Veteriner Hekimlik Eğitimi

Veteriner hekimlik eğitimi, veteriner hekim olmak için alınan yüksek öğrenim eğitimidir. Ülkemizde Veteriner Hekim olabilmek için Üniversitelerin Veteriner Fakültelerini kazanmaları ve bu eğitimi başarı ile tamamlamış olmak gerekmektedir.

Veteriner Fakültelerinde 5 yıllık eğitim ve öğretim verilmektedir. Bazı fakültelerde 1 yıl isteğe bağlı yada zorunlu olarak Yabancı Diller Yüksek okullarında tercihen İngilizce hazırlık eğitimi verilmektedir.

Veteriner hekimlik eğitiminde Temel Bilimler, Klinik Öncesi Bilimler, Klinik Bilimleri Zootekni ve Hayvan Besleme ile Gıda Hijyeni ve Teknolojisi konularında tam bir entegrasyonun sağlanması, öğrencilerin eğitimin ilk dönemlerinden itibaren laboratuvar, klinik, çiftlik, gıda uygulamalarına katılması ve hayvan ile temas etmesi, klinik becerilerini geliştirmesi, okul içi ve okul dışı uygulamaların arttırılması, eğitim-öğretim ve bilimsel araştırmalara katılımlarının sağlanması, yaşam boyu öğrenmenin özendirilmesi, eğitimde hayvan sağlığının biyolojik, psikolojik, sosyal ve ekonomik bileşenlerini birlikte kazanabilmesi, meslek nosyonuna sahip, doğru teşhis ve tedavi yapabilen veteriner hekimler yetiştirilmesi hedeflenmektedir.

3. ve 4. Sınıfların sonunda zorunlu Stajer Veteriner Hekimlik ve son sınıfta İntörn Veteriner Hekimlik eğitimi (Olgunlaşma Uygulama Eğitimi) alırlar.

Veteriner Fakültesi 5 (beş) yıllık eğitim süresine sahiptir ve mezunlarına yüksek lisans düzeyinde “Veteriner Hekim” diploması verilir. Mezuniyet sonrasında isteyen Veteriner Hekimler Üniversitelerin Sağlık Bilimleri Enstitüleri’nde doğrudan doktora yapılabilmekte veya spesifik bir dalda yüksek lisans eğitimine başvurulabilmektedir.

Veteriner Fakültesi Nasıl Kazanılır?

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS), Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından her yıl yapılan, Türkiye’deki ve bazı yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumlarına öğrenci yerleştirmeye yönelik bir sınavdır. Öğrenciler, bu sınav sonucuna göre bir yükseköğretim programına yerleştirilirler.

Önceki yıllarda uygulanan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS), Öğrenci Yerleştirme Sınavı (ÖYS) ve Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) sistemleri ile öğrenciler üniversite sınavlarına girerek, başarılı olanlar veteriner fakültelerine yerleşmiştirler.
Şu anda Veteriner Hekimlik fakültelerinde okumak için öğrencilerin Temel Yeterlilik Testi (TYT) ve Alan Yeterlilik Testi (AYT) Sınavlarına girerek bu sınavları başarı ile geçmeleri gerekmektedir ve sayısal puan türüne göre öğrenci alınmaktadır.

TYT’de Türkçe, Sosyal Bilimler (Tarih, Coğrafya, Felsefe, Din Kültürü), Matematik (Geometri dahil) ve Fen Bilimleri (Biyoloji, Fizik, Kimya) testlerinde 120 soru vardır, 135 dakika içinde öğrencilerden cevaplamaları istenmektedir.
AYT’de Türk Dili ve Edebiyatı, Sosyal Bilimler (Tarih, Coğrafya, Felsefe, Mantık, Psikoloji, Sosyoloji, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi), Matematik (Geometri dahil), Fen Bilimleri (Kimya, Fizik, Biyoloji) testlerinde 160 soru vardır, 180 dakikalık bir sınavdır.

TYT ve AYT sıavlarının isimleri değişti fakat öğrencilerin bu sınavı kazanmak için yapması gerekenler değişmedi. Öğrencilerin sınavlara programlı bir şekilde çalışması gerekiyor. Konu eksiklerini gidermek bir yana sorular üzerinde pratik kazanarak sınav esnasındaki zamanı da iyi yönetmeliler. Bunun için konuyu anlamak ve hızlanabilmek için çok fazlaca soru çözerek pratik yapılmalı.

Veteriner Fakültesi Dersler / Müfredat

Veteriner Fakültelerinin müfredatları ülkelere göre farklılıklar gösterebilir. Veteriner eğitimlik programı 3 ile 6 yıl arasında değişmektedir.
Bazı üniversite ve fakültelerde ise dördüncü yılda müfredatta öğrencilerin seçimine göre, Çiftlik Hayvanları Hekimliği ve Yetiştiriciliği, Küçük Hayvan Hekimliği, Kanatlı Hayvan Hekimliği ve Yetiştiriciliği, Gıda Hijyeni ve Teknolojisi, Halk Sağlığı ve Egzotik ve Vahşi Hayvanlar gibi farklı alanlara yönelik eğitimler özelleşebilmektedir.

Veteriner Hekimliği Fakültelerindeki Akademik Birimler

• Temel Bilimler Bölümü: Anatomi, Biyokimya, Fizyoloji, Histoloji Embriyoloji, Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalları
• Klinik Öncesi Bilimler Bölümü: Farmakoloji ve Toksikoloji, Mikrobiyoloji, Parazitoloji, Patoloji, Patoloji Anabilim Dalları
• Klinik Bilimleri Bölümü: Cerrahi, Doğum ve Jinekoloji, İç Hastalıkları, Dölerme ve Suni Tohumlama Anabilim Dalları
• Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü: Biyoistatistik, Genetik, Hayvan Besleme ve Beslenme, Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği, Zootekni Anabilim Dalları
• Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Bölümü: Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı

Stajer Veteriner Hekimlik Eğitimi

Stajer Veteriner Hekimliği eğitimi, yaz stajlarının amacı öğrencilerin öğrenim sırasında edindikleri bilgileri saha koşullarında görmek, uygulmasını ve değerlendirmesini yapmaktır.
Staj, yurt içi ya da yurt dışında uygun görülen kamu veya özel veteriner hekimlikle ilgili birimlerde yapılabilir

Örnek Staj Yerleri: Yurt içi ve yurt dışındaki Veteriner Fakültelerinin ilgili uygulamalı anabilim dallarında, Özel Veteriner Kliniği ve Polikliniklerinde, Resmi ve özel hayvan hastanelerinde, Belediyelerin Veteriner İşleri Müdürlüğü ve ilgili servislerinde, Hayvanat Bahçesi, Hayvan Rehabilitasyon Merkezleri ve Akvaryumlar, Veteriner ilaç sanayinin ilgili departman’larında, Veteriner Hekim çalıştıran gıda marketlerinde, Resmi ve özel araştırma ve uygulama çiftliklerinde, Hayvan yem sanayiinde, Balıkçılık işletme tesisleri, Laboratuvarlarda, Hayvansal ürünler sanayinde (et, süt, bal, yumurta ve balık ürünleri üretim ve işleme fabrikaları), Resmi ve özel mezbaha ve kombinalarda, Fakülte yönetim kurulunun uygun göreceği ilgili diğer kuruluşlarda

İntörn Veteriner Hekimlik Eğitimi

Veteriner Hekimliği Olgunlaşma Uygulama (İntörn) Eğitimi Programı son sınıf öğrencilerinin Veteriner Hekimlik nosyonu ile ilgili kazanmış olduğu teorik bilgilerinin pratik becerileriyle bütünleşerek hekimlik uygulamaları yapabilen eğitimleridir.

Olgunlaşma Uygulama Eğitimi; İç Hastalıkları, Cerrahi, Doğum ve Jinekoloji, Dölerme ve Sun’i Tohumlama, Besin Hijyeni ve Teknolojisi, Mikrobiyoloji, Patoloji, Parazitoloji, Zootekni, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları, Biyokimya, Farmakoloji ve Toksikoloji, Fizyoloji, Histoloji ve Embriyoloji, Viroloji Anabilim Dalları ile Acil ve Gezici Klinik uygulamalarını kapsar.

Bitirme semineri, öğrencinin Veteriner Hekimliği alanında bilimsel araştırma ve sunum yapabilme yeteneğini geliştirmesi için bir danışman gözetiminde yaptığı çalışmadır

Bitirme seminerinde Danışman, öğrenci ile birlikte seminer konusunu belirlemek, kaynak bulma ve bunları nasıl kullanacağı, değerlendireceği konusunda öğrenciye yardımcı olmak, çalışmanın kurallara göre yazılması ve sunulmasını sağlama konularında yardımcı olur.

Veteriner Hekimlik Ünvanları / Dereceler

Veteriner Hekimlik Eğitimi alan, Veteriner Fakültelerinden, Veteriner Kolejlerinden ve okullarından mezun olanların Dünya Dillerindeki Veteriner Hekimlik Mesleki Ünvanları ve dereceleri farklılıklar gösterebilmektedir.
Ülkelere göre değişen eğitim tipleri ve dereceler mevcuttur; Bazı ülkelerde lisans bazılarında lisans üstü eğitim olabilir.
Türkiye, Birleşik Krallık ve birçok ülkede 5 (beş) yıllık veya 6 (altı) yıllık yüksek lisans eğitimi verilir.

Veteriner Hekimliği Terimi
Veteriner Hekim : Hayvan hastalıklarının tanı ve tedavisi, hayvanların ıslah ve üretimi, üretiminden tüketimine kadar olan tüm aşamalarda hayvansal ürünlerin halk sağlığı açısından muayene ve denetimi işlevlerinden sorumlu hekim, veteriner, baytar.
İngilizce : Veterinarian, Veterinary Doctor, Doctor of Veterinary Medicine 
Fransızca: Docteur Vétérinaire, Medicine Vétérinaire
İtalyanca: Medico Veterinaria, Dottore in Medicina Veterinaria (Diğer Ülkelerdeki tanımlar)

Denklik ve Akreditasyon

Uluslararası Standart Eğitim Sınıflandırması (ISCED) kapsamında Veteriner hekimlik eğitim öğretiminin standardizasyonu konusunda World Veterinary Association (WVA), American Veterinary Medical Association (AVMA), European Assıciation of Establishments of Veterinary Education (EAEVE), Fedaration of Veterinarians in Europe (FVE) gibi uluslararası kuruluşlar tüm paydaşların (öğrenciler, eğitim kuruluşları, bakanlıklar, birlikler, dernekler vb.) katılımı ile sürekli ve dinamik bir yol haritası oluşturmaktadır.

Türkiye’de VEDEK (Veteriner Hekimliği Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği), YÖK tarafından yetkilendirilmiştir ve Veteriner hekimlik eğitiminin standartlarını yükseltmek ve Fakültelerin akredite olmalarına yardımcı olmak için çalışmalar yürütmektedir.

Veteriner Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi

Yönetmeliğin amacı; ülkemizin ihtiyacı olan uzman veteriner hekimleri yetiştirmek amacıyla düzenlenecek uzmanlık eğitimi ve uzmanlık belgelerinin verilmesi ve Veteriner Hekimliği Uzmanlık Kurulunun yetki, çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.

Kapsamı; veteriner hekimliği alanında uzmanlık eğitiminin verilmesi, uzmanlık belgelerinin düzenlenmesi ve Veteriner Hekimliği Uzmanlık Kurulu ile veteriner hekimliği alanında uzmanlık eğitimi vermeye yetkili kurumları ve uzmanlık eğitimi ile ilgili program ve kişileri kapsar.
Veteriner hekimlikte Uzmanlık Dalları, Uzman adaylarında aranan şartlar, Uzmanlık eğitimine giriş sınavı, Eğitim ve Uzmanlık Kurumu, Uzmanlık Eğitimi ve Uzmanlık yetkisinin kullanılması gibi konuları yönetmelik ve eklerinden detaylıca inceleyebilirsiniz.

Uzman veteriner hekimler, Kuzey Amerika’da “Amerikan Veteriner Hekimliği Uzmanlık Kurulu” tarafından; Avrupa’da “Avrupa Veteriner Hekimliği Uzmanlık Kurulu” tarafından ve Avustralasya’da “Avustralasya Veteriner Hekimler Kurulu” tarafından resmen tanınırlar. Tanınan uzmanlık alanlarından birine ilgi duymayan hekimler yasal olarak uzman sayılmazlar.

Resmi Veteriner Hekim Eğitimi

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile kesimhanelerde kesim öncesi ve sonrası muayeneler ile et parçalama tesislerinde muayeneleri ve diğer resmî kontrolleri yapmak üzere resmî veya yetkilendirilmiş veteriner hekimlerin görevlendirilmesi şartı bulunmaktadır.

Resmi Veteriner Hekimler, Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik gereği iyi hijyen uygulamaları ve HACCP ilkelerine dayalı prosedürlerin tetkikinden, gıda zinciri bilgisinin incelenmesinden, hayvan refahı kontrollerinden, kesim öncesi ve kesim sonrası muayenelerden, zoonozların ve zoonotik etkenlerin izlenmesi ve kontrolünden, hastalıkların tespiti, kalıntı izleme gibi amaçlarla numunelerin uygun olarak alınarak analizlerinin yapılmasının sağlanmasından ve sağlık işareti uygulaması gibi işlemleri resmi veteriner hekimlerin bilinçli ve etkin bir şekilde yapabilmeleri için mevzuat kapsamında belirlenen konularda yeterli bilgiye sahip olmaları ve gerektiğinde bu bilgiyi devam eden eğitim faaliyetleri ile temin etmeleri konularında eğitimler almaktadırlar.

Kanun hükümlerinin detaylarını belirleyen ikincil mevzuat arasında yer alan Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik ise, bu görevleri yürütmek üzere görevlendirilecek veteriner hekimlerin görevlerini bilinçli ve etkin bir şekilde yapabilmeleri için belli konularda yeterli bilgiye sahip olmalarını ve gerektiğinde bu bilgiyi devam eden eğitim faaliyetleri ile temin etmelerini zorunlu kılıyor. Bu Yönetmelik ile belirlenen eğitim konuları, Avrupa Birliği mevzuatında da resmi veteriner hekimlerin mesleki yeterlilikleri için aranan konular arasındadır.

Türkiye’de Veteriner Hekimlik Eğitimi

Veteriner Hekimlik; 19.yüzyıla kadar usta-çırak ilişkisi ile yetişmiş kişilerce yapılıyordu. Veteriner Hekimlik eğitimi ilk olarak 1842 yılında Prusyalı askeri veteriner hekim Godlewsky’nin önerisi ile süvari okullarına baytarlık dersi konulması ile başladı. 1849’da İstanbul’da Mekteb-i Harbiye (bugünki Kara Harp Okulu) dört yıllık eğitim veren baytarlık sınıflarını açtı. Önceleri ilk iki yılı sivil tıbbiye talebeleriyle son iki yılı ise Halkalı’da yatılı olarak geçiren veteriner talebeleri daha sonra Kadırga’da bir konak satın alınarak bir araya toplanmışlardır. Burası da kafi gelmeyince Tunuslu Hayreddin Paşanın Sultanahmed’deki konağında Mülkiye Baytar Mektebi alisi olarak 1921′e kadar öğretim yapılmıştır. Okul 1921′de yanınca, Selimiye’deki Askeri Baytar Mektebine taşındı ve Yüksek Baytar Mektebi adını aldı. 1933′te burası da kapatıldı. Cumhuriyetin 10. yıldönümü günü Veteriner Fakültesi adıyla Ankara’da öğretime başladı. 1939′da öğretim süresi 5 yıla çıkarıldı. 7 Temmuz 1948′de Ankara Üniversitesine bağlandı.
Türkiye’deki Veteriner Fakülteleri

Dünyada Veteriner Hekimlik Eğitimleri

Veteriner Hekimliğin günümüzden binlerce yıl önce başladığı bilim tarihçilerince kabul edilmektedir. Eski uygarlıklardan kalan kabartmalarda, yazıtlarda, dinsel kitaplarda veteriner hekimliği konularına rastlanmaktadır. Zamanımızdan dört bin yıl önce yazılmış kanunlarda bile veteriner hekimin uygulama biçimi ve ücretlerini belirleyen maddeler vardır. Ancak bilimsel yöntemlerin kullanılarak, ciddi bir öğretimle sağlanması 18’nci yüzyılda Avrupa’da gerçekleşmiştir. İlk veteriner okulu 1762 de Fransa’da açılırken, izleyen birkaç yıl içinde, bazılarında birden fazla olmak üzere hemen bütün Avrupa ülkelerinde veteriner yüksekokulları öğretime başlamıştır.
Birçok veteriner hekimlik okulu “Veteriner Bilimleri Fakültesi”nden ziyade “Veteriner Hekimliği Fakültesi” ya da “Veteriner Hekimliği Okulu” adını alırlar ve bazıları ise (özellikle Çin, Japonya ve Güney Kore) Fakülte veya Okul yerine Bölüm terimini kullanırlar, mesela Çin’in Guangxi Üniversitesi’nde Veteriner hekim unvanı veren fakülteye, “Veteriner Bilimleri ve Hayvancılık Bölümü” denmektedir. Japonya’da “Tokyo Tarım ve Teknoloji Üniversitesi Veteriner Hekimliği Bölümü” vardır.
Dünya’daki Veteriner Fakülteleri

Ulusal Veterinerlik Eğitimi Çekirdek Eğitim Programı (VUÇEP)

Ulusal Veterinerlik Eğitimi Çekirdek Eğitim Programı (VUÇEP) ile Türkiye’deki Veteriner Fakültelerinde verilen eğitimin temel dayanaklarının ve esaslarının belirlendiği bir çerçeve oluşturulması; bu çerçeve ile ulusal düzeydeki fakültelerin eğitim strandartlarının belirli bir düzeyde uyumlu hale getirilmesi; ülkemizdeki veteriner fakültelerinden yeni mezun olan veteriner hekimlerin asgari yetkinliklerinin belirlenmesi; uluslararası düzeyde ihtiyaç duyulan veteriner hizmetlerini sağlayacak nitelikte hekim yetiştirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca uygulama esnasındaki geri dönüşler, bilimsel gelişmeler ve sektör ihtiyaçları doğrultusunda VUÇEP ‘in Dekanlar Konseyi kararıyla güncellenmesi planlanmıştır.

Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesi Yönetmeliği

Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veteriner Hekimliği, Eczacılık ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik gereğince Veteriner Hekimlik:
(1) Veteriner hekimlik eğitimine kabul edilebilmek için asgari lise mezunu olmak gerekir.
(2) Veteriner hekimlik eğitimi bir üniversitede tam gün üzerinden en az beş yıllık eğitimden oluşur.
(3) Veteriner Hekimliği eğitimi sonunda mezun olan veterinerlerin;
a) Veteriner Hekimliğin esas aldığı temel bilimler konusunda yeterli bilgiye sahip olmaları,
b) Sağlıklı hayvanların yapısı ve fonksiyonları, hayvan yetiştiriciliği, üremesi ve sağlığı, hayvan besleme ve hayvan yemlerinin üretim ve muhafaza teknolojisi konusunda yeterli bilgiye sahip olmaları,
c) Hayvan davranışları ve korunmalarına ilişkin yeterli bilgiye sahip olmaları,
ç) Hayvanlarda veya hayvan sürülerinde görülen hastalıkların nedenleri, yapısı, seyri, etkileri, teşhisleri ve tedavileri konusunda ve hayvanlardan insanlara ve insanlardan hayvanlara bulaşan hastalıklar ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaları,
d) Koruyucu hekimlik konusunda yeterli bilgiye sahip olmaları,
e) İnsan tüketimi için üretilen hayvansal gıdaların ve/veya bileşiminde hayvansal ürün bulunan gıdaların çiftlikten sofraya üretim, imalat, tüketime sunuluş ve satışlarında yeterli hijyen ve teknoloji bilgisine sahip olmaları,
f) Yukarıda bahsi geçen konular ile ilgili hazırlanmış her türlü hukuki düzenleme hakkında yeterli bilgiye sahip olmaları,
g) Uygun bir danışman nezaretinde yeterli klinik ve pratik tecrübe edinmeleri, gerekmektedir.
(4) Veteriner Hekimlik eğitimindeki asgari eğitim koşullarının sağlanabilmesi için, bu alanda yürütülen yükseköğretim programlarımızın eğitim müfredatlarında Ek-4 sayılı cetvelde belirtilen derslerin bulunması zorunludur.
(5) Veteriner Hekimlik alanındaki uygulama eğitimi tam zamanlı olarak, yetkili kişilerin denetiminde ve 5 yıllık veteriner hekimlik eğitimi içerisinde 6 ayı geçmeyecek şekilde yapılmalıdır. Çeşitli konu grupları arasındaki teorik ve pratik eğitim dağılımı, veteriner hekimin kazanmış olduğu bilgi ve deneyimi mesleğinin icrasında kullanabilmesini sağlayacak şekilde dengelenir ve koordine edilir.
e koordine edilir.

Burs, Kredi ve Yurt İmkanları

Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) ile çeşitli kurum ve kuruluşların şartlarını sağlayan öğrenciler kredi ve burs imkanları ile yurtlarından faydalanabilirler.

5102 sayılı kanun gereği ÖSYM Kılavuzundaki öğrenci kontenjanlarının %1’i üniversitelere KYK burs kontenjanı olarak ayrılmaktadır. Ayrıca YÖK tarafından Veteriner Programlarına ilk üç sırada yerleşen öğrenciler için “YÖK Başarı Bursu” sağlanmaktadır.

Programdaki toplam öğrenci sayısının %1 oranında belirlenerek maddi imkânı yeterli olmayan ücretsiz yemek yardımı verilecek öğrenci sayısı, SKS Daire Başkanlığının teklifi üzerine Üniversite Yönetim Kurulu tarafından tespit edilir. Uygun görülen öğrenciler, Merkez Yemekhanesinde öğle yemeği yardımından faydalanmaktadırlar.

Ayrıca Bakınız

Veteriner Hekim Andı
Dünya Veteriner Hekimler Günü
Dünya Veteriner Hekimler Günü Kutlama Mesajları
Veteriner Hekim Atasözleri
Veteriner Hekimlik Bilimsel Dergileri
Veterinerlik İle İlgili Dernek, Kuruluş ve Programlar
Veteriner Hekimlikte Önemli Günler