vitaminler sınıfındandır ve vücutta depolanmaz. Bu sebeple her gün yeterli miktarda B1 vitamini alınması gerekmektedir.Diğer B vitamini kompleksleri ile birlikte alındığında tek başına yapacağı etkiden daha fazla etki oluşturur.

B1 Vitamini Eksikliğinde Görülen Belirtiler:

İştah azalması
Sindirim bozukluğu
Kabızlık
Yorgunluk
Başağrısı
Sinir ve dolaşım sistemi hastalıkları
Kas krampları
Ödem
B1 vitaminin uzun süre eksikliklerinde Beriberi adı verilen ve merkezi sinir sistemini yıkıcı ve bazen ölümcül olabilecek bir hastalık oluşabilir. Beriberi’ye beslenme düzeyleri yeterli olan ülkelerde pek rastlanmaz. Ancak alkol B1 i yıkıma uğrettığından uzun süreli alkolizm vakalarında bu hastalığa ratlanabilmektedir. B1 düzeylerini ağızdan alınan antibiotikler, sulfa grubu ilaçlar, antiasitler ve doğum kontrol hapları da etkileyebilir. Ayrıca karbonhidratı yüksek diyetle beslenen kişiler de B1 ihtiyacı artabilmektedir.
B1 vitamini açısından zengin besinler: Kuru fasulye, yumurta, bira mayası, bütün hububatlar, kahverengi pirinç ve deniz ürünleridir. Süt ve süt ürünleri, sebze ve meyveler B1 açısından çok zengin kaynaklar olmasalar da yüksek miktarlarda tüketildiklerinde yeterli B1 vitamini girişini sağlayabilirler.

Besinler haricinde alınan ek vitamin preperatlarında B1 genellikle B2, B3, B6, pantetonik asid ve folik asit ile birlikte bulunur.

Günlük B1 Vitamini Gereksinimi: 1,5 mg dır.

2) B2 VITAMINI

Riboflavin olarak da adlandırılan B2 vitamini enerji üretimi, enzim fonksiyonu, normal yağ asidi ve aminoasit sentezi için önem taşımaktadır.. Serbest radikallerin toplayıcısı olan glutathion un üretimi için gereklidir.

Riboflavin suda eriyen bir vitamindir ve vücutta depolanmaz. Karaciğer, böbrek ve kalpde sadece birkaç dakika kalır. Bu sebeple dışarıdan alınması gerekmektedir.

Ağır Riboflavin eksikliğine nadir olarak rastlanır. Alkoliklerde görülebilir. Ancak çok ağır olmasa da tehlikeli düzeyde Riboflavin eksikliği yaşlıların yaklaşık yüzde 33 ünde görülebilmektedir.

Riboflavin hücre enerji üretimini arttırdığı için migren tipi baş ağrılarının önlenmesinde etkili olabilmektedir. ( Migrenin kan damarlarında üretilen enerjinin azalmasıyla oluştuğuna inanılmaktadır. 1994 de yapılan bir çalışmada yüksek dozlardaki riboflavinin baş ağrılarının tedavisinde etkili olduğu
gösterilmiştir.)

Riboflavin ışığa karşı oldukça hassastır. Açık yeşil sebze ve meyvelerde bulunan bu vitamin özelliğini çok çabuk kaybeder. Boş mideye alındığında sadece % 15 i emilebilir. Fazla miktarda alınan Riboflavin idrar ile atılır ve idrarı hafif bir sarı yaşil renge boyar.

Vitamin B2 kaynakları:
Badem
Bira Mayası
Peynir
Tavuk
Sığır eti, böbrek
Buğday

FAYDALARI:
Kanıtlanmış Faydaları:
Besinlerden enerjinin serbest bırakılmasında rol oynar.A vitamini ile birlikte kullanıldığında solunum, sindirim, dolaşım ve boşaltım sisteminin mukozasının sağlıklı olmasını sağlar. Sinir sistemi, deri ve gözleri korur. Normal büyüme ve gelişmeye yardımcı olur. Enfeksiyon, alkolizm, yanık, mide ve karaciğer hastalıkları tedavisine yardımcı olur.Antioksidan aktivitesinde gerekli olan Glutation un rejenerasyonunda gereklidir. Migren, katarakt, orak hücreli anemi tedavisinde kullanılır.

Vücut dokularının nefes alması için gerekli flavin mononucleotide ve flavin adenine dinucleotide adlı iki koenzimin bir parçası gibi davranır. Vitamin ve
minerallerdeki piridoxin i harekete geçirir.

Kanıtlanmamış faydaları:
Çeşitli göz hastalıklarını, deri hastalıklarını tedavi ederler.Kansere karşı önleyici olduğu iddia edilmektedir. Vücudun normal gelişimini arttırırlar. Kısırlıkta faydalı olduğu sanılmaktadır. Stresi engellerler. Görme duyusunu güçlendirir.

Kimler kullanmalıdır:

Yetersiz kalorili diyet alanlar, beslenme bozukluğu olanlar veya kalori ihtiyacı artmış kişiler.
Gebe veya emziren kadınlar.
Alkol veya diğer madde bağımlıları.
Kronik hastalığı olanlar, uzun süreli stres altında olanlar, yakın geçmişte operasyon geçirmiş kişiler.
Sporcular ve beden işçileri.
Sindirim sisteminin bir bölümü operasyonla alınmış olanlar.
Ağır yanık veya yaralanması olan hastalar.
Doğum kontrol hapı veya östrojen kullananlar.

Yararlı bilgiler:
B2 vitamini idrarı koyu sarı renge boyayabilir.
İşlenmiş yiyeceklerde B2 vitamini miktarları azalır.
Soda ile birlikte pişirme yiyeceklerdeki B2 vitaminini ortadan kaldırır.

EKSİKLİK BELİRTİLERİ:

Ağız kenarlarında çatlaklar, dil ve dudaklarda iltihaplanmalar.
Işığa duyarlı gözler.
Ciltte kaşıntı.
Sersemlik, uykusuzluk.
Öğrenme güçlüğü.
Gözlerde yanma ve kaşıntı.Kornea hasarı.

Kanıtlanmamış Belirtiler:
Hafif Anemi.
Hafif uyuşukluk hali.
Akne.
Migren tipi başağrıları.
Kas spazmları.
Riboflavin eksikliği ile özofagus kanserleri arasında bir ilişki olduğu öne sürülmektedir.

3) B3 VITAMINI

Niasin, Niasinamid veya Nikotin Amid olarak ta adlandırılan B3 vitamini sindirim için gerekli olan hidroklorik asit üretimi için olduğu gibi , protein, yağlar ve karbonhidrat metabolizması için de tüm insanlar tarafından gereksinim duyulan zorunlu bir besindir.

B3 vitamini kan dolaşımını düzenler, sağlıklı bir deri sağlar ve santral sinir sisteminin çalışmasına yardımcı olur. Beyin ve hafızanın ileri fonksiyonlarını denetlemesinden dolayı şizofreni ve diğer zihinsel hastalıklarda tedavi edici rol oynar. Son olarak yeterli B3 düzeyleri insülin ile estrojen, progesteron ve testesteron gibi cinsiyet hormonlarının sentezi için hayati rol oynamaktadır.

B3 vitamini eksikliğinde Pellegra adı verilen ve sinir sisteminde fonksiyon bozukluğu, mide barsak sistemi bozukluğu, ishal, zihin bulanıklığı, depresyon, ve ağır dermatit ve çeşitli cilt lezyonları ile karakterize bir hastalık
oluşur. Son zamanlarda kan kolesterolunu ve trigliseritini yan etki olmadan emniyetle düşürebildiği için doktorlar tarafından bu amaçla sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak B3 vitamininin kullanımında doz ayarlaması mutlaka doktor tarafından yapılmalıdır.

Yüksek miktarlarda alınan B3 vitamini doğal bir allerjik reaksiyon olan ciltte kızarmalara neden olabilir. Bu kızarmalar yanma, kaşıntı ve ağrı ile beraber olabilir. Genellikle yüz, kollar ve göğüse yayılır.Genellikle zararsızdır ve 20 dakika ile bir saat arasında kendiliğinden geçer.Bir bardak su içilmeside yardımcı olacaktır.

Gebelikte B3 vitamini dikkatle kullanılmalıdır. Yüksek dozlarda saf nikotinik asit mide ülserleri, gut, glokom diabet ve karaciğer hastalıklarında sağlık problemlerini arttırabilirler. Günde 1.000 mg ın üzerindeki dozlar için doktora tekrar danışmak gereklidir.

B3 vitamini içeren doğal yiyecekler sığır eti, brokoli, karnabahar, havuç, peynir, mısır unu, yumurta,balık, süt, patates ve domatestir.

4) B5 VITAMINI

Pantotenik Asit olarak ta adlandırılan B5 vitamini hem hayvansal hem de bitkisel kaynaklarda bulunabildiğinden dolayı yunanca “heryer” anlamına gelen “pantos” sözcüğünden kökenini almıştır. Vücutta depolanmayan ve suda eriyen bir vitamindir.

Pantotenik asit karbonhidratlar, yağlar ve proteinlerin enerjiye çevrilmesinde bir katalizör olarak hayati rol oynayan Koenzim A nın üretiminde zorunlu bir parçadır. Asetilkolin gibi sinir iletimini sağlayan maddelerin üretimine katılır. Çeşitli böbrek üstü bezi hormonları, steroidler ve kortizonun oluşumunda hayati rol oynadığı için antistres vitamini olarak da tanımlanır. Depresyonla savaşmakta olan faydasının yanı sıra mide barsak sisteminin normal çalışmasına yardımcı olur; kolesterol, D vitamini, kırmızı kan hücreleri ve antikorların üretimi için gereklidir.

Kanıtlanmış Yararları:

Normal büyüme ve gelişmeyi destekler.
Yiyeceklerin enerjiye dönüştürülmesine yardım eder.
Birçok vücut materyalinin sentezine yardımcı olur.
Böbrek üstü bezinin fonksiyonunu destekler,
Enerji metabolizmasında gereklidir.
Kanıtlanmamış Yararları:

Yara iyileşmesini uyarır.
Stresi yatıştırır.Depresyon tedavisinde yararlıdır.
Alerjilerin tedavisinde yararlıdır.
Alkolizm, karaciğer sirozu tedavisinde yararlıdır.
Kabızlık tedavisinde yararlıdır.
Yorgunluğun giderilmesinde yararlıdır.
Mide ülserlerinde yararlıdır.
Osteoartrit, Romatoid artrit tedavisinde yararlıdır.
B5 vitamini açısından zengin besinler:

Dana eti, karaciğer, balık, tavuk, yumurta, peynir, fasülye, tüm tahıllar, hububatlar, karnabahar, bezelye, avakado, patates, mısır, kuru yemişler de bolca bulunur.

B5 Vitamini eksikliği:

Direkt olarak B5 vitamini eksikliğine bağlı insanlarda oluşan hiçbir hastalık belirtilmemiştir. Bunun sebebi her türlü besinde bolca bulunmasıdır.

Ancak B5 vitamini eksikliğine bağlı bazı belirtilerin oluşabileceği kanıtlanmasa da varsayılmaktadır. Bunlar:

Sinir harabiyetleri
Solunum problemleri
Cilt problemleri
Artrit
Alerji
Doğumsal bozukluklar
Zihinsel yorgunluk
Baş ağrısı
Uyku bozukluğu
Kas spazmları, kramplar
Alınması gereken miktar:

Günlük alınması gereken sabit miktar:10-1000 mg dır.

Alınması gereken en az günlük miktarlar:

0-6 aylık 2mg/gün
6 ay-3 yaş 3mg/gün
4-6 yaş 3-4mg/gün
7-9 yaş 4-5mg/gün
10yaş ve üstü 4-7mg/gün dür.
Hamilelik ve emzirmede gereksinim 1/3 oranında artabilir.
Genellikle bu miktarlar günlük besinlerle fazlası ile karşılanır.

Günlük 10-20 gr gibi çok yüksek dozlarda alınması ile ishal ve su kaybı oluşabilir.

5) B6 VITAMINI

Pyridoxine olarak ta adlandırılan B6 vücutta depolanmayan ve suda eriyen bir vitamindir. Diyetle veya ek vitamin olarak mutlaka alınmalıdır.

Vücutta diğer birçok vitaminden daha fazla hayati fonksiyonları destekleyici rol oynar. Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasında yer alır. Hormonlar, kırmızı kan hücreleri, sinir hücreleri, enzimler ve prostoglandinlerin oluşumunda rol oynarlar. Ayrıca B6 vitamini iştahımızı, ağrıya karşı duyarlılığımızı, uyku düzenimizi, ruh durumumuzu etkileyen serotonin adlı maddenin yapımında da etkili olmaktadır.B6 vitamini eksikliğinde ani uykusuzluk ve santral sinir sisteminin çalışmasında bozukluklar oluşmaktadır.
B6 vitamini bağışıklık sistemini güçlendirir, kolesterol birikimine engel olarak kalbi korur, böbrek taşı oluşumunu engeller. karpal tunel sendromu, adet öncesi gerginlik sendromu, artritler, allerjiler , geceleri oluşan bacak kramplarının tedavisinde de kullanılır.

Vitamin B6 eksikliği belirtileri:

Depresyon, kusma, anemi (kansızlık), böbrek taşları, dermatitler, uyuşukluk, bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak sık hastalanma gibi beleirtileri olabilir. Yeni doğanlarda B& vitamini eksikliğine bağlı olarak aşırı sinirlilik, huysuzluk; bazende kasılma nöbetleri görülebilir.

Ek vitamin B6 bulantı, sabah kusmaları ve depresyon tedavisinde kullanılabilir.

Başlıca Vitamin B6 kaynakları arasında muz, avakado, tavuk eti, patates, ıspanak, bezelye, bira mayası, havuç, yumurta, balık ve bütün hububatlar gelmektedir.

Önerilen günlük doz 2 mg dır.

Vitamin B6 zehirlenme yapabilen ender vitaminlerdendir. Günlük 500 mg a kadar güvenli olabilir ancak günlük 2 gr lık dozla sinir sisteminde geriye dönüşü olmayan bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca beyinde L-Dopa nın etkisini azaltabildiğinden L-Dopa tedavisi gören parkinson hastalarında kullanılmamalıdır.

6) B12 VITAMINI

Kobalamin olarak ta adlandırılan B12 suda eriyen bir vitamindir. Diğer suda eriyen vitaminlerden farklı olarak vücut dokularında depolanabilir. Bu yüzden eksiklik belirtilerinin ortaya çıkması yıllar alabilir.

Vitamin B12 hayvansal gıdalarda bulunur.Karbonhidratlar, protein ve yağların işleme tabi tutulması için gereklidir. Özellikle sinir hücrelerinin büyümesi ve tüm hücrelerin tamirinde önemli rol oynamaktadır.Protein oluşumunda aminoasitlerin işlevinde rol oynamaktadır. Folic asit ile bileşimi sinir hücrelerinin kılıflarının korunabilmesi ve DNA sentezi için gereklidir; sinir iletilerini kolaylaştırır.

B12 vitamini ince barsaklarda emilir. Diyetle yetersiz alınım, bazı hastalıklar sebebi ile ince barsaklardan yetersiz emilim B12 vitamin eksikliğini oluşturur.

Hafif derecede B12 eksikliği çok sık görülür. Uyuşukluk, unutkanlık, sabahları yataktan yorgun kalkma gibi belirtiler verir.

Ağır vitamin B12 eksikliğinde ise sinir fonksiyonlarının bozulduğu kronik hastalıklar ortaya çıkmaktadır. alıcı sinir harabiyetine yol açabilir.

Yaş ilerledikçe vitamin B12 eksikliğinin görülme sıklığı artmaktadır. Araştırmalar 65 yaşın üstündeki kişilerin yaklaşık % 40 ında vitamin B12 eksikliği olduğunu göstermektedir. Bu yaşlarda görülen bazı zihinsel bozukluklar ve depresyonun bu nedenle oluşabileceği düşünülmektedir. Alzheimer hastalığına benzer belirtiler verebilir ve eksiklik uzun yıllar sürerse zihinsel bozulma geriye dönüşümsüz hale gelebilir.

Asetilkolin üretimini arttırdığı ve beyinde sinir iletimini düzenlediği için Alzheimer hastalığında koruyucu rolü olabileceği düşünülmektedir.

Folik asit ile birlikte doğum defektlerini önlemekte önemli rol oynar. Yine folik asit ve B6 vitamini ile birlikte kalp hastalıklarını ve damar tıkanıklığını önleyici rol oynamaktadır.

Çocuklarda görülen astımların, depresyonun, şeker hastalığına bağlı nöropatilerin, düşük sperm sayısı ve spermlerdeki hareket yetersizliğinin tedavisinde de B12 vitamini kullanılmaktadır.

HIV pozitif kişilerin % 35 inde vitamin B12 eksikliği olduğu bulunmuştur. Yararı tam olarak kanıtlanamasa da AİDS tedavisinde vitamin B12 eklenmektedir.

Vitamin B12 Kaynakları:

Dana eti, dana karaciğeri,böbrek,süt ve süt ürünleri, peynir, yumurta, midye, dil balığı, ringa balığı, uskumru, sardalya B12 vitamini içeren yiyeceklerdir. Sebzelerde ise B12 vitamini bulunmaz.

Vitamin B12 nin kanıtlanmış yararları:

Normal büyüme gelişmede olumlu rol oynar.
Sinir hasarlarında tedavi edici rol oynar.
Pernisiyöz anemi tedavisinde kullanılır.
Mide barsak sisteminin bir kısmı cerrahi olarak çıkartılmış hastalarda oluşabilecek B12 vitamin eksikliğine bağlı belirtileri önler.
Vejeteryanlarda ve birtakım emilim bozukluğu olan hastalarda oluşabilecek B12 vitamin eksikliğine bağlı belirtileri önler.
Bağışıklık sistemini ve sinir sistemini güçlendirir.
Vitamin B12 nin kanıtlanmamış ancak olası yararları:

Akıl ve sinir hastalıklarında faydalı olabilir.
Mikrobik hastalıklara karşı direnci arttırır.
İştahı arttırır.
Ortalamanın altındaki boy uzunluklarında yararlıdır.
Öğrenme ve bellek kapasitesini geliştirir.
Enerjiyi arttırır.

[Mehmet AKIN]

YAGDA ERIYEN VITAMINLER

1) A VITAMINI:

A Vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir.Balıkyağında, karaciğerde, tereyağı ve kremada, peynirde, yumurta sarısında bulunur.Sonradan A vitamini (retinol) ne dönüşecek olan Beta Karoten ve diğer karotenoidler ise yeşil yapraklı ve sarı sebzelerde ve tahıllarda bulunur.A vitamini karaciğerde depolanır. Isıya karşı sabit ve pişirilmeye dayanıklıdır.Yüksek miktarlarda alınması toksik reaksiyonlara (zehirlenme) neden olabilir. Vitamin A miktarı Retinol Equivalant ile ölçülür.

Vücuttaki Fonksiyonları
Sağlıklı deri ve saçlar için gereklidir.
Diş, dişeti, ve kemik gelişiminde önemli rol oynar
Normal iyi görme de ve gece görme de etkilidir.
Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
Akciğer, mide, üriner sistem ve diğer organların koruyucu epitelinin düzeninde rol oynar.
Eksiklik Belirtileri

Gece körlüğü
Xerophthalmia ( korneanın anormal kuruması ve kalınlaşması = göz kuruluğu)
Bağışıklık sisteminin zayıflaması, enfeksiyonlara elverişli hale gelme
Akne (sivilce) oluşumunda artış
Yorgunluk
Diş, diseti ve kemiklerde deformiteler
Aşırılık ve Zehirlenme Belirtileri

Karaciğer bozuklukları
Mide bulantısı ve kusma
Saç dökülmesi (saçlar çabuk kopar)
Başağrısı
Eklem ağrıları
Dudak çatlamaları
Saç kuruluğu
İştah kaybı
Beta Karoten Aşırılığı ve Zehirlenme Belirtileri

Avuçlarda ve ayak tabanlarında ciltte sarı-kavuniçi renk değişikliği.

Çocuklarda zehirlenme 300000 Retinol Equivalant A vitamini alımıyla oluşur. Yetişkinler de ise genellikle günde 100000 Retinol Equivalant A vitamininin aylar boyu alınması ile oluşur.

2) D VITAMINI:

D Vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir. Daha çok iki şekilde bulunur.Bunlardan aktif ergosterol, kalsiferol ve D2 vitamini gibi adlarla da bilinen ergokalsiferol ışınlanmış mayalarda bulunur.Aktif 7-dehidrokolesterol ve D3 vitamini gibi adlarla da anılan kolesalsiferol ise insan derisinde güneş ışığı ile temas sonucu meydana gelir ve daha çok balık yağında ve yumurta sarısında bulunur. Isıya karşı sabit ve pişirilmeye dayanıklıdır.Yüksek miktarlarda alınması toksik reaksiyonlara (zehirlenme) neden olabilir.

Vücuttaki Fonksiyonları
İnce barsaklardan kalsiyum ve fosforun emilimini düzenleyerek kemik büyümesi, sertleşmesi ve tamiri üzerinde etkili olur.
Raşitizmi önler
Böbrek hastalıklarında düşük kan kalsiyumu seviyesini düzenler.
Postoperatif kas kasılmalarını önler.
Kalsiyumla birlikte kemik gelişimini kontrol eder.
Bebekler ve çocuklarda kemik ve dişlerin normal gelişme ve büyümesini sağlar.
Henüz kanıtlanmamış olası etkileri:

Artrit, yaşlanma belirtileri ,sivilce,alkolizm, kistik fibrozis uçuk ve herpes zoster tedavisi, kolon kanserinin önlenmesi.

Vitamin D alınımına dikkat edilmesi gereken durumlar:

Güneş ışığı bakımından yetersiz bölgelerde yaşayan çocuklar.
Yetersiz gıda alan ve fazla kalori yakan kişiler
55 yaşın üzerindekiler, özellikle menapoz sonrası kadınlar.
Emziren ve hamile kadınlar.
Alkol veya uyuşturucu kullananlar.
Kronik hastalığı olanlar, uzun süredir stress altında olanlar, yakın geçmişte ameliyat geçirmiş olanlar.
Mide-barsak kanalının bir kısmı ameliyat ile alınmış olanlar.
Ağır yaralanma ve yanığı olan kişiler.
Eksiklik Belirtileri

RaşitizmÇocuklarda D vitamini eksikliği ile oluşan hastalık)Çarpık bacaklar, kemik veya eklem yerlerinde deformasyonlar, diş gelişiminde gerilik, kaslarda zayıflık, yorgunluk, bitkinlik.
Osteomalazi (yetişkinlerde D vitamini eksikliği ile oluşan hastalık) kaburga kemiklerinde,omurganın alt kısmında, leğen kemiğinde, bacaklarda ağrı, kas zayıflığı ve spazmları, çabuk kırılan kemikler.
Aşırılık ve Zehirlenme Belirtileri

Yüksek kan basıncı
Mide bulantısı ve kusma
Düzensiz kalp atışı
Karın ağrısı
İştah kaybı
Zihinsel ve fiziksel gelişme geriliği
Damar sertliğine eğilim
Böbrek hasarları

3) E VITAMINI:

E Vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir.Alfa,beta,gama ve delta tokoferolleri içerir. Bitkisel yağlar ve buğday tanesi en iyi kaynağıdır. Isıya karşı sabit ve pişirilmeye dayanıklıdır.

Vücuttaki Fonksiyonları
En iyi Antioksidandır.Hücre zarı ve taşıyıcı moleküllerin lipid kısmını stabilize ederek hücreyi serbest radikaller, ağır metaller, zehirli bileşikler, ilaç ve radyasyonun zararlı etkilerinden korur.
İmmun sistemin aktivitesi için gereklidir.Timus bezini ve alyuvarları korur.Virütik hastalıklara karşı bağışıklık sistemini geliştirir.
Göz sağlığı için hayati önem taşır.Retina gelişimi için gereklidir.Serbest radikallerin katarakt yapıcı etkilerini önler.
Yaşlanmaya karşı koruyucudur.Serbest radikallerin dokular, deri ve kan damarlarında oluşturduğu dejenaratif etkiyi önler.Yaşlanmayla ortaya çıkan hafıza kayıplarını da önleyici etkisi vardır.
Eksiklik Belirtileri

Çocuklarda hemolitik anemi ve göz bozuklukları
Yetişkinlerde Dengesiz yürüme, konsantrasyon bozukluğu, düşük tiroid hormonu seviyesi, sinir harabiyeti, uyuşukluk, anemi, bağışıklık sisteminde zayıflama.
E vitamini eksikliğinde kalp hastalıkları ve kanser riski artmıştır.

4) K VITAMINI:

K Vitamini yağda eriyen vitaminlerdendir.Kan pıhtılaşmasında önemli rol oynar. Lahana, karnıbahar, ıspanak ve diğer yeşil sebzelerde, soya fasülyesi ve tahıllarda bulunur.Genellikle vücutta barsak bakterileri tarafından sentez edilir.

Vücuttaki Fonksiyonları
Kan pıhtılaşmasını sağlar.
Bazı çalışmalar özellikle yaşlılarda kemkleri güçlendirdiğini göstermektedir.
Pıhtılaşmada ve kemik yapımında kalsiyum’a yardımcıdır.
Eksiklik Belirtileri

Kontrolsuz kanamalara neden olan K vitamini eksikliği malabsorbsiyon hastaları hariç ender görülür.Doğumdan sonraki ilk 3-5 gün içerisinde barsak florası henüz tam gelişmemiş olduğundan K vitamini eksikliği vardır.

Günlük Vitamin K ihtiyacı:

Genellikle sebzelerle alınan günlük 60-85 mg. herhangi bir eklemeye gerek kalmadan yeterli olmaktadır.

[Yazar]

Yazılar